istanbul sirkeci'de feribot kapağının erken kapanması sonucu denize düşen otomobilde hayatını kaybeden 5 yaşındaki ece su'nun ölümüyle ilgili olarak al jazeera'ye konuşan türkiye denizciler sendikası başkanı hasan pekdemir, olayda bir ihmaller zincirinin söz konusu olduğunu söyleyerek “malesef ders almıyoruz” dedi.

"asgari donatım" yanlışı

türkiye denizcilik müsteşarlığı’nın bir gemide kaç gemi adamının çalışacağını belirleyen ‘asgari donatım’ uygulamasının yanlış olduğunu savunan başkan pekdemir, “asgari donatım çalışılabilecek en alt seviyedeki adam sayısını gösteriyor. müsteşarlık bu tespiti yapıyor. armatör firmada da ki buna ido ve şehir hatları da dahil devletin verdiği asgari donatıma göre personel çalıştırıyor. yani bile bile eksik personelle çalıştırılıyor gemiler. bunun defaatle yanlış olduğunu yazdık. işte bundan önce yalova’da oldu. şehir hatları’nda da aynı sıkıntı oldu. beşiktaş iskelesi’nde bir vatandaşımız hayatını kaybetti” dedi.

"eskiden gözcü olurdu"

bu ‘asgari donatım’a göre çalışma uygulamasından önce böyle bir sıkıntı yaşanmadığına dikkati çeken pekdemir şöyle devam etti:

“daha önce kaptan ve ikinci kaptan yani gözcülük yapan ‘reis’ vardı. 3 gemici olurdu. 1 de geminin genel temizliğinden, yolcunun rahatlığından sorumlu kamarot vardı. 1 çımacı ve 2 yağcıyı teknik personel olduğu, geminin güvenliğiyle ilgili olmadıkları için saymıyorum.  ama şimdi ankara’dan gelen talimatla bir tane kaptan yeterli görülüyor. oysa bunun nasıl yanlış bir karar olduğu ortada.”

"kapak yetkisi kaptanda olmalı"

başkan pekdemir, “denizcilik müsteşarlığı, armatörler kar etsin diye personel sayısını düşürdü. armatör de buna göre yapılandırıyor. geminin iskeleden ayrılması 10 dakikalık bir süreç. işte bir anlık dalgınlık ölümle sonuçlanıyor. burası türkiye allah rahmet etsin’ diyoruz. oysa gelişmiş toplumlarda olsa bu iş başka türlü olur” dedi.

"insan hayatı bu kadar ucuz mu?"

öncelikle personel eksiğinin derhal giderilmesi gerektiğini kaydeden pekdemir, “kaptanın mutlaka bir yardımcısı olması gerekir. bu gözetmen ikinci kaptan ya da güverte lostromosu da olabilir. kapağı indirme kaldırma yetkisi sadece ve sadece kaptanda olmalıdır. gemici kaldırıp indiriyor, düğmeye basıyor. oysa kaptan olsa sesi duyarak hareket ettirirdi. öte yandan geminin donanım yetersizliği kaza için gerekçe değil. zarar ediyorsan bu işi yapmayacaksın. nasıl ki kamyonla insan taşıyamıyorsan, eksik personelle gemi işletemezsin” diye konuştu.

‘ahbap çavuş ilişkisiyle olmaz’

ahbap çavuş ilişkileriyle ‘asgari donatım uygulaması’nın yürütüldüğüne vurgu yapan pekdemir, sözlerini şöyle sürdürdü:

“armatör teklifleri dikkate alınıyor. bu tür gayri ciddi tekliflerle işler yürütülüyor. bizim sendike olarak görüşümüzü dikkate bile almıyorlar. beşiktaş’ta bir vatandaşın öldüğü kazada da kaptan hatası vardı. orada da eksik personel sözkonusuydu. zaruri ihtiyaç gidermeye giden personelin yerini dolduracak yedeği yok. biz bunu ortaya koyunca da ‘koskoca büyükşehir beledeyesi düşünemiyor mu da siz söylüyorsunuz bunu. gerekeni yapıyoruz biz’ diyerek işin içinden sıyrılıyorlar.”

eskihisar’a dikkat çekti

ece su’nun ölümüne neden olan gemi ve benzerlerinin günde 25-30 sefer yaptığını belirten pekdemir, “tek kaptan ve 2 gemiciyle çalışıyorlar. kapak iniş kalkışı günde 40-50 kez oluyor. buna insan dayanamaz. yine söylüyorum burada ihmal sözkonusu. eksik personelle çalışmak en büyük ihmal. burada suç doğrudan deniz müsteşarlığı’nın. ayrıca personelin psikolojik durumu da önemli. çalışma koşulları, sürekli baskı personelin moralini bozuyor. eğer tedbir alınmazsa özellikle eskihisar’da , belki şehir hatları’nda  çok daha büyük kazalar olacak” dedi.

ido iddiaları reddetti

olayla ilgili olarak al jazeera'nin sorularını yanıtlayan istanbul deniz otobüsleri (ido) ise, ihmal iddialarını reddetti. emniyet yönetim sisteminin periyodik olarak denetlendiğini belirten şirket, "personelin eğitim ihtiyaçlarının gözden geçirilerek sürekli eğitimler verildiğini" savundu. gemide, gerekli güvenlik tedbirlerinin mevcut olduğunu ve periyodik fonksiyon testlerinin ve kontrollerinin yapılmakta olduğunu belirten ido yönetimi, "herhangi bir eksiklik bulunmamaktadır" dedi.

ece su nasıl ölüme gitti?

geçen cumartesi saat 15.10’da meydana gelen kaza, iddialara göre şöyle gelişti: sirkeci- harem seferini yapacak arabalı vapurunun kaptan köşkünde oturan erkan atalay im, hemen yanında duran diğer gemiden gelen araç yükleme işlemleriyle ilgili seslerin kendi gemisinden geldiğini sandı. son kapak seslerini duyunca gemisinin hazır olduğunu düşünen im, gemiyi iskeleden açtı. tam bu sırada  gemiye son sırada girmeye çalışan mine yılmaz yönetimindeki otomobilin yarısı kapakta askıda kaldı. geminin açılmasıyla suya düşen otomobildeki mine yılmaz ile ebru güleren yılmaz kendi imkanlarıyla kurtuldu.  şaziye güleren ile ebru güleren yılmaz’ın kızı 5 yaşındaki ece su denize gömülen araçtan deniz polisi tarafından çıkarıldı. 

yakın geçmişteki benzer deniz kazaları

*mayıs 2012’de bandırma’dan tekirdağ limanı’na yanaşan ro-ro arabalı feribotunun kapağından çıkan bir araç, iskelede uyarıcı levhalar olmaması yüzünden yol yerine denize doğru yol alınca sulara gömüldü. araçtaki 4 kişi yaşamını yitirdi.

*eylül 2013’te eskihisar-topçular arasında taşımacılığın yapıldığı iskelede gemiye geçmek üzere hareket eden tir, gemi kıyıdan açılınca denize gömüldü. tir şoförü şans eseri yara almadan kurtuldu.

*haziran 2012’de yalova’daki topçular iskelesi’nden hareket eden gayrettepe adlı arabalı feribot, iskelenin yaklaşık 200 metre açığında bir kayığa çarptı. parçalanan kayıkta bulunan mehmet eker (69) ve hasan basri güneşlioğlu (69) denize düştü. olay yerine gelen sahil güvenlik ve yalova deniz polisi ekipleri, denizden mehmet eker’in cesedini çıkardı. yaralanan güneşlioğlu, 112 acil servis ekiplerince yalova devlet hastanesi’ne kaldırıldı.

*ocak 2013’te beşiktaş barbaros hayrettinpaşa iskelesi'nde vapurun yanaştığı sırada iskeleye atlamaya çalışan temizlik işçisi haydar kayır (43), denize düşerek hayatını kaybetti.

*eylül 2008’de istanbul lines deniz taşımacılığı şirketine ait hayat-n ro-ro gemisi bandırma limanı’ndan istanbul'a hareket ettikten kısa bir süre sonra battı. olayda 1 kişi yaşamını yitirdi, 4 kişi denizde kayboldu. kayıplardan ikisinin cesedine daha sonra ulaşıldı.

*marmara denizi'nde 2012'de bandırma'dan istanbul'a gelen feribotla başka bir gemi seyir halindeyken sürtüştü. kaptanların yeterli irtibat kurmamasından kaynaklanan bu kaza ucuz atladıldı. buna benzer ufak hasarla sonuçlanan kazaların görmezden gelinmemesi, nedenlerinin en ince detayına kadar araştırılıp tedbir alınmasının olası faciaların önüne geçeceği vurgulandı. 

kaynak: al jazeera