abd’nin başkenti washington’da bir araya gelen abd başkanı barack obama ile israil başbakanı benyamin netanyahu’nun gündeminin başında iran’ın nükleer programı vardı.

beyaz saray'da obama tarafından kabul edilen netanyahu, israil'in her türlü tehdide karşı kendini savunma yeteneğine sahip olması gerektiğini söyledi.

tarfalar görüşme başlamadan önce basına birlikte kısa bir açıklama yaptı.

iran’ın nükleer programından endişe duyan israil, tahran’ın batı ile müzakereleri sona ermeden nükleer programını durdurmasını istiyor.

washington ve tel aviv, nükleer silah ürettiğinden şüphelendikleri iran’a yönelik bir askeri operasyon konusunda fikir ayrılığı içinde.

son dönemde israil’in nisan ayında iran’a yönelik bir askeri operasyon başlatabileceğine dair haberler artmıştı. netanyahu, israil'in güvenliği söz konusu olduğunda, kendi kararlarını alma hakkının bulunduğunu söyledi.

netanyahu, yahudi devletinin temel amacının kendi kaderini tayin edebilmek olduğunu hatırlatarak "israil kendi kaderine kendisi karar verecektir" dedi.

iran’a yönelik askeri seçeneğin daha hızlı şekilde gündeme gelmesini isteyen israil başbakanı, batılı ülkeleri ‘iran’a
daha fazla zaman tanıma hatasına düşmemeleri’ konusunda uyardı.

washington tel aviv'den süre istedi

obama ise, netanyahu’ya tahran'a uygulanan yaptırımlara biraz daha süre tanımasını istedi. diplomatik alandaki çabalar sürerken yaptırımlar konusundaki baskılarını da artırmaya devam edeceklerine dikkat çeken obama, "bu meselede diplomatik çözüme imkan veren bir pencerenin hala var olduğuna inanıyoruz" diye konuştu. 

abd başkanı, "israil'in güvenliği söz konusu olduğunda, abd israil'in her zaman arkasında olacaktır" ifadesini kullandı.

obama, sözlerine "tüm seçenekleri saklı tutuyorum. buradaki politikam, kontrol altında tutma politikası olmayacak, iran'ın nükleer silah edinmesini engellemek şeklinde olacak. dünkü konuşmamda da belirttiğim gibi, 'tüm seçenekler masada' dediğimde, bunda ciddiyim" şeklinde devam etti.

obama petrol fiyatlarına dikkat çekmişti

abd-israil ilişkilerini güçlendirmeyi amaçlayan lobi grubu amerikan israil kamu işleri komitesi’nin (aipac) pazar günü düzenlediği toplantıda obama, ülkesinin çıkarlarını korumak için tahran’a karşı  güç kullanmakta tereddüt etmeyeceği mesajını tekrarlamıştı. ancak şu aşamada askeri operasyon yerine, yaptırımlar ve tecrit yönünde bir politika uygulamayı tercih ettiğinin de altını çizmişti.

iran’ın kısa süre içinde nükleer silah elde edebileceği görüşünü savunan israil hükümeti ise büyümekte olan tehdit karşısında kendi başına bir operasyon düzenleyebileceğini çeşitli kereler dile getirmişti.

obama aipac toplantısında, ‘savaş konusunda sarf edilen fazlaca açık sözlerin’ petrol fiyatlarının tırmanmasına neden olduğu ve tahran’ın işine yaradığı uyarısında bulunmuştu. 

abd başkanı, israil yönetimine de seslenerek 'vakitsiz' bir saldırıda bulunmak yerine, uygulanan yaptırımların iran'ı tecrit etmesi için zaman tanımasını istemişti.

‘israil baharda saldıracak’ iddiası

son olarak şubat ayının başında amerikan the washington post gazetesinde yer alan bir yazıda abd savunma bakanı leon panetta’nın, israil’in en erken nisan ayında iran’a saldırabileceğini düşündüğü ileri sürülmüştü.

david ignatius imzalı yazıda, saldırının nisan, mayıs ya da haziran ayında gerçekleşebileceği öne sürülmüştü. ignatius, israil ve abd’nin baharda ortaklaşa yapmayı planladığı ortak tatbikatın ertelenmesinin, israil’in olası saldırısı için bir işaret olabileceğini kaydetmişti.

ingiltere ve abd müdahale istemiyor

ingiltere dışişleri bakanı william hague ile abd genelkurmay başkanı martin dempsey şubat ayında  ayrı ayrı yaptıkları açıklamalarla, israil'den iran'a saldırmamasını istemişti.

ingiliz yayın kurumu bbc'ye konuşan ingiltere dışişleri bakanı william hague, israil'in iran'a saldırmasının ciddi sonuçları olacağını belirterek, olası israil saldırısının ''akıllıca bir şey olmayacağını'' vurgulamıştı.

ülkesinin iran'a diplomatik yöntemlerle baskı yapmaya odaklandığını kaydeden hague, ''israil'in iran'a bir askeri saldırı düzenlemesinin şu an için akıllıca bir şey olduğu kanaatinde değilim'' diye konuşmuştu.

cnn televizyonuna konuşan abd genelkurmay başkanı dempsey, israil'in iran'a yönelik saldırısının bu ülkenin, amerikan güçlerinin üslendiği basra körfezi veya afganistan'daki abd hedeflerine yönelik misillemede bulunmasına yol açmasından kaygı duyduğunu ifade ederek; ''bizim boğuştuğumuz sorun budur ve bunun sebebi de bu noktada iran'a saldırı düzenlemenin akıllıca olmadığı kanaatinde olmamızdır'' demişti.

eş zamanlı saldırılar

13 şubat pazartesi günü hindistan’ın başkenti yeni delhi’de ve gürcistan’ın başkenti tiflis’te israilli diplomatlara yönelik eş zamanlı saldırılar düzenlenmişti.

tayland’ın başkenti bangkok’ta ise 14 şubat salı akşamı bazı patlamalar meydana gelmiş, patlayıcı taşıyan bir kişi kendini ve dört kişiyi yaralamıştı. güvenlik güçleri ayaklarını kaybeden bu kişinin yaşadığı evde büyük miktarda patlayıcı ele geçirmişti. iki iranlı olayla ilgili gözaltına alınmıştı.

israil saldırılardan iran’ı sorumlu tutmuştu. iran ise suçlamaları reddetmişti.

kaynak: al jazeera ve ajanslar