türkiye cumhuriyet merkez bankası (tcmb) tarafından açıklanan cari işlemler açığı, 2015 yılı şubat ayında 146 milyon dolar azalarak 3 milyar 196 milyon dolar oldu. bunun sonucunda on iki aylık cari işlemler açığı, 42 milyar 968 milyon dolardan 42 milyar 822 milyon dolara geriledi.

bu gerilemede, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının 346 milyon dolar azalarak 3 milyar 143 milyon dolara düşmesi ve net hizmet gelirlerinin 38 milyon dolar artarak 724 milyon dolara yükselmesi etkili oldu. 

‘para girişi rahatlattı’

fxtcr araştırma yönetmeni ekin akbaş, beklentinin üzerinde gelen cari açık verisinin kaynağı belirlenemeyen para girişi (net hata noksan) sayesinde rahatladığını söyledi.

ekin akbaş cari açık verileri konusunda şu bilgileri verdi:

“şubat ayında net hata noksanda gözlemlenen artış bizi büyük ölçüde rahatlatmış. bu kalemde, ocak ayındaki 1,3 milyar dolarlık çıkış sonrasında, şubat ayında 4,2 milyar dolarlık bir artış olduğunu gözlemliyoruz. dolayısı ile bu ay net hata noksan bizim lehimize çalışmış ve bizi “kurtarmış” durumda, zira şubat ayı içerisinde 4,2 milyar dolarlık net hata noksan kalemi olmasaydı, bu ay yaklaşık 7 – 7,5 milyar dolarlık bir cari açık verecektik. ocak – şubat dönemindeki iki aylık net hata noksanımız ise 2,9 milyar dolar olarak karşımıza çıkıyor.

ocak  ayı ödemeler dengesi tablosunda dış ticaret açığımızdaki azalmanın cari açıktaki düşüşte büyük bir rol oynadığını gözlemlemiş, portföy yatırımlarında ise hisse senedi ve tahvil cephesinde bir önceki yılın aynı ayına oranla büyük ölçüde giriş yaşandığını görmüştük. ayrıca yurtiçi yabancı mevduatlarda gözlemlenen artış da ocak ayında beklentilerin altında bir cari açık görmemizde önemli rol oynamıştı. şubat ayı tablosunda ise, beklentilerin üzerinde gelen cari açık verimizin, büyük ölçüde net hata ve noksan kalemi sayesinde daha kötü bir tablo çizmekten kurtulmuş olduğunu gözlemliyoruz. genel olarak cari açıktaki “görece” olumlu gidişatın sürdüğünü belirtebiliriz.”

net hata noksan nedir?

net hata noksan kalemi kaynağı belirlenemeyen para girişidir. merkez bankası’na göre, net hata noksan kalemi, ölçüm hataları ve tablodaki verilerin eksik veya fazla derlenmesinden kaynaklanıyor.

net hata noksan kalemi şunlardan oluşur:

- ithalat veya ihracat için malın hareketi ile ödemenin farklı bilanço dönemlerine yansıması durumundaki zaman uyumsuzluğu.

- gümrük işlemlerine ilişkin beyanat hataları.

- ödemeler dengesindeki çeşitli kalemlerden elde edilen gelirlerin sistem dışına (yastık altına – kasalara) çıkarılması veya finansman esnasında sistem dışından kaynak kullanılması şeklindeki kayıt dışı işlemler.

- bazı verilerin (turizm ve bavul ticareti) anketler yoluyla elde edilmesindeki hatalar.

beklentinin üstünde

anadolu ajansı "cari işlemler açığı beklenti anketi"ne katılan ekonomistlerin, şubat ayı cari işlemler açığı beklentilerinin ortalaması 2,7 milyar dolar olmuştu. ekonomistler arasında şubat ayı cari işlemler açığına ilişkin en yüksek beklenti 3,7 milyar dolar, en düşük beklenti ise 1,7 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.

ekonomistlerin yıl sonu cari işlemler açığı beklentileri ortalaması 37,3 milyar dolar olurken, bu konudaki en yüksek beklenti 41,5 milyar dolar ve en düşük beklenti 32,9 milyar dolar seviyesindeydi. türkiye'nin cari işlemler açığı 2015 yılı ocak ayında 2 milyar dolar, yıllıklandırılmış bazda ise 42,9 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.

türkiye'nin cari işlemler açığı 2015 yılı ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre 2 milyar 980 milyon dolar azalarak 2 milyar 2 milyon dolar olarak gerçekleşmişti. 27 ayın en düşük seviyesini gören cari açık en son 2012 yılı ekim ayında 1,2 milyar dolar olmuştu.

kaynak: tcmb ve aa