rusya’yla batı arasında gerilime neden olan ukrayna’ya bağlı kırım özerk cumhuriyeti’yle ilgili gelişmeler sokağa yansımaya devam ediyor. 9 mart pazar günü başkent akmescit’te (simferopol) bir tarafta bölgenin rusya’ya bağlanmasını isteyenler, diğer tarafta ise referanduma karşı çıkan ukrayna yanlıları gösteri düzenledi.

lenin meydanı’nı rusya bayraklarıyla süsleyen kalabalığın coşkusu, bir seçim zaferi havasındaydı. her yaştan insanın doldurduğu meydandakiler, kırım’ın rusya’ya bağlanmasının oylanacağı 16 mart’taki referandumun sonucundan emin konuştu.

eşiyle birlikte gösteriye gelen irina viktoravna bunlardan biri.

“önceden kutlayabiliriz, çünkü bence yüzde 80 oranla kazanacağız. arkamızda rusya var ve bu bize güven veriyor. kırım’ı geçmişte bir patates çuvalı gibi ukrayna’ya vermişlerdi, şimdi yeniden ait olduğu yere dönecek. bu duruma rusya işgali diyenler çok yanılıyor, çünkü o askerler vatanlarına döndü, burada yabancı güç değiller.”

elindeki rusya bayrağını sallayan olga mihaylovna ise “24 senedir bugünü bekliyoruz” dedi ve kalabalığın “evimize dönüyoruz” sloganına eşlik etti.

meydanda kurulan sahnedeki dans gösterisi ve müzikle coşan kalabalıktan svetlana mihaylovna’ya ise kentin başka noktasında gösteri yapan ukrayna yanlılarıyla bir gerilim yaşayıp yaşamadıklarını sorduk:

“biz onlara karşı hiçbir zaman agresif bir tutum içinde olmadık. onların da olmayacağına inanıyorum. barış içinde bir referandum yaşamak istiyoruz.”

Kırım'da referanduma karşı çıkanlar da meydandaydı. [Gökhan Yivciğer-AJT]

‘referanduma hayır’

birkaç kilometre uzakta ise adını 19’uncu yüzyılda yaşamış ukraynalı şair taras şevçenko’dan alan bir parkta ise kırım’ın ukrayna’da kalmasını isteyenler eylem düzenledi.

ukrayna bayrağının sarı - mavi reklerini taşıyan balonlarla hep bir ağızdan “referanduma hayır” denildi. gösteride yer alan siminemkof vrotislav’a neden halk oylaması istemediklerini sorduk:

"çünkü bu referandum kanunsuz, ukrayna halkı bunu sindiremiyor. tanrı korusun oylamadan ‘evet’ sonucu çıkarsa, kırım karışabilir. burada doğdum, büyüdüm ama hiçbir şekilde rusya bayrağı altında yaşamak istemiyorum, kırım’ı terk eder ukrayna’ya yerleşirim."

ukrayna yanlılarının gösterisine, bölgenin rusya’ya bağlanma ihtimalini büyük edişeyle takip eden bir grup kırım tatarı da katıldı. 1945 öncesi kırım’ın çoğunluğunu oluşturan halk adına kırım tatar milli meclisi üyesi abdurrahman egiz de eylem sırasında kısa bir konuşma yaptı.

kırım tatarları, henüz kendi başlarına kitlesel halde sokağa dökülmedi. kent merkezleri yerine mahallelerde küçük çaplı eylemlere imza atıyorlar. onları çoğunlukla ukrayna yanlısı gösterilerin arasına karışırken görüyoruz.

egiz’e bunu hatırlatarak, ayrı bir gösteri planlayıp planlamadıklarını sorduk: 

“burada bizim halkımızdan çok insan var, eylemlere ukrayna bayrağı altında katılıyoruz, çünkü kırım’ın zaten ukrayna’da kalmasını istiyoruz. açıkçası provokasyon ihtimaline karşı ayrı bir mitingden çekiniyoruz. parlamento önüne çıksak -ki bir defa çıktık- karşımızda silahlı kişiler var, bizim insanımız da çok duygusal durumda. kırım’ın güvene kavuşması için öncelikle bu teröristlerin gitmesi gerekiyor.”

kendisine neden bu kişileri ’terörist’ olarak tanımladığını da sorduk. “hiçbir bayrağı, üniforması olmayan silahlı adama başka ne denir? güç kullanarak her yeri ele geçirdiler, yolları kestiler” diye yanıt verdi.

başkent akmescit’te son günlerde artan gösterilerde şu ana kadar tehlikeye yol açacak bir gerilim yaşanmadı. kentin farklı noktalarında ara sıra karşılaşan rusya ve ukrayna yanlıları arasındaki sürtüşme sözlü sataşmadan öteye gitmiyor. kiev’de olanların burada da gerçekleşmesinden korkan halk referandum gününü bekliyor.