türk silahlı kuvvetlerine göre operasyonda vurulan bir asker 'terör şehidi'  kabul ediliyor. operasyon yolunda kaza geçiren, örneğin zırhlı aracın devrilmesiyle hayatını kaybeden ya da elektrik çarpmasıyla ölen asker ise 'görev şehidi' sayılıyor. şehit aileleri dernekleri son 10 yıldır bu ayrımın kalkması için mücadele verdi ve geçtiğimiz yıl sonunda torba kanun içinde şehit aileleri ve gazilerin  maaş, tazminat, iş ve sosyal hakları yeniden düzenlendi. ancak yönetmelikler çıkmadığı için ne ayrım ortadan kalktı ne de hak mahrumiyetleri. 

şehit babasının isyanı 

şehit babası bekir ispirli, “şehit şehittir, şehidin çeşidi olur mu?” diye soruyor. son düzenlemere rağmen hâlâ ayrımın ortadan kalmadığını söyleyen ispirli, görev şehitlerinin yakınlarına 1, terör şehitlerine 2 iş hakkı verildiğini kaydediyor. görev şehitlerinin de vatani hizmet uğruna hayatlarını kaybettiklerini hatırlatıyor.

son düzenlemelere göre de rütbeli terör şehidi yakınları emsal maaş ve kira yardımı alıyor. ancak rütbeli görev şehidi yakınları bu haklardan yararlanamıyor. aynı şekilde, terörle mücadele kapsamında olan ve olmayan rütbeli vazife malullerinde de bu durum geçerli.

“kanunla tanımlanan haklarımızı alamadık”

şehit aileleri ve gazilerin en büyük sorunu bekledikleri yönetmeliklerin yasada öngörülen süre aşılmış olmasına rağmen henüz yayınlanmaması. kanunla kazandıkları hakları gerekli yönetmelikler yayınlanmadığı için kullanamamaktan şikayetçiler.

internette yaptığı projelerle şehit aileleri ve gazilere destek olmaya çalışan gazi j. yzb. hamit yıldız “insanlar çaresizlikle yönetmeliklerin ne zaman çıkacağını bekliyorlar. bu hususta kimse açıklama yapamıyor. kimi bu ay çıkacak diyor, bakanlıkta görevli memurlar 2-3 aya kadar çıkmaz diyorlar. ciddi bir bilgilendirme eksikliği söz konusu” diyor. yıldız, iş hakkı uygulama yönetmeliğinin yasanın öngördüğü süre içerisinde çıkarılmamasının yaratacağı mağduriyetin nasıl telafi edileceğini soruyor. birçok kişinin iş hakkını kaybedebileceğini belirtiyor.

ankara şehit aileleri derneği yönetim kurulu üyesi de olan bekir ispirli, yönetmeliklerin neden çıkartılmadığını anlayamadıklarını söylüyor. bunun bir seçim yatırımı olarak kullanılmamasını istiyor.

protezini kendi cebinden alan gaziler var

aynı ayrım gaziler için de geçerli. çatışmada vurulduğu kurşunla yaşamak zorunda kalan ancak 'gazi' sayılmayanlar var. kanunlara göre başkasının yardımı ve desteği olmaksızın yaşamak için gereken hareketleri yapamayacak derecede malûl olanların dışındaki, 5434/45 kapsamında yer alan vazife malûlleri ortez ve protezlerini kendileri almak zorunda.

sağlık kurulu raporuyla ihtiyaç duydukları her türlü ortez, protez ve diğer iyileştirici araç ve gereçlerin devlet tarafından karşılanmasına yönelik bir çalışma yapılmasını talep eden gazi j. yzb. hamit yıldız “bu insanların vazifenin sebep ve tesiri ile kaybettikleri uzuvları dolayısı ile taktıkları ortez ve protezlerinin devlet tarafından karşılanmıyor olması sosyal devlet ilkesi ile çelişmekte” diyor.

kanunlaşan ancak uygulama yönetmeliği çıkmadığı için kullanılamayan bir diğer hak da kira yardımları. 2012'de resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren bir başka yasa da, yönetmelik çıkarılmadığı için tam anlamıyla işlerlik kazanabilmiş değil.

şehit aileleri ve gaziler sorunların çözülmesi için uygulama yönetmeliklerinin bir an önce çıkarılmasını, en azından bir tarih verilmesini bekliyor. türkiye’de 11.380 şehit ailesi ve 11.156 gazi var. 

kaynak: al jazeera