irak’ta başbakan ibadi döneminde erbil ile bağdat ilişkilerinin yeniden hız kazanmasının ardından, neçirvan barzani sık yaptığı arka arkaya bağdat ve ankara ziyaretlerine bir yenisini ekledi. petrol konusunun görüşüldüğü bağdat ziyaretinin ardından 17 şubat’ta yaptığı açıklamada barzani, petrol meselesinin tamamen çözüldüğünü söyledi. ancak mali kriz içinde olan merkezi hükümetin bütçedeki paylarını gönderemediğini, durumu anladıklarını ve petrol göndermeye devam edeceklerini belirtti.

petrol anlaşması gündemde

bağdat ziyaretinin hemen ardından barzani, çarşamba akşamı ankara’ya geldi. barzani'nin erdoğan ve davutoğlu ile görüşmelerinde bağdat’ta yapılan görüşmelerle ilgili değerlendirmede bulunması bekleniyor. bağdat’taki merkezi yönetim erbil’e bütçeden gerekli payı gönderemezken, ibadi hükümeti öncesi kendi bölgesindeki petrolü türkiye üzerinden dünya piyasalarına satışa çıkaran ikby’nin bu satıştan elde ettiği ve halkbank’ta toplanan paraya da henüz dokunulmadı. 

hem ibadi hem barzani daha önce halkbank’taki konunun konuşulacağını söylemişti ancak henüz bu parayla ilgili basına yansıyan bir gelişme olmadı. kürt petrolünün satışından elde edilen ciro 31 aralık 2014 itibariyle 2,5 milyar dolara ulaşmıştı.

kürt petrolünün satışı konusunda yapılan görüşmelerde elde edilecek gelirin amerikan bankalarına yatırılması gündeme gelmişti. ancak erbil'in, bağdat'ın bu bankalardaki hesapları kontrol altına tutmasına ve kendi payını alamayacağına yönelik endişesi sebebiyle paranın halkbank'a yatırılmasına karar verilmişti.

irak kürt bölgesel yönetimi (ikby) parlamentosu doğal kaynaklar komitesi kıdemli danışmanı serdar aziz, 6 aralık'ta yaptığı açıklamada, erbil ve bağdat arasında petrol sorununun çözüldüğüne dair yorumları "aşırı olumlu" bulduğunu söylemişti.

türkiye'nin erbil-bağdat arasında kalıcı çözüm için arabuluculuk yapacağı iddialarını da değerlendiren aziz, "bu mümkün. türkiye arabuluculuk yaparsa halkbank da devre dışı kalmaz. petrol uluslararası piyasaya ceyhan'dan çıktığı ve kürtlerin kontrolünde olduğu için, bu süreçten türkiye her zaman kârlı çıkar" ifadelerini kullanmıştı.

‘bağdat’ta para olmadığını gördük’

barzani, başkent bağdat'taki temasları hakkında yaptığı açıklamada, 'son ziyaretimizde bağdat'ta para olmadığını gördük. parlamentoda kabul edilen ve başbakan ibadi'nin de imzaladığı yasaya göre, merkezi hükümetin, kürdistan bölgesine aylık 1 trilyon 200 milyar dinar göndermesi gerekiyordu. sorun bağdat'ta paranın olmaması. buna göre yaptığımız anlaşmanın da hiçbir geçerliliği yok. yani biz 550 bin varil petrol göndersek de onlar parayı gönderemeyecek. daha önce 110 dolar olan petrol varili şimdi 50-55 dolara satılıyor. irak'ın gelirinin yüzde 90-95'i petrolden elde ediliyor. onlar da memur maaşlarını veremiyor. bakanlar kurulu'nda 40 günde bir maaş verme kararı verilmiş’ dedi.

bağdat yönetiminin, anlaşmanın gereklerini yerine getirmemesi halinde durumu tekrar gözden geçireceklerini dile getiren barzani, ‘fakat hemen karar alacağız demek istemiyorum. bunun için süre tanıyacağız. anlaşmaya bağlı kalınmazsa tavrımız farklı olacaktır ancak bağdat çok büyük bir ekonomik krizle karşı karşıya. bunu bilmemiz gerekiyor. biz de ekonomik kriz yaşadığımız için durumu anlıyoruz. o nedenle süre tanımak ve beklemek lazım’ diye konuştu.

kaynak: al jazeera ve anadolu ajansı