22 yıl önce pkk’nın bağımsızlığını ilan edeceği endişesiyle olağanüstü güvenlik önlemlerinin alındığı, ‘olağanüstü bir hal’in hüküm sürdüğü bölgede 21 mart’ta şırnak ve cizre’de başlayıp sonrasında bölge illerine yayılan olaylarda doksanı aşkın insan yaşamını yitirdi. değişen şey salt “w ve o” harfleri değil o güne ve newroz’a yüklenen vasıf oldu bir anlamda. geçtiğimiz yıla kadar hemen her newroz, 92 newroz’unun ağır belleği altında ‘bahar, barış, piknik, eğlence’ olgularından uzak yaşandı.

bir fark yaratan, geçtiğimiz yıl başlayan ve bu newroz’da da süren ‘normalleşme’ aslında.

diyarbakır’da sırf newroz organizasyonları için yapılmış newroz alanı'na akın eden insanların önemli bir bölümü, belki de newroz kutlamalarının başladığı günden beri ikinci kez organizasyona çocukları ve piknik yapmaya yeter miktarda yiyecek-içecekle geldiler. önceki newroz organizasyonlarına değil çocukları getirmek, içecek bir damla su bile getirmek çıkacak olaylarda kaçarken yük anlamına gelirdi.

akşamdan newroz alanına çıkan yolları tutmuş seyyar satıcılar, gelenlerin yanlarına almayı unutacakları türden envai türlü yiyecek, içecek, üzerine oturmak için gazete, çeşitli yemişler, sarı-kırmızı-yeşil’li fular, bayraklar ve daha pek çok şeyi pazarlamak için birbirleriyle yarışırken meydanı dolduranların tamamının yüzünde rahat bir ifade gözlemlemek mümkündü. bu rahatlığın en önemli nedeni hiç kuşkusuz imralı’da tutuklu bulunan pkk lideri abdullah öcalan’ın mesajından emin olunmasıydı. geçtiğimiz yıl yine bu meydanda verilen mesaj pkk’lıların sınır dışına çekilmeleri ve barış sürecinin başladığını duyuruyordu. bu yıl da ‘endişe verici’ açıklamalara karşın beklenti o yöndeydi. konuştuğumuz pek çok kişi barış sürecinin devam edeceği, ancak belki biraz somut adım atılması yönünde uyarı yapılabileceğini söylediler.

dedikleri gibi oldu, bdp milletvekili pervin buldan’ın kürtçe’si alanda çok fazla reaksiyona yol açmasa da hdp milletvekili sırrı süreyya önder’in türkçe okuduğu mesajda özetle barış sürecinin devam ettiği, ancak salt diyalogla sürdürülemeyeceği, hükümetin somut adımlar atması gerektiği mesajı newroz meydanı’na toplananlar tarafından satır satır takip edildi.

ilk konuştuğumuz işsiz genç servet günerkan newroz alanı’nın hemen yanındaydı, öcalan’ın mesajını; “hükümetin atacağı adımdan umutlu değilim. bir yıl oldu ama değişen bir şey yok. çatışma yok ama şehirlerde insanlar ölüyor. özgürlük gelecekse silahlı mücadeleden geçer. o kadar insan kürtçe serbest olsun diye ölmedi” şeklinde değerlendirdi. yanındaki arkadaşı güneş ayna da benzer görüşleri dile getirdi; “barış süreci devam ediyor ama biz barış görmüyoruz. hâlâ insanlar ölüyor. halk artık daha bilinçli. doğu’da bir barış havası var ancak batı’da kürtler adına her şey zor.”

32 yaşındaki işsiz genç fazıl kılıç, okunan mesajla öcalan’ın barışa meyilli olduğunu gösterdiğini söylüyor.

“en açık örneği de türkiye halklarını kucaklayarak başladı sözlerine. kürtlük, türklük gibi etnik kökenler üzerinden gitmedi. öcalan’ın arkasındayız, türkiye’nin normalleşmesini istiyoruz, demokratik özerkliği destekliyoruz.”

newroz alanı'nın daha dışına bir anlamda daha çok ‘nevruz’ için gelenlerin tarafına yaklaştıkça söylemler yumuşuyor, sürecin devamı yönünde verilen mesajlardan hoşnut kişilerle karşılaşıyoruz.

ali yalçınkaya (emekli)

“ortada bir kürt sorunu var ve çözülmesi lazım. yasal olarak düzenlemeler yapılması lazım. barış sürecini herkesin desteklemesi lazım. bir yıldır kan ve gözyaşı yok. bunlar öcalan ve erdoğan sayesinde oldu. ancak iki tarafı da paraleller rahat bırakmıyor.”

ses sisteminin iyi olmasına karşın alandan uzaklaştıkça konuştuğumuz pek çok kişi öcalan’ın mesajını dinlemediklerini veya dikkat etmediklerini söylüyorlar. mesajı özet olarak tekrar ettiğimizde ise kısaca; ‘barış iyidir, savaş istemiyoruz’ mealinde konuşuyorlar. pek çoğu pikniğiyle ve mangalıyla daha meşgul görünüyordu.

diyarbakır newroz meydanı ve çeperinde öcalan’ın mesajlarına insanların tepkisi daha çok ‘barış ve sürecin ilerlemesi’ yönünde oldu. ancak gidişattan memnun olanların yanısıra ‘somut adım atılmazsa’ önümüzdeki newroz’da daha sert ifadeler kullanılabileceğini söyleyenler de yok değil.

newroz’dan nevruz’a evrilmeye başlamış sürecin değişebileceğine dair genel bir korkuyu gözlemlemek mümkün, newroz alanı'nda mangalda pişen etlerin dumanının, yakılan lastiklerden tüten kara dumana dönüşmemesi en büyük temenni. zaman ise bir dahaki kutlamanın adını koyacak gibi, newroz ya da nevruz...