abd ordusu, ülkedenin önde gelen bagram üssündeki gözaltı merkezinin kontrolünü afgan yetkililere devreden bir anlaşmaya imza attı.

abd başkanı barack obama ve afganistan cumhurbaşkanı hamid karzai’nin üzerinde uzlaştığı  anlaşmaya göre gözaltı merkezi altı ay içinde afganların kontrolüne geçecek. 

anlaşma washington’un afganistan’daki askeri varlığını azaltmasına yönelik uzun vadeli projede önemli bir adım olarak değerlendirildi. 

taraflar aylardır bir yetki transferi anlaşması için görüşmeler yürütüyordu. afganistan cumhrubaşkanı karzai, abd’ye cuma gününe kadar süre tanımıştı. abd kontrolündeki pervan eyaletindeki gözaltı merkezinde 3 bin afgan bulunuyor.

anlaşmaya göre abd’li askerlerin hapishaneye giriş yetkisi sürecek ve merkezde tutulması gerektiğini düşündüğü tutukluların serbest bırakılmasına engel olabilecek.

‘önemli adım’

anlaşmanın nato’nun 2014 sonunda ülkeden çekilmesinin ardından abd güçlerinin rolünün netleştirilmesiyle ilgili askıya alınan görüşmeleri de yeniden başlatması bekleniyor.

tutuklular konusunun yanı sıra abd askerleri tarafından militan olduğundan şüphelenilen kişilerin evlerine yönelik yürütülen gece baskınları taraflar arasındaki ana anlaşmazlık konularını oluşturuyor.  

gece baskınları afgan halkından büyük tepki görüyor, karzai de bu baskınların sona ermesini istiyor.

afgan ve abd’li yetkililer mayıs ayında yapılacak nato zirvesine kadar bir stratejik ortaklık anlaşmasına imza atabilmeyi istiyor.  

afganistan’daki nato ve abd birliklerinin komutanı general john allen, cuma günü varılan anlaşmayı ‘daha geniş bir ortaklığın başlangıcı’ olarak değerlendirdi.

abd'nin 11 eylül saldırılarının ardından askeri operasyon başlattığı afganistan'da şu anda 100 bin civarında amerikan askeri bulunuyor. abd, birliklerinin büyük bölümünü 2014 yılının sonuna kadar ülkeden çekmeyi planlıyor.

abd’ye kur’an tepkisi

son olarak başkent kabil'e yaklaşık 60 kilometre uzaklıktaki bagram üssünde meydana gelen bir olay abd askerlerine yönelik tepkiyi artırmıştı.

askerlerin üste kur’an-ı kerim ve diğer dini kitapları yaktıkları ortaya çıkmış, olay binlerce afgan’ın sokaklara dökülmesine neden olmuştu.

ülkede 34 eyalette çok sayıda nato ve abd karşıtı gösteri düzenlenmiş, abd askerlerinin de aralarında olduğu 30 kişi hayatını kaybetmişti.

bagram üssünde yaşanan olayın yayılmasının ardından  abd başkanı barack obama ve savunma bakanı leon panetta, kur'an-ı kerim'e yönelik 'uygunsuz muamele' nedeniyle özür dilemişti.

afganistan dışişleri bakanlığı, kutsal kitap ve dini dökümanların yakılmasının büyük bir tepki ve üzüntüyle karşılandığını belirterek, "yapılan bu yanlışın şiddetle kınandığını" bildirmişti.

obama, olayın sorumlularının cezalandırılacağı sözü vermişti.

son olarak abd ve afganistan’daki askeri yetkililerin yürüttüğü ortak soruşturmayla ilgili bilgi  veren bir amerikalı yetkili konuyla ilgili beş amerikan askerinin kimliğinin  tespit edildiğini bildirmişti.

yetkili, raporda yer alan ifadeye göre, askerlerin kur’an-ı kerim’i kasıtlı olarak yakmak amacıyla hareket etmediklerini söylemiş ancak söz konusu beş askeri personel hakkında disiplin soruşturması başlatılacağını belirtmişti.

üzerinde tartışılmaya devam edilen raporun değişmesi ve söz konusu kişilerin ‘masum olmadıklarına’ karar verilmesi halinde daha ağır yaptırımlar da gündeme gelebilecek.

kaynak: al jazeera ve ajanslar