irak kürdistan özerk bölgesi başkanı mesut barzani’nin, türkiye başbakanı recep tayyip erdoğan ile birlikte diyarbakır’a yapacağı ziyaret türkiye’de günlerdir tartışılıyor. barzani’nin erdoğan’la petrol ve pkk’yı konuşması planlanıyor. ancak gündemde bir de uydu anlaşması var. anlaşma uyarınca, kürt bölgesindeki tv ve radyo kanalları türksat uyduları üzerinden yayın yapabilecek.

diyarbakır medya merkezi

ilk bakışta, irak’taki kürt medyasının türkiye’deki soydaşlarıyla köprü kurma çabası olarak yorumlanabilir. ancak irak kürdistan özerk bölgesi merkezli medya kuruluşlarının türkiye’ye özellikle kürt illerine ilgisi yeni değil. irak merkezli altı televizyon kanalı, son yedi yılda diyarbakır’da büro kurdu.

irak kürtleri yasal ya da fiili olarak özerklik kazandıkları andan itibaren türkiye ile iyi geçinmeye, ilişki kurmaya çalıştılar. türkiye’nin pkk ile mücadelesi nedeniyle ilişkiler yıllarca gergin geçti. türkiyeli işadamlarının bölgeye yatırım yapmaya başlaması da buzları eritmedi. ancak 2000 yılların başından itibaren iraklı kürtlerin türkiye ile ilişiklerinde gözle görülür bir iyileşme başladı. ekonomik alanı siyaset izledi. iyileşmenin en açık yansıması medya alanında görüldü.

2006'da ilk büro

irak kürdistan özerk bölgesi, 2006’ya kadar türkiye’deki gelişmeleri türk medyasının gözüyle takip ediyordu. 2006’ya gelindiğinde türkiyeli işadamları kürt bölgesi'ne giderken, kürt medyası da yönünü türkiye’ye çevirdi. 2006’da ilk kez bir kürt medya kuruluşu türkiye’de büro kurdu. kürdistan demokrat partisi’nin yayın organı olan kürdistan tv ilk bürosunu diyarbakır’da açtı.

ktv’yi celal talabani’nin lideri olduğu kürdistan yurtseverler birliği ynk’nin yayın organı kürdsat, yine ynk politbüro üyesi azad cundiyani’nin sahibi olduğu gali kürdistan, goran hareketinin televizyonu kürdistan news network (knn), kürdistan islam hareketinin yayın organı speda izledi. son olarak da kürdistan özerk bölgesi yönetimine yakınlığıyla bilinen rudaw medya ağı diyarbakır’da büro kurdu.

diyarbakır'a ilgi büyük

kürt medyasının genelde türkiye’ye özelde ise diyarbakır’a ilgisini arkasındaki neden kürtler. iki yakadaki kürtlerin birbirinden haberdar olabilmesini amaçlayan medya kuruluşları diyarbakır’a yerleşmiş durumda.

gali kurdistan kanalının türkiye temsilcisi sidar basut, özellikle kürtleri ilgilendiren konuları takip ettikleri için diyarbakır’ı tercih ettiklerini söylüyor. kanalın türkiye’den haber ve program yapılmasına kürtler arasında olumlu karşılanmış.

basut, barzani’nin diyarbakır'a gelişine ilişkin ise ”kürt kimliğinin kabul edilmediği dönemlerden bir kürt liderin diyarbakır’a gelişini görüyoruz. verilecek mesajlar önemli. ziyaret türkiye ile ilişikiler ve kürtler açısından olumlu” diyor.

"kürt siyasetinin nabzının attığı merkezlerden biri"

diyarbakır’a en son gelen medya kuruluşu ise rudaw oldu. kelime anlamı ‘olay’ olan rudaw, bölgesel hükümete yakın. rudaw’ın da diyarbakır’ı tercih etme nedeni aynı. rudaw’ın temsilcisi maşallah dekak, diyarbakır’ın kürtler açısından stratejik bir il olması nedeniyle burda bulunduklarını söylüyor. dekak, ”diyarbakır kürt siyasetinin nabzının attığı merkezlerden biri. rudaw ağı olarak böyle bir merkezde izleyicilerimize ilk elden haber vermeyi daha uygun gördük” diyor.

türkiye ile uydu anlaşması

pkk çizgisinde yayın yapan kürtçe kanalların çokça izlendiği bölgede, irak kürdistan özerk bölgesi merkezli kürt kanallarına da rağbet var. ancak her kanalın farklı bir uydudan yayın yapması izleyici sayısını azaltıyor. irak kürdistan özerk bölgesi merkezli kanallar halen eutelsat, hotbird, arabsat gibi uydular üzerinden yayın yapıyor. kürt kanallarını izlemek isteyenlerin, her uydu için ayrı çanak anten alması gerekiyor. insanların birçoğu ek masraf olmaması için yayınları izlemiyor. ancak barzani’nin türk hükümeti ile türksat üzerinden yayın yapma konusunda bir anlaşma imzalaması, bu sıkıntıları da ortadan kaldıracak. türkçe kanalları türksat üzerinden izleyenler, tek çanakla birçok kürtçe kanalı de izleyebilecek.

iki kanal daha sırada

halen bürosu bulunan kanallara ek olarak, var tv ve nrt adlı iki kürtçe kanal da önümüzdeki ay diyarbakır’da büro açacak.

kürtçe kanalların resmi izlenme oranları reyting ölçümü olmadığı için bilinmiyor. türkiye’de izleyicisi oldukça fazla olan ama yayınlarına izin verilmeyen pkk çizgisindeki medya kuruluşlarının da irak kürdistan özerk bölgesi'nde temsilcilikleri bulunuyor. 

fotoğraflar medya kuruluşlarının izniyle kendi sitelerinden alınmıştır.