bir haftalık direnişten sonra irak şam islam devleti (işid) savaşçılarının eline geçen telafer kasabasında yaşayan yüzlerce aile 50 km batıda bulunan irak kürdistan demokratik partisi (ikdp) denetimindeki sincar kasabasına sığındı.

al jazeera türk ekibi bir haftadır haber alınamayan bölgeye ulaştı ve türkmen sığınmacılar ile konuştu. 15 haziran günü sabaha karşı başlayan işid havan saldırısıyla birlikte kasabanın şii kesiminde yaşayan aileler, gece karanlığından yararlanarak, kasabayı terk etmeye başladı. kimi araçlar ile kimi yaya olarak yollara koyulan telaferliler tek kaçış noktası olan sincar’a ulaşmaya devam ediyor. sınırlı kaynaklara sahip sincar kaymakamlığı türkmen aileleri ilk etapta okul, toplantı salonu, stat gibi kamu binalarına yerleştirdi.

'canımızı zor kurtardık'

[Fotoğraf: İlker Taş / Al Jazeera Türk]

ilkokul öğretmeni riyaz muhsin ailesiyle evini terk edip kaçtığında üzerinde bir tek eşofmanı vardı:

“işid teröristleri ve devlet güçleri arasında çatışma başladı. biz siviller arada kaldık. ağır silahlar ve uçaklar kullanılmaya başlayınca çocuklarımız korku içinde kaldı. mecburen her şeyimizi terk ederek çıktık, geldik.”

ev hanımı hayat ibrahim nasıl kaçtıklarını şöyle anlatıyor:

“vallahi gece iki gibi havan vurmaya başladı, sabaha kadar. gecelikle kendimizi yollara attık. kendi canımızdan bezdik artık. çocuklar için geldik.”

abbas muho işid dehşetinden kurtuldukları için mutlu. telafer’deki çatışma kısa sürede sona erecek gibi görünmüyor. ama yerleştirildikleri ilkokulun fiziki koşulları uzun süreli barınmaya uygun değil:

“elektriğimiz yok, suyumuz kesintili. içme suyu ihtiyacımız var. yanımıza giyecek alamadık. yatacak döşeğimiz, yiyecek aşımız yok. havalar iyice ısınınca halimiz daha da perişan olacak.”

IŞİD'in ele geçirdiği Telafer'den kaçan Türkmen aileler insani yardıma ihtiyaç duyuyor.

[[Fotoğraf: İlker Taş / Al Jazeera Türk -Arşiv]]

devlet memuru mustafa muhammet, saddam rejimi devrildiğinden bu yana telafer’de ikisi amerikan işgali sırasında olmak üzere üçüncü kez yıkım yaşandığına dikkat çekiyor :

“türkiye eğer bizi türk olarak görüyorsa bize yardım etsin. biz bıktık. hep gelip haberimiz yapılıyor ama sorunumuza kimse çözüm bulmuyor. üç keredir, çocuklarım ve ailemle birlikte sığınmacı durumuna düşüyoruz. karşı karşıya bulunduğumuz terörün boyutu çok büyük. herkesin desteğine ihtiyacımız var.”

telafer havaalanı direniyor

irak ordusundan tuğgeneral muhammet kureyşi komutasındaki küçük bir birlik ve ona destek veren bir grup telaferli şii türkmen korucu birliği (isnad) hâlâ havaalanında direniyor. henüz karadan bölgeye yardım ulaştıramayan merkezi hükümet, telafer havaalanı savunmasını desteklemeleri için uçakla takviye birlik gönderdi. al jazeera’nin kürt kaynaklardan edindiği bilgiye göre, takviye birlik asaib ehlil hak adlı milis güce bağlı 500 ile 600 kişiden oluşuyor. işid savaşçılarının önümüzdeki günlerde bu hedefe yoğunlaşması bekleniyor.

Sincar kasabasının IKDP'li sorumlusu Serbast Babiri [Fotoğraf: İlker Taş / Al Jazeera Türk]

telaferde şii-sünni bölünmesi

nüfusunun tamamına yakını türkmen olan telafer kasabasında polis ve korucu birlikleri şiilerden oluşmakta. nüfusun yüzde 25’inin şii türkmenlerden oluştuğu sanılan telafer’de, işid güçlerinin gelmesi ile mezhebi bir temizliğe girişeceği korkusu başladı. sincar kasabasının ikdp'li sorumlusu serbast babiri, kendilerine sığınan türkmenlerin tamamına yakınının şii olduğunu belirtiyor. daha önce sünni türkmenlerin büyük bir kısmı amerikan ve irak ordularının baskısı sonucu kasabayı terk ederek musul ve çevre bölgelere sığınmıştı.