"buyurun 18 madde burada..."

elinde referandumda neden "evet" denilmesi gerektiğini anlatan gazeteyi tutan ak parti üyesi kadıköy meydanı’nında gelip geçenlere böyle sesleniyor.

kadıköy meydanı’na günde yaklaşık 2 milyon kişi uğruyor. vapurla avrupa yakası’na giden de oradan geçiyor metro ile istanbul’un doğu ucu pendik’e gitmek isteyen de... 

insan trafiği bu kadar çok olunca kadıköy meydanı evet ya da hayır oyu için propaganda yapanlar açısından câzip bir faaliyet alanı. 7 haziran ve 1 kasım milletvekili seçimlerinde olduğu gibi 16 nisan referandumu öncesinde partiler meydanı boş bırakmamış.

sabah saat 11 civarı gittiğimiz meydanda ilk göze çarpan ak parti’nin büyük propaganda çadırı oldu. chp ise çadır yerine görevlilerin kullandığı bir konteyner ve önüne bir tanıtım masası koymakla yetinmiş. chp’nin mekânı küçük ama meydana hâkim oluyor. "mavi boncuk" şarkısından esinlenen "hayır" şarkısı durmadan çalıyor.

ak parti'nin çadırı daha davetkâr

akp’nin çadırı daha davetkâr, zira çadırın içinde gelenlerin oturması için masa, sandalye hatta çay ikramı da var. çadırdan düşük sesli propaganda şarkısı yükseliyor. her iki mekânda da parti isimleri yok ama ak parti’nin çadırında başbakan binali yıldırım’ın resimleri var. chp konteynerindeyse chp’nin küçük kız resimli "hayır" pankartı bulunuyor. her iki parti görevlileri de ellerinde broşürlerle yoldan geçenlere sesleniyor, broşür dağıtıyor. ak parti’nin dokümanları daha kalın ve dolu. chp’liler ise dört sayfalık bir broşürle vatandaşa ulaşıyor.

ak parti'nin çadırının sorumlusu aynı zamanda partinin kadıköy ilçe yönetimi'nde de görevli olan şahin yıldız. yıldız, anayasa değişikliği maddelerine hâkim. yıldız, "vatandaşın sorularını yanıtlıyoruz, yeni sistemi anlatıyoruz" diyor. yıldız, kendilerine en çok sorulan soruların, cumhurbaşkanına kararname çıkarma yetkisi verilmesi ve milletvekili seçilme yaşının 18’e indirilmesi olduğunu söylüyor. yıldız, chp’nin söylemleri nedeniyle seçmenlerin kafalarının karıştığını, "tek adamlık" eleştirilerine yanıt verdiklerini söylüyor. 387 bin seçmeni olan kadıköy, son seçimde yüzde 62 ile en çok oyu chp’ye veren bir ilçe. yıldız, zaman zaman tartışmak için gelenler olduğunu ama ikna edilemeyecek kişiler olduğunu anladıklarında sustuklarını söylüyor.

"evet" çadırına yaklaşıp broşür alan genç bir çifte yöneliyoruz. merve ailesi fransa’da yaşıyor. oylarını havalimanında kullanacaklar. anne merve cömert referandumda "evet" diyeceğini söylüyor. 18 madde hakkında çok bilgi sahibi olmadığını ama ak parti ve cumhurbaşkanı recep tayyip erdoğan’a güvendiği için "evet" diyeceğini anlatıyor. tüm bu söylediklerini eşi de başıyla onaylıyor. "türkiye’nin tapusu tek kişiye verilmez"

"evet" çadırından uzaklaşıp 50 metre ötedeki chp'nin kampanya için hazırladığı tanıtım yaptığı yere  yöneliyoruz. masanın başında chp büyükşehir meclis üyesi mesut kösedağı var. kösedağı az önce metrobüs duraklarında "hayır" broşürü dağıtmış. kösedağı, "iyi anlatan kazanacak" diyor, referandum konusunun partiler üstü olduğunu, kendilerinin parti bayrağı, parti rozeti kullanmadan propaganda yaptıklarını söylüyor. ak parti sadece bir iki kişi ile yoldan geçenlere broşür dağıtırken chp’lilerde bu sayı daha fazla.

"hayır" broşürü alan başörtülü bir kadının yanına yaklaşıyoruz. referandum kararını vermiş, “hayır” diyecek. nedenini sorduğumuzda tek cümlelik bir yanıt geliyor, “türkiye’nin tapusu tek kişiye verilmez” diyor. isminin ve fotoğrafının yayınlanmasını istemiyor. arkasından fotoğraf çekme önerimize itiraz etmiyor.kadıköy meydanı’nında chp’liler daha özgüvenli çalışıyordu. ak partililer yeni anayasanın ne getireceğinden daha çok, ne getirmeyeceğini anlatan, bir anlamda “savunma” pozisyonundaydı. ama, istanbul’un her yeri kadıköy gibi değil. 

bağcılar meydanı'nında ak parti tek başına

aynı gün içinde bu kez bağcılar meydanı’nın yolunu tutuyoruz. 510 bin seçmeni olan bağcılar’ın yüzde 60’ı  son genel seçimde ak parti’ye oy verdi. 7 haziran ve 1 kasım seçimlerinde yine tüm partiler meydanda stantlar, çadırlar açmışlardı. bağcılar meydanı yeraltı otopark inşaatı nedeniyle küçülmüş. meydan olarak kalan kısımda sadece ak parti’nin çadırına rastlıyoruz. chp’nin çadırı ya da standı yok. meydanda "hayır" adına bir pankart ya da yazıya da rastlamadık.

"evet" çadırında ak parti’nin logosu yok ama aynı kadıköy’de olduğu gibi başbakan binali yıldırım’ın resimleri çadırın her tarafında. kadıköy’e göre daha küçük olan çadırının ön tarafını tamamen ak parti bağcılar kadın kolları üyeleri doldurmuş durumda. kadınların referandum sonucundan tereddütleri yok. "evet" çıkacağından eminler. bağcılar’da yüzde 70 "evet" çıkacağını hep bir ağızdan söylüyorlar. 52 yaşındaki emine ayvacı, sabah evden çıkıp akşam eve gittiğini söylüyor. "16 nisan’a kadar koca, çocuk, ev işi yok" diyor. ev ziyaretleri yapıyormuş, ardından da çadırda çalışıyormuş. en çok hangi konuda soru geliyor dediğimizde milletvekili seçilme yaşının 18’e inmesi konusunda zaman zaman şikâyet aldıklarını “bizi çocuklar mı yönetecek?” diye sorulduğunu ama bunun da o kadar çok olmadığını söylüyor. kadınların ellerinde aynı zamanda ak parti üye formları da var. işlerini o kadar sahiplenmişler ki, sohbet bir süre sonra bizi de partiye üye olmamız konusunda ikna çabasına dönüşüyor. "chp neden çadır, stand kurmadı" diye sorduğumuzda, "bağcılar’dan umutlarını kestiler de ondan" yanıtını alıyoruz.

"gerginlik endişesi nedeniyle stant kurmadık"

durum gerçekten öyle mi? chp, bağcılar’dan ümidini kesti mi? bu sorunun yanıtını aramak için bağcılar ilçe örgütü’nün yolunu tutuyoruz. partinin ilçe merkezi, meydana çıkan sokağın köşesinde. parti binasını gördüğümüzde bağcılar’daki tek "hayır" pankartının da chp parti binasında asılı olduğunu görüyoruz. chp bağcılar kadın kolları başkanı saadet ekinci, bağcılar meydanı’nda stant kurmamalarının nedenini, “meydana stant kursak gerginlik çıkar endişesi taşıyoruz, çalışanlarımızı riske atmak istemiyoruz" sözleri ile gerekçelendiriyor.

genel seçimlerde meydana stand kurdukları hatırlatıldığında ekinci, “bu çok farklı, bunu ölümüne almak istiyorlar” yanıtını veriyor. saadet ekinci, akşamdan astıkları "hayır" afişlerinin sabah toplanmasından yakınıyor. ekinci, çalışmalarını daha çok semt pazarlarına kalabalık partililer olarak gidip oralarda stantlar kurup mobil bir şekilde yaptıklarını söylüyor. yaptıkları ev ziyaretlerinde daha önce akp’ye oy verenler arasında ciddi sayıda “hayırcı” olduğunu da savunuyor.ne kadıköy’de ne de bağcılar’da mhp’nin sokak çalışması yaptığına tanık olduk. chp ve akp’lilere sorduğumuzda “biz de görmedik” yanıtını aldık. kadıköy meydanı’na öğleye doğru hdp standı kurmak için bir araç yanaştı. standlarını kurdular. öğleden sonra karaköy vapurunda inenleri hdp’liler karşılıyor ve "hayır" broşürleri dağıtıyorlardı.