dünyanın birçok ülkesinde yaygın olarak ulaşımda kullanılan bisiklet ne yazık ki, ülkemizde çoğumuz için kışın balkonda paslanacak bir karne hediyesi olmaktan öteye gidememiştir. ama birazdan okuyacaklarınız hayatınızın bundan sonrasını değiştirebilir. iki tekerlekli eski dostunuz bir daha çıkmamak üzere yaşamınıza geri dönebilir.

bir taşıt düşünün ki çalışmak için yakıta ihtiyaç duymasın. siz yemek yedikçe çalışan ve fazla yediklerinizi de yakan. öyle küçük ki istediğiniz her yere park edebilirsiniz. onunla otobüse, vapura hatta son zamanların popüler toplu taşıma aracı marmaray’a binebilirsiniz. çin’deki komünistlerden, amerika’daki kapitalistlere herkesin üzerinde anlaştığı bir konu: bisiklet insanoğlunun bugüne kadar icat ettiği en işlevsel aletlerden biri. en fakirinden en zenginine birçok dünya ülkesi bu sağlıklı, ekonomik ve çevreci ulaşım aracını taşıma sistemine daha fazla dâhil etmenin yollarını arıyor. 

bisikletliler derneği 2008'den beri bisikleti bir taşıt olarak trafiğe kazandırmak ve kullanımını teşvik etmek için çalışmalarını gönüllü üyelerinin desteği ile sürdürüyor. derneğin yönetim kurulu başkanı murat suyabatmaz’ı, 2001'den bu yana dünya çevre günü münasebeti ile düzenlenen kıtalararası bisiklet gezisi öncesi yakalıyoruz. ama bu yıl biraz farklı. çünkü dernek üyeleri ilk uluslararası bisiklet festivalini de bu yıl başlatmış oldu. bisikletlilerin boğaziçi köprüsü üzerinden, avrupa’dan asya kıtasına geçişi de festivalin son etkinliği olarak planlandı:

“biz bu yıl bakırköy botanik parkı’nda çadırlar kurarak, üç günlük bir festival gerçekleştirdik. amacımız bisiklet kültürünü tanıtmak ve ülkemizde bu kültürün gelişmesine katkıda bulunmak. bu çerçevede birçok etkinlik düzenledik. bisikletseverler üç gün boyunca bisikletle yatıp bisikletle kalktı.”

bisiklet yasası ve dersi

bisikletliler derneği, altı yıldır hem halk hem de yetkililer nezdinde bir farkındalık yaratmak için çaba gösteriyor. bisikletliler derneği başkanı sudabatmaz, çabalarının karşılığını yavaş yavaş almaya başladıklarını düşünüyor: 

“iki önemli yasal düzenleme yapıldı. birincisi çevre kanunu'nda bisiklet yolu yapımı teşvik kapsamına alındı. ikincisi ise toplu konut ve dönüşüm projelerinde bisiklet yolları zorunlu hale geldi. bir diğer değişiklik ise milli eğitim müfredatında orta öğretimde bisiklet dersi geldi. bunların hepsi farkındalığı teşvik ediyor.”

genç, yaşlı, kadın, erkek yüzlerce bisikletsever, sabahın ilk ışıklarıyla birlikte lütfü kırdar kongre merkezi önündeki alanda toplanmaya başladı. istanbul’un birçok ilçesinden geldiler. kimi aracıyla, kimi metroyla, kimi vapurla, kimi ise pedal çevirerek geldi.

iki tekerle iki kıta

biraz gecikmeli de olsa, bisikletlilerin kıtalararası gezisi başlayınca, etkinlik güzergahı bir anda rengârenk oldu. organizatörlere göre 10 bine yakın bisikletli katıldı geziye. hayli keyifli ve teknik olarak ta kolay bir parkur seçildi. köprüye kadar hiç duraksamadan gelindi. lütfü kırdar, şişli, mecidiyeköy, barbaros bulvarı ve boğaziçi köprüsü bağlantı yolu boyunca bisikletlilerin güzergahı araç trafiğine tamamen kapatılmıştı. boğaziçi katılımından itibaren ise araçlar ve bisikletler yan yana şeritlerde seyretmeye başladılar. buna bir de köprü üzerinde fotoğraf çektirmek eklenince bisiklet konvoyu durma noktasına geldi. köprü geçişini tamamlayan bisikletler araç trafiğine açık karma güzergâhtan harem'e kadar giderek geziyi orada tamamladı.

pembe balonlu bisikletçi

farkındalık oluşturmak için yasaları ve bisiklet kültürünün oturmasını beklemeye niyeti olmayanlar da var. jale özen pembe balonları ile yollarda:

“ben bisikleti sosyal hayatımda, gece bir yere giderken de dahil olmak üzere, iş hayatımda da kullanıyorum. dikkat çekmek için arabaların için bu şekillerde geçiyorum ki birazcık bisikletlileri farketsinler.”

istenmeyen olay

güzel başlayan ve güzel devam eden bir festivalin finali üzücü oldu. yaşanan trajik bir olay aslında türkiye’de bisikletlilerin nasıl bir trafikte pedal çevirdiğini özetler nitelikteydi. harem’deki şenlik alanına bisikletlilerin güvenle girmesi için, polis araç trafiğini durdurdu. olay anına tanıklık eden bisikletçilere göre, yolun kesilmesine sinirlenen bir araç sürücüsü ile bisikletliler arasında tartışma çıktı. bir anda gelişen olayda araç şoförü yoldaki bazı bisikletlilere çarptı. öfkeli kalabalık arabaya hücum edince ortaya istenmeyen görüntüler çıktı. araya sağduyulu bisikletçilerin girmesiyle hasar gören araba olay yerinden uzaklaştı. yaşananlara tanıklık etmediğim için kimin suçlu olduğunu söyleyebilecek durumda değilim. ama bisiklet kullanan biri olarak, trafikte birçok kere başıma gelen tehlikeli durumlar gözümün önünden geçmedi değil. sanırım içimizdeki canavarı dizginlemek için hepimizin arada sırada içimizdeki bisiklet süren çocuğa dönmeye ihtiyacı var.