abd'de yayımlanan the atlantic dergisine konuşan indyk, “barış süreci öldü. en azından şimdilik” derken, filistin devlet başkanı mahmud abbas ile israil başbakanı binyamin netanyahu’nun birbirlerinden ‘yıpratıcı bir şekilde kuşku duyduğunu’ söyledi.

eski özel temsilci “liderler birbirlerinden derin bir şekilde tiksiniyor. bu yıllar içinde birikmiş. özellikle abbas’ın netanyahu’yla ilgili hissettikleri… abbas, netanyahu’dan hep ‘o adam’ diye söz ediyor” yorumunu yaptı.

abd dışişleri bakanı john kerry iki taraf arasında dokuz ay boyunca mekik dokuyup barış sürecini canlandırmaya çalışırken israil’in mart ayında filistin topraklarında yeni yasadışı yahudi yerleşim planları açıklaması, filistinlilerin tepkisini çekti. barış sürecini 'dinamitleyen' de bu oldu. ardından israilli üç gencin filistin topraklarından kaçırılması ve ölü bulunmaları israil’de sağcı hükümetin barış sürecini tamamen terk etmesinin önünü açtı.

indyk son gelişmeleri değerlendirirken de “daha kötüsünden korkuyorum. şu an geldiğimiz noktada, iki taraf da karşısındakiyle ilgili en ciddi korku ve varsayımlarının doğrulandığını düşünüyor” dedi.

'yerleşimler obama'yı gafil avladı'

temsilci, israil’in yeni yahudi yerleşim planları açıklamasının obama yönetimini ‘gafil avladığını’ belirtirken, “israil’in bu hamlesi sadece plandan ibaretti. ama filistinliler, israil’in şimdiye kadar (yerleşim) planlarının hepsini hayata geçirdiğinin farkındaydı. yerleşim planı filistinli mahkûmlar serbest bırakıldıktan sonra açıklandı. bu aslında abbas’ın mahkûmların serbest bırakılması karşılığında yerleşimlere razı olduğu mesajını veriyordu” dedi. 

'abbas'ı aşağılamaya çalıştılar'

indyk, israilli sağcı hükümetin yahudi yerleşim planının barış görüşmelerine en büyük ‘zararı’ verdiğini vurguladı. abbas’ın bu yerleşim planlarıyla ‘aşağılandığını’ savunan abd’li temsilci, israillilerin ‘milliyetçi ve dini’ duygularla yürüttüğü yerleşim politikasının ‘kendi geleceklerini’ tehdit ettiğini söyledi.

indyk’in anlattığına göre, abbas ile netanyahu arasındaki en şiddetli anlaşmazlık noktalarından biri de israil başbakanı’nın abbas’a israil’i bir yahudi devleti olarak tanımasını şart koşması oldu.

1993’te imzalandıktan sonra israil’in aşırı sağcı politikalarıyla çöken oslo ilkeler anlaşması’ndan beri filistinlilerin önemli adımlar attığına dikkat çeken eski özel temsilci, filistin tarafının yahudilerin ‘var olma hakkını’ tanıdığını, özellikle de abbas’ın lideri olduğu fetih’in ‘terör’ü terk edip ‘pasif direniş’i benimsediğini vurguladı. 

bundan sonrası için çözüm umudunu koruyan indyk, “tek çözüm iki devletli çözüm. ama şu an elimizde hiçbir çözüm yok” dedi.

obama yönetiminin irak ve suriye’deki krizleri bırakıp diplomatik çabaları filistin-israil barışı için ‘ziyan ettiği’ yönündeki eleştirileri de reddeden indyk, kerry ve ekibinin bölgedeki diğer olayları ‘boşlamadığını’ savundu.

kaynak: the atlantic