rusya yanlısı grupların ülkenin doğusunda hükümet binalarını işgaliyle başlayan olaylardaki en kanlı gününü geride bırakan ukrayna, bölgedeki operasyonunu genişletiyor.

polis ülkenin doğusunda ve odesa'da yaşanan, en az 42 kişinin öldüğü çatışmaların ardından 130'dan fazla kişiyi gözaltına aldı.

ukrayna birlikleri kramatorsk'daki güvenlik karargâhını rus yanlısı gruplardan geri aldı.

agit gözlemcileri serbest

slavyansk'ta 25 nisan'dan bu yana alıkonulan agit (avrupa güvenlik ve işbirliği teşkilatı) gözlemcilerinin serbest bırakıldı. 

Alman Savunma Bakanı Leyen ile gözlemci heyetin başkanı Axel Schneider. [Fotoğraf: Reuters]

agit gözlemcileri, almanya'nın gönderdiği uçakla berlin'e ulaştılar.

görevlileri, tegel havaalanı'nda almanya savunma bakanı ursula von der leyen karşıladı. 

rusya yanlısı gruplar sekiz kişiden oluşan ekibi 25 nisan'da alıkoymuş, içlerinden bir kişiyi diyabet hastası olduğu için serbest bırakmıştı.

gözlemcilerle birlikte alıkonulan ukraynalı beş yetkili de serbest kaldı.

ashton: memnuniyet verici

avrupa birliği (ab) dışişleri ve güvenlik politikası yüksek temsilcisi catherine ashton, silahsız askeri gözlemcilerden oluşan ukrayna'daki avrupa güvenlik ve işbirliği teşkilatı (agit) heyetinin serbest bırakılmasının memnuniyetle karşılandığını açıkladı. 

heyetin serbest bırakılmasına ilişkin yazılı açıklama yapan ashton, bu olumlu gelişmenin yaşanmasına katkıda bulunan herkese müteşekkir olduklarını bildirdi.

ashton, bu adımı, doğu ukrayna’da silahlı gruplarca yasa dışı şekilde alıkonulan diğer tüm rehinelerin serbest bırakılmasının izlemesi gerektiğini ifade etti.

kramatorsk'ta şiddetli çatışmalar

ülkenin doğusundaki kramatorsk'ta, hükümet güçlerinin ayrılıkçılara karşı başlattığı operasyonlarda en az altı kişi öldü. kramatorsk sağlık müdürlüğü'nün yaptığı açıklamada 15 kişinin de yaralandığı bilgisine yer verildi. 

ukrayna kaynaklarına göre, bölgedeki operasyonla emniyet ve güvenlik servisi müdürlükleri ile kramatorsk radyo, televizyon ve iletişim verici istasyonu'nun ayrılıkçıların elinden geri alındı. 

kramatorsk'ta, ukrayna askerlerinin konuşlandırıldığı askeri havaalanı bulunuyor.

karşılıklı suçlamalar

ukrayna'da yaşananlardan dolayı moskova ve kiev birbirini suçluyor. ukrayna güvenlik servisi'nin (sbu) sözcüsü "odesa'da 2 mayıs'ta yaşanan ve çok sayıda can kaybına neden olan olaylar dış müdahale yüzünden oldu" dedi.

sözcü, görevden alınan rusya yanlısı viktor yanukoviç'in çevresindeki isimlerin olayları finanse ettiğini suvundu. ülkenin güneyindeki odesa'daki olayların arkasında, rus yanlısı gruplar ile birlikte moldova'nın ayrılıkçı bölgesi transdinyester'den gelen grupların olduğunu ileri sürdü.

kremlin ise olaylardan kiev'i ve batılı ülkeleri sorumlu tuttu. 

abd kınadı

washington, ukrayna'da yaşanan son olayları "mânâsız şiddet" olarak niteledi.

abd dışişleri bakanlığı yaşananları kınadı ve ukraynalı yetkililerden sorumluları adalete teslim etmelerini istedi.

rusya'nın çağrısı ile olağanüstü toplanan birleşmiş milletler güvenlik konseyi ise herhangi bir ilerleme sağlayamadı. abd, ingiltere ve fransa şiddet olaylarından rusya'yı sorumlu tuttu. moskova ise batılı ülkeleri ukrayna'nın içişlerine müdahale etmekle suçladı. 

rusya, konsey'in beş daimi üyesinden biri ve veto hakkına sahip. bu nedenle konseyin moskova karşıtı bir karar alması olası değil. 

odesa'da onlarca ölü

abd'nin kınama kararı olayların ukrayna'nın güneyindeki liman kenti odesa'ya yayılmasının ardından geldi. cuma günü kentte bir sendika binası ateşe verildi. en az 37 kişi öldü. polis cumartesi günü kentte yaşanan olaylarda ölenlerin toplam sayısının 42 olduğunu açıkladı.

yangının nasıl başladığıyla ilgili soruşturma sürüyor. bölgeden gelen haberlere göre ayrılıkçı gruplar ele geçirdikten sonra bina içinde barikat kurdu. daha sonra her iki taraf binaya molotofkokteyli attı.

binadaki ölümlerin büyük kısmı duman zehirlenmesinden kaynaklandı. bazı kişiler de alevlerden kurtulmak için pencereden atlayınca öldü.

yangın ukrayna'nın doğusunda başlayan gerilim boyunca en çok can kaybının yaşandığı olay oldu.

olayların güneydeki odesa'ya yayılması krizin daha da genişleyebileceği endişelerini beraberinde getirdi.

tansiyon nasıl yükseldi?

ukrayna'nın doğusunda tansiyon, kiev'de yönetime batı yanlılarının geçmesinin ardından tırmandı. rus yanlısı ayrılıkçı gruplar, nisan ayı başında bölgedeki bazı şehirlerde hükümet binalarını işgal etmeye başladı.

rusya'nın, uluslararası toplumun tepkilerine yol açan referandumun ardından kırım'ı ilhak etmesi sonrasında, bu gruplar ukrayna'nın doğusunda da benzer taleplerle harekete geçti.

rus yanlısı gruplar donetsk'te 11 mayıs'ta referandum düzenleyeceklerini açıkladı.

ukrayna gelişmeler üzerine bölgede askeri operasyon başlattı.

paskalya nedeniyle verilen aranın ardından operasyon sürdü ama sonuç vermedi.

kırım 16 mart 2014’te yapılan ve kırım tatarlarının boykot ettiği referandum sonucuna dayanarak rusya tarafından ilhak edilmişti.

tatarlar kırım'ı anavatanları olarak görüyor.

yüz binlerce kırım tatarı 1944 yılında sovyet lideri stalin tarafından bölgeden sürgün edilmiş, yerlerine ukraynalı ve rus nüfus yerleştirilmişti.

kaynak: al jazeera, reuters