osmanlı'nın irak'tan çekilmesinin ardından bölgedeki türk nüfus ilk kez bu ölçekte organize silahlı birlikler oluşturuyor. irak şam islam devleti (işid) örgütünün yaşadıkları yörelere yönelik saldırılarının ardından, türkmenler kendi imkânlarıyla silahlanmaya başladı. işid ile mücadele konusu irak'ta mezhepsel gerginliği her geçen gün daha arttırsa da şii ve sünni türkmenleri aynı siperlerde birleştiriyor. 

kerkük kentinin 20 kilometre güneyinde bulunan tazehurmatı ilçesinin güvenliğini türkmen silahlı gönüllüler sağlıyor. 10 haziran 2014 tarihinde musul'u ele geçiren işid mensupları, eş zamanlı olarak kerkük'te de harekete geçti. ilk günlerde kentin batı kesiminde bulunan petrol sahalarına yakın bölgelere mevzilenen işid, daha sonra da şii türkmenlerin daha yoğun olduğu güneydeki tazehurmatı ilçesine yöneldi. son olarak türkmen beşir köyünü ele geçiren örgüt, silahlanan yerel halkın gösterdiği direniş ve irak güvenlik güçlerinin desteği ile durduruldu.yaklaşık sekiz aydır işid ile çatışan türkmen gönüllüler gelinen noktada, kendi bölgelerini tek başlarına savunabilecek güce ulaştı. 

etnik kimlik daha baskın

tazehurmatı'da bulunan türkmen gönüllülerin büyük bir çoğunluğu, iraklı şii din otoritesi ayetullah ali sistani'nin çağrısı ile kurulan haşdu şabi tugayları'na bağlı. ancak birlik etnik kökeni ile tanınıyor. haşdu şabi içindeki resmi isimleri "türkmen gücü". zira kerkük'ün güneyindeki bu silahlı grubun çoğunluğu şii olsa da, saflarında sünni türkmenler de bulunuyor. türkmen gücü'nün 1500 kadar savaşçısının olduğu tahmin ediliyor. 

irak türkmen cephesi (itc) bölgede bulunan parti teşkilatına silahlanmaları çağrısında bulundu. ayrıca itc'ye bağlı güvenlik görevlileri de işid'e karşı verilen mücadeleye katıldı. itc genel başkanı ve kerkük milletvekili erşad salihi, temas hattında savaşan gönüllüleri ziyaret ederek, türkmenler arasında mezhep ayrımı olmadığı mesajını verdi.

aynı bölgede karargâh kuran ve geçtiğimiz genel seçimde itc'ye rakip olarak sandığa giden kerkük türkmenleri koalisyonu (ktk), işid'e karşı savaşa destek veriyor. bağdat yönetimine yakınlığı ile bilinen dr. turhan müftü liderliğindeki hareket, merkezi hükümetten aldığı destek ile, sünni türkmenlere silahlı eğitim verilen bir haşdu şabi kampı kurdu. kampta halihazırda 100 kursiyer eğitim görüyor. 

Musul operasyonu öncesi Türk askerinin eğitim verdiği gönüllü Haşdul Vatani birliğinde 500 Türkmen bulunuyor. [Fotoğraf: İlker Taş / Al Jazeera Türk]

türkiye'den askeri eğitim

türk milli savunma bakanı ismet yılmaz'ın mart ayı başında bağdat'a düzenlediği resmi ziyaret sırasında resmen duyurulan eğit-donat anlaşması çerçevesinde, türkiye iraklılara askeri eğitim ve lojistik destek vermeyi taahhüt etti. bu anlaşma çerçevesinde, musul'u işid'in elinden geri almak için yapılacak operasyon için kurulan kampta eğitimler başladı. şu ana kadar 1500 kişinin katıldığı üç haftalık temel askeri eğitimlerden 500 telaferli türkmen yararlandı. 

itc başkanı salihi'nin al jazeera türk'e verdiği bilgiye göre türkmenler, türk milli savunma bakanı yılmaz'dan, aynı eğitimin kerkük bölgesindeki türkmenlere de verilmesini talep etti.