çin devlet başkanı şi cingping, orta asya ülkeleriyle ekonomik ve siyasi ilişkileri geliştirmek için kesenin ağzını açtı. çin lideri, ‘ipek yolu fonu’ adlı yeni yatırımlar için 40 milyar dolar harcama sözü verirken, projenin uygurların anavatanı doğu türkistan’da pekin’in baskılarını artırabileceği kaygıları doğdu. pekin’deki asya pasifik ekonomik işbirliği (apec) zirvesinde açıklanan ipek yolu fonu, tarihi ticaret yolunu yeniden canlandırıp altyapı, sanayi ve finans alanlarında güney ve orta asya ülkeleriyle işbirliğini öngörüyor.

'ipek yolu fonu'

şi cingping, geçen ay bu fonun altyapısını oluşturmak için komşu ülkelerle milyarlarca dolarlık enerji anlaşmaları yaptı. anlaşmaların yapıldığı ülkelere enerji, uygur toprakları üzerinden gidiyor. şangay işbirliği örgütü (şiö) gözlemcileri, ekonomik işbirliği anlaşmalarının gerisinde, pekin’in, komşu ülkelerden doğu türkistan’da ‘terörle mücadele’sine destek sözü aldığını belirtiyor.

bunun son örneği şi’nin işgal altındaki afganistan ziyaretinde yaşandı. şi, kabil’de afganistan devlet başkanı eşref gani’den çin’in iç güvenlik kaygılarına tam destek aldı. çinli lider, benzer destekleri pakistan’dan da gördü.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

'çok kötü bir haber'

dünya uygur kongresi’nden alim seytoff, pekin’in afganistan, pakistan ve komşu ülkelerle imzaladığı yeni anlaşmaların ekonomik işbirliğinin uygurlara yeni baskılar olarak döneceğini söylerken, “çin’in 40 milyar dolarlık yeni yatırımları uygurlar için gerçekten çok kötü bir haber. çin’in yeni yatırımları doğu türkistan’daki uygurlara refah, huzur ve istikrar getirmeyecek. doğu türkistan, çin’in orta ve güney asya’ya açılan kapısıdır. uygurlara 11 eylül sonrasından daha fazla baskı gelecektir ” dedi.

sincan özerk bölgesi’ndeki saldırılardan müslümanları sorumlu tutan çin, en son pekin’deki ünlü tiananmen meydanı’ndaki bir trafik kazasından da uygurları sorumlu tuttu. ülkede uygurların ismi geçen saldırı ve suçlamaları bağımsız kaynaklara doğrulatmak mümkün değil. çin güvenlik güçleri olay yerine kimseyi almazken, saldırılar ya da patlamaların ardından enkazlar en fazla 24 saat içinde temizleniyor.

ipek yolu fonu, doğu türkistan’ın çin’in enerji zengini komşularıyla yapacağı tüm ekonomik işbirliğindeki önemini artıracak.

kaynak: al jazeera