ermenek'te has şekerler maden işletmesi’ne bağlı madende 18 işçinin öldüğü kazanın üzerinden dört ay geçti. yakınları, arkadaşları su basan kömür galerisinde can veren ve ancak 38 gün sonra cenazelerine ulaşılabilen madencileri anmadan tek bir gün bile geçirmiyor. o gün çeşitli nedenlerle madende olmadığı için kurtulan işçiler için de zorluklar devam ediyor. 

ne tazminat ne iş

301 işçinin hayatını kaybettiği soma felaketi sonrası yapılan düzenlemelerin maliyetlerini artırdığı gerekçe gösteren işverenler işten çıkarmalara başlayınca ermenek'te de 170 madenci işsiz kaldı.   

işten çıkarılanlar, işsiz kaldıkları dönemin tespiti için 8 ekim'de noter kanalıyla işyerlerine ihtarname çektiler. büyük kısmı, daha sonra ihtarnamesini geri çekti. bazılarına tazminatları verilerek işten çıkarıldı, bir kısmı da çalışmaya devam etti. ihtarnamelerini geri çekmeyen 15 madenci ise işsiz kalmalarının yanı sıra ne kıdem, ne de ihbar tazminatlarını aldı. bu işçilere göre, arkadaşları da işveren tehdidi yüzünden ihtarnamesini geri çekti.

mağdur işçilerin avukatı münibe amber aday, “torba yasayla çıkan asgari ücret farkından dolayı işveren iş durdurmuş. o süreçte bu işçilerimizin maaşları yatırılmamış. onlar da ihtarname çekmiş. tabii buradaki firmalar birbirlerini tanıyor, aralarında akrabalık ilişkileri var, işçileri iş bulamazsınız gelin çalışın diye tehdit etmişler, kendi şartlarını diretmişler. bu insanların gelirleri yok, bir çoğu ihtarnamelerini geri çekip çalışmaya mecbur kaldı. mahkemeden adli yardım talep ettik ama yeterli delil yokluğundan kabul etmediler” dedi.

[Fotoğraf: İlker TAŞ / AJT]

iş buldular ama…

tazminat davası açan işçiler, işkur, kaymakamlık ve belediyenin işsiz madencilerin istihdamına yönelik işe yerleştirilecekleri duyurusuyla sevindi. belediyeden yapılan anonsla ermenek işkur’a başvuran bu işçilerden bazılarına cami, okul ve bahçe temizliği gibi işler verilirken, bir kısmına da elleriyle gömdükleri arkadaşlarının yattığı mezarlığın bakımı, temizliği işi verildi.

mesaiye fatiha ile başlıyor

her gün gözyaşlarını içine akıtıp arkadaşlarının mezarlarını temizleyen işçilerden biri 34 yaşındaki mehmet çelebi.

“torba yasa çıktı, ocak kapandı. ‘sizi bu koşullarda çalıştıramayız, servis ve yemek ücretlerini karşılarsınız, ayrıca iki gün işe gelmezsen kovarız dediler. biz kabul etmedik, ihtarname çektik, dava açtık işte halimiz ortada. burada yatan şehitler mesai arkadaşlarımızdı. her sabah mesaiye arkadaşlarıma fatiha okuyarak başlıyorum. nasıl bir acı çektiğimi anlatamam". 

mezarlıkta çalışan bir diğer işçi 30 yaşındaki osman izgin. "canımız yanıyor ama mecburuz" diyor:

“biz ihtarlarımızı geri çekmediğimiz için günah keçisi olduk. işkur’dan işsizlik parası alamayalım diye yüz kızartıcı suç işleyenleri de kapsayan ilgili iş yasasını ihlâl ettiğimizi iddia edip bizi işten çıkarmışlar, bakanlar kimsenin mağdur olmayacağı sözünü verince bize bu mezarlık temizleme işini verdiler. can yoldaşlarımız burada yatıyor, canımız yanıyor ama mecburuz evimize ekmek götürmek zorundayız".

Madenci Mutlu Erkan, ihtarname çekince cezalandırıldıklarını savunuyor.

[Fotoğraf: İlker TAŞ / AJT]

“ben okulda temizlikçi olarak çalışıyorum. ne desem bilmiyorum mezarlık temizliğindeki arkadaşların durumu daha zor. çalışırlarken gözlerinin yaşını içlerine akıtır dururlar. gerçi hepimiz aynı haldeyiz.”

İşçiler, 'Biz madenciyiz, başka işimiz yok, madenler açılsın, çocuklarımızın rızkını kazanalım" diyor.

[Fotoğraf: İlker TAŞ / AJT]

sakat olmasam ben de ölecektim

Zeynel Özkan, işinden olduğu gibi üniversitede okuyan iki çocuğunun burslarının da kesildiğini söyledi.

[Fotoğraf: İlker TAŞ / AJT]

mezarlıkta temizlik işi verildiğinde yüreğinin burkulduğunu, boğazının düğümlendiğini belirten özkan, duygularını şöyle anlattı: 

"bu yatanlar bizim yabancımız değil. şehitlerden osman çoksöyler benim kayınbiraderim. sakatlandığımda beni içerden sırtlayıp o çıkarmıştı dışarıya, hastaneye o götürmüştü. diğerlerini düşünüyorum, aynı kaptan yemek yedik, aynı ekmeği paylaştık, aynı işi yaptık yıllarca, dediğim gibi sakatlanmasam belki ben de onların yanında yatıyordum şimdi. başlarında oturup dua okuyorum her gün, gözyaşı döküyorum, içim parçalanıyor. kendimi onların yerine koyuyorum, kolay değil, çok zor bunları söylemek. bizde ayrı gayrı olmaz, mezarlık da bizim, şehit de biz de onların parçasıyız, ayrılamayız. ne diyeyim başka, ağaçtan düşen bir insan nasılsa ben de kendimi öyle hissediyorum."

arkadaşlarını yitirdikleri 28 ekim 2014’teki kazayla ilgili hukuki süreç de devam ediyor. ama soruşturma henüz tamamlanmadı, iddianame hazır değil. olayla ilgili gözaltına alınan sekiz kişiden üçü tutuklu. aralarında madeni işleten saffet uyar, ruhsat sahibi abdullah özsoy ile teknik nezaretçi ali kurt da var.

bilirkişiye göre devlet de işveren de kusurlu

soruşturma kapsamında hazırlanan bilirkişi raporuna göre gerekli denetim ve kontrol işlemlerini yapmayan maden işletmeleri genel müdürlüğü (milgem), sondaj makinesi olmaması ve eski üretim haritalarını ısrarla bulmaması nedeniyle madencilik işletmesi asli kusurlu bulundu.

şirket ve ruhsat sahibi ile enerji ve tabii kaynaklar ile çalışma bakanlığı aleyhine geçen kasım ayında açılan tazminat davası da sürüyor. aile başına 200 ile 500 bin tl arasında tazminat istendi. madencilerden bir kısmının avukatı emin bahçeevli, gelen yardım paraları ile ailelerin şikayetlerini çektiği yönündeki iddiaları da yalanladı.