50’nci cumhurbaşkanlığı türkiye bisiklet turu (tour of turkey, tur, tot, tot50) 27 nisan'da alanya’da başlıyor.

türkiye'nin en prestijli spor organizasyonlarından biri haline gelen yarış akdeniz ve ege kıyılarında düzenlenecek yedi etapla izmir’e varacak. uçakla istanbul'a geçecek kafile, 4 mayıs pazar günü boğaz köprüsü'nün de geçileceği bir etapla bağdat caddesi sahil yolu’nda yarışı bitirecek. toplam 1.254 km sürecek yarışa 21 takım ve 168 sporcu katılıyor. yarıştaki tek türk takımı, son iki yılda doping skandallarıyla bizi üzen konya torku şekerspor olacak. 

bu sene yarıştaki en meşhur sporcu ise ingiliz sprinter ve eski dünya şampiyonu mark cavendish (opqs).  bisiklet dünyasında "cav" olarak bilinen sporcu fransa turu'nda 25 etap kazanmış bir büyük usta.

bu yılki yeniliklerden biri de maskot. sanatçı aydan çelik’in tasarladığı, turkuvaz mayo giymiş anadolu parsı pardus, türkiye turu'nun yüzü olacak.

ilk kez 1963'te marmara bisiklet turu olarak koşulmaya başlanan yarış, 1965’den beri cumhurbaşkanlığı'nın himayesinde yapılıyor. özellikle 12 eylül öncesine kadar gazete ve televizyonlarda sık ve geniş yer bulan, daha sonra ise türkiye'deki birçok spor dalı gibi kenara itilen yol bisikleti (o dönemde kapanan iki velodromu da hatırlayalım) son yedi yıldır daha gösterişli ve ses getirici şekilde yeniden düzenlenmeye başladı. bu seneki yarışın sloganı 'bisikletin 50 yıllık tutkusu' olarak belirlenmiş ama arada bir 25 yılı boş geçirdiğimizi hatırlamadan olmaz.

cumhurbaşkanı abdullah gül'ün ve köşk bürokrasisinin yedi yıldır yarışa verdikleri destek gerçekten takdire şayan. cumhurbaşkanı her sene yarışı izliyor, finişlere gelip birinciye ödülünü veriyor. gül'den ve hükümetten beklentimiz artık tot yanında bisiklet sporunun altyapısı için de gerçek bir destek vermeleri elbette.

dağ yollarımızın kötülüğü nedeniyle kıyılarda parkur düzenlemek zorunda kaldığımız tur, daha çok sprinterlere hitap eden bir yarış özelliği gösteriyor. geçen yıl marcel kittel ve andre greipel’in sekiz etabın beşini kazanmalarını hatırlıyoruz. organizasyon son iki senedir antalya’daki elmalı yokuşunu parkura ekleyerek yarışı daha selektif bir hale getirmeye çalışıyor. ancak giro’ya katılacak yokuşçuların trentino turu’nu veya hazırlık kamplarını tercih etmeleri nedeniyle üst düzey genel klasman yarışçıları bizim turumuza gelmiyorlar. bu sene tot bir hafta daha ileriye atılınca hemen hemen sadece sprinterlerin mücadelesini göreceğiz gibi.

parkura biraz daha yakından bakarsak, ilk iki etabın sprint mücadelesi olacağı neredeyse kesin gibi. üçüncü etap ise gerçek bir dağ etabı. finike-elmalı arasında 185 km uzunluğundaki parkurda üç sert tırmanış var. genel klasmanda öne çıkacak isimler buradaki yokuşlarda kendilerini gösterecekler. dördüncü gün fethiye-marmaris etabı var. 

finişten hemen önceki yokuş ve iniş klasmanda tehlike yaratmaya açık ama nedense bu seneye kadar bu etap klasmanı hiç etkilemedi. marmaris-bodrum etabında ise cavendish'in takımı ilk yokuşta silkelenecek mi, yoksa finişe kadar önlerde kalmayı başaracaklar mı, görmek ilginç olacak. etabın yine sprintle bitmesini beklemeliyiz.  altıncı etap, geçen sene mustafa sayar'ın kazandığı ve sonrasında ağzımızda buruk bir tat bırakan bodrum-selçuk etabı. yarışın sonundaki sert meryem ana yokuşu tot50'nin şampiyonunu belirleyecek.

elmalı’da ilk sıralarda bitirenleri burada da görebiliriz. son iki günkü kuşadası-izmir ve istanbul kent içi etapları ise kısa ve zorluk içermeyen parkurlar. sprint takımlarının kolayca sürükleyip kazanacakları birer etap olmasını bekliyorum.

cavendish ilk kez katılıyor

bu kadar sprint etabı varken, bunlarda mücadele edecek sporcuları da sayalım:  öncelikle mark cavendish’i söylemeliyiz. cav aslında türkiye’ye gelmeyecekti ama hastalık nedeniyle aksayan antrenman ve yarış programını düzene koymak için tur iyi bir mecra. sert bir parkur yok, hava iyi, rakipler az ve tanıdığı isimler. büyük olasılıkla katılım parası da almıştır. mücadele edeceği isimler arasında andre greipel (ltb),  andrea guardini (ast), theo bos (bel), sacha modolo (lam) ve francesco chicchi (nri) gibi iyi sprinterler var. geçen sene herkesin sevgilisi olan marcel kittel ve takımı giant shimano bu sene yoklar. sprint mücadelesinde omega pharma quick step ve lotto belisol’ün kapışmasını beklemeliyiz. özellikle opqs takımının treni müthiş etkileyici: steegmans-meersman-petacchi-renshaw dörtlüsü bir yandan cavendish’i etap zaferlerine taşımaya çalışırken bir yandan da sezonun asıl hedefi olan tour de france için kostümlü prova yapacaklar.

yarıştaki diğer tanınmış yarışçılar arasında davide rebellin (ccc), elia viviani (can), luca paolini (kat), luis leon sanchez (cjr), cristophe lemevel (cof) ve linus gerdeman (mtn) gibi büyük turlardan ve bahar klasiklerinden aşina olduğumuz isimler var. ayrıca tüm sporcuları diyabet hastası olan team novo nordisk, şeker hastalarının da rekabetçi spor yapabileceklerini göstermek açısından çok anlamlı bir mesaj veriyor.

türkiye bisiklet turu, son iki yıldaki şampiyonlarının dopingli çıkması nedeniyle hasarlı bir tur maalesef. 2012 şampiyonu ivailo garbovski ve geçen sene birinci olan mustafa sayar'ın unvanlarının ellerinden alınması hem yarışın prestijini hem de konya torkuspor'un güvenilirliğini zedeledi. bu sene torku'nun kadrosunda vuelta şampiyonu juan jose cobo var ve normalde yarışın en büyük favorisi olması gerekir. ancak cobo da 2011 ispanya turu'nda sürpriz şekilde birinci olduğundan beri hiçbir ciddi derece elde etmedi ve şampiyonluğunun dopinge dayandığı söylentileri ayyuka çıktı.

son iki şampiyonu dopingli çıkan torku'nun şaibeli cobo liderliğinde yarışacak olması beni oldukça geriyor. türkiye turu'nun bir başka skandalı kadırabileceğini sanmıyorum.

hoş son aylarda öyle skandallar gördük geçirdik ki bir doping meselesini belki de çok büyütmemek gerek diye düşünen de olabilir. ancak tur organizasyonu özellikle torku şekerspor'un biyolojik pasaport programına girmesi için baskı yapıyordu. 19 mart itibarıyla torkuspor programa girmek için vermesi gereken ücreti yatırmamıştı. sonradan yatırmış olsa bile bir ayda biyolojik pasaport sürecini başlatacak kadar veri toplanmış olma olasılığı çok düşük. yani, eğer torkuspor'da çok ciddi bir sportif ve yönetimsel değişim yaşanmamışsa, sporcular yine başıboş bırakılmışsa, büyükbaşların gözüne girme hevesi yine gemi azıya almışsa tur'a bir kez daha kelle koltukta başlıyoruz demektir.

sarper günsal, bisiklet sporuyla 15 yıldır teorik olarak ilgileniyor. eurosport türkiye’de bisiklet yorumculuğu yapıyor. gazete ve dergilerde bisiklet ve formula 1 üstüne yazılar yayımlıyor. ayrıca spor locası adlı blogda yazıyor. 2013'te veloslow adlı bir yol bisikleti grubu kurdu. veloturk bisiklet takımının da üyesi.

bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve al jazeera'nin editöryel politikasını yansıtmayabilir.