türkiye başbakanı recep tayyip erdoğan, 21 yıl sonra ilk kez diyarbakır'a gelen irak kürdistan özerk bölgesi lideri mesut barzani'yle görüştü. görüşmede dört konu üzerinde duruldu, suriye'deki savaş sebebiyle ortaya çıkan güvenlik tehditlerine karşı birlikte hareket etme kararı alındı.

görüşmeye erdoğan'ın yanı sıra dışişleri bakanı ahmet davutoğlu, başbakan yardımcısı beşir atalay ve başbakanlık müsteşar yardımcısı ibrahim kalın da katıldı. görüşme sonrası erdoğan ve barzani, diyarbakır programlarına ertesi gün de devam etmek üzere aynı otelde kaldı.

çözüm süreci

türkiye'de yaklaşık bir yıl önce başlayan pkk'yla çözüm sürecini, barzani ve partisi kdp de destekliyor. dağlardan inen pkk'lıların irak kürdistan özerk bölgesi topraklarında kabul edileceğini, kürt sorununun barışçıl yollarla çözülmesi gerektiğini daha önce de söylemişti. çözüm sürecinin devamını destekleyen barzani ve erdoğan'ın görüşmedeki ana gündem maddesi de çözüm süreci oldu.

petrol-doğalgaz boru hatları

görüşmenin diğer önemli konusu, bağdat-ankara arasında gerilime yol açan ve abd'nin de tepkisini çeken petrol ve doğalgaz boru hatlarıydı. irak kürdistan özerk bölgesi'ndeki petrol ve doğalgaz sahalarından başlayarak bölge sınırlarının dışına çıkmadan türkiye'de kerkük-ceyhan boru hattına paralel devam eden boru hatları inşa halinde. görüşmede, bu hatların 2014 başında kullanmaya başlanması ve irak kürdistan özerk bölgesi'nde üretilen petrolün önce türkiye'ye, ardından türkiye üzerinden avrupa'ya satışı üzerine duruldu.

bağdat'taki merkezi yönetime bağlı topraklardan geçen kerkük-ceyhan boru hattına alternatif olarak inşa edilen yeni boru hatları, bağdat'ın tepkisine yol açmıştı. irak kürdistan özerk bölgesi'nin yeni hatların kullanımı ve petrolün satışı konusunda artık merkezi yönetimin iznine başvurmayacağı ve bağımsız hareket edeceği endişesi, irak kürdistan özerk bölgesi'ne bu kolaylığı sağlayan türkiye ile irak merkezi yönetimi arasında da sorun olmuştu. irak başbakanı maliki, türkiye'yi irak'ın içişlerine karışmakla suçlamıştı.

ankara-bağdat ilişkileri

toplantıda, son dönemde düzelmeye başlayan ankara-bağdat ilişkileri de konuşuldu. daha önce, bu yakınlaşmanın ankara-erbil ilişkilerine zarar vermeyeceği, erbil henüz sorunlarını çözmemişken bağdat'la ankara'nın görüşmesinin erbil için bir tehdit olmadığı üzerinde durulmuştu.

erbil ve bağdat arasında sorunların çözümü için ikili görüşmeler nisan ayında başlamıştı. maliki erbil'e gitmiş, petrol satışındaki gelirlerin iki bölge arasında paylaşımı konusunda uzlaşmak üzere bir takım görüşmeler yapmıştı. geçen hafta bir televizyon kanalına konuşan türk dışişleri bakanı davutoğlu da, bağdat'la yakınlaşmanın altında yatan asıl sebebin, iki tarafın çağrısı olduğunu söylemişti. bağdat-erbil ilişkileri düzeltilmeye çalışırken ankara'nın da iki tarafla uzlaşma halinde olmasının istendiğini açıklamıştı.

abd de, son iki yıldır ankara ve bağdat'ın arasında süren gerginlikten rahatsız olduğunu birkaç kez belirtmişti. irak kürdistan özerk bölgesi'nin petrol satışıyla ekonomik bağımsızlık kazanmasının irak'ı böleceğinden endişe ettiğini duyurmuş, türkiye'nin irak merkezi yönetimle olan ilişkilerini düzeltmesi çağrısı yapmıştı.

kuzey suriye'de pyd'nin özerklik ilanı

suriye'de savaş sürerken, pkk'nın ülkedeki kolu olarak da bilinen pyd kuzeyde birçok bölgeyi ele geçirdi. el kaide'ye bağlı örgütlerle savaşını sürdüren pyd, ele geçirdiği topraklarda savaş sürecinde idareyi sağlamak için geçici meclis oluşturulduğunu ilan etti. bu durum hem ankara, hem de kuzey suriye'de pyd'ye karşı güç savaşı veren barzani tarafından 'kabul edilemez' olarak değerlendirildi. toplantının gündeminde olan konuyla ilgili olarak, taraflar birlikte çalışmaya devam kararı aldı. barzani, daha önce de birçok kez, pyd dışındaki kürt partilerini etkisiz kılmayı amaçlayan bu tek taraflı ilanın tüm suriye kürtlerini temsil etmediğini iddia etmişti.

kaynak: ajanslar