bahçesaray kentinde düzenlenen olağanüstü kurultayda 212 delege "milli özerklik" tasarısına evet oyu verdi. oturumda bir kişi ret, dört kişi ise çekimser oy kullandı. kurultayda, kırım tatar milli meclisi, bu süreçte uluslararası toplumla çalışması ve kurultayda sonuca ulaştırılamayan diğer sorunların çözümü için yetkilendirildi.

kurultay’ın kabul ettiği tasarı, “kırım tatarları'nın tarihsel vatanları kırım’da ulusal ve bölgesel özerklik elde etmesi için gerekli hukuki ve siyasi süreçlerin başlatılmasını” öngörüyor.
söz konusu özerklik, yarımadanın tatar egemenliğinde olması veya bölünmesini öngörmüyor.

al jazeera’ye konuşan kaynaklar, söz konusu özerkliğin, kırım tatarları’nın 1944 yılında orta asya’ya sürgüne gönderilmeden önce sahip oldukları, devlet makamlarında yüzde 34 oranındaki kontenjanın tekrar getirilmesini ve tatar toplumunun, bir azınlık konumundan çıkartılarak, yarımadanın tarihsel halkı olarak, söz sahibi kurucu unsuru olarak tanınmasını içerdiğini belirtti.

aynı karar metni çerçevesinde, kırım tatar milli meclisi’ne, birleşmiş milletler, avrupa konseyi, avrupa güvenlik ve işbirliği teşkilatı (agit) gibi uluslararası örgütlerle irtibata geçme yetkisi veriliyor. kurultay üyeleri, kırım tatarları’nın var olma hakkının, ancak uluslararası güvencelerle garanti edilebileceğini söylüyor.

29 mart cumartesi günü gerçekleşen kurultay, kırım tatar milli meclisi’nin önceki başkanı ve kırım tatarları’nın manevi lideri kabul edilen mustafa abdülcemil kırımoğlu’nun katılmadığı ilk toplantı oldu. ukrayna’da anavatan partisi milletvekili olan kırımoğlu, kırım’daki yerel rus makamlarının engellemesi nedeniyle toplantıya gelememişti. öte yandan, kurultaydaki delegeler, sürekli olarak, “mustafa ağamız”  diyerek, kırımoğlu ile manevi anlamda birlikte olduklarını vurguladılar.

tatarlar yerel yönetime katılacak

kurultayda oy çokluğuyla kabul edilen bir başka önemli konu, kırım tatarları’nın ruslar’ın denetimindeki yerel yönetim organlarında yer alması oldu. kırım tatar meclisi’nin daha önce gayrımeşru ilan ettiği kırım özerk cumhuriyeti hükümeti’nde tatarlar’ın bakanlık ve bakan yardımcılığı görevlerine atanmasını içeren tasarı, 39 delegenin ret oyuna karşılık, 156 oyla kabul edildi.

Kırım Tatar Meclis Başkan Vekili Nariman Celal, Deniz Berktay'ın sorularını yanıtladı. [AJT]

al jazeera’ye konuşan meclis başkan vekili nariman celal, kırım tatarları’nın kırım özerk cumhuriyeti’nde rusların kontrolüne geçen parlamentoyu ve diğer kuruluşları gayrımeşru görmeye devam ettiklerini söyledi. celal, diğer taraftan, kırım’da meydana gelen son gelişmeler çerçevesinde, bu makamlarla bir biçimde irtibatın sağlanması gerektiğini ifade etti.

kırım tatarları arasında bazı kesimler yerel rus otoriteleriyle hiçbir şekilde ilişki kurulmaması gerektiği görüşünde. ancak celal'e göre böyle bir tutum, tatarları gelişmelerin tamamen dışında bırakabilir. celal, parlamentonun aldığı bu karar çerçevesinde, meclis’in 30 mart pazar günü toplanarak, ruslar’ın denetimindeki hükümette kimlerin yer alacağını belirleyeceğini söyledi.

rus vatandaşlığına vize

kurultayda, kırım tatarları’nın rus vatandaşlığı almasına itiraz edilmezken, ukrayna vatandaşlıklarını da korumaları çağrısında bulunuldu.

toplantıda gündeme getirilen kırım tatarları’nın sadece “kırımlı” olarak adlandırılması önerisi ise sadece 52 delegenin oyunu alabildi.

olağanüstü kurultay, kırım müftüsü emirali ablayev’in dualarıyla ve kırım tatarları’nın milli marşı “ant etkenmen”in okunmasıyla sona erdi.

Kırım Tatar Meclisi Başkanı Rıfat Çubarov [AJT]

kırımoğlu bm'ye gidiyor

kurultayın ardından basın toplantısı gerçekleştiren kırım tatar milli meclisi başkanı rıfat çubarov, kırım tatarları’nın manevi lideri kabul edilen mustafa abdülcemil kırımoğlu’nun 31 mart günü birleşmiş milletler genel kurulu’nda (bmgk) kırım tatarları’nın durumunu gündeme getireceğini belirtti. çubarov, kurultayın kabul ettiği özerklik metninin, kırımoğlu’nun birleşmiş milletler’de elini güçlendirdiğini kaydetti.

çubarov, kırım tatarları’nın rusların yerel kırım yönetiminde yer alması konusunda da açıklamada bulundu. bu durumun tatar meclisi’nin ruslar’ın güdümündeki kırım özerk cumhuriyeti yönetiminin meşruluğunu tanıdığı anlamına gelmediğini söyledi. kırım tatar milli meclisi başkanı, kendilerinin kırım konusundaki tavırlarında hiçbir değişikliğin olmadığını, fakat, son gelişmelerden sonra, bazı hususların meşruluğu tanınmasa bile, varlığının kabul edilmesi gerektiğini ifade etti.

çubarov, kendisinin rus vatandaşlığı alıp almayacağı yönündeki soruya ise bunun zor bir konu olduğu yanıtını verdi. rusya yasalarının, yabancı ülkenin vatandaşlarının sivil toplum kuruluşlarında yönetici konumunda bulunmasına engel olduğunu hatırlatan çubarov, meclis’in kendisinin başkanlığa devam etmesini istemesi halinde, ciddi bir ikilemle karşı karşıya kalacağını ifade etti. 

kırım, 16 mart  2014’te yapılan ve tatarların boykot ettiği referandum sonucuna dayanarak rusya tarafından ilhak edilmişti. yüz binlerce kırım tatarı 1944 yılında sovyet lideri stalin tarafından yurtlarından sürgün edilmiş, yerlerine ukraynalı ve rus nüfus yerleştirilmişti.