istanbul adalet sarayı'nın birinci katındaki 14. ağır ceza mahkemesi duruşma salonunun kapıları açıldı. bir önceki celse mahkemenin verdiği kapalılık kararı gereği salona dündar ve gül'ün eşleriyle dündar'ın annesi alındı. dündar'ın oğlu ege dündar ise içeri alınmadı. ancak avukatlar, oğlunun da içeri alınması için talepte bulundu.

duruşma öncesi yetki belgesi veren 477 avukatın salon dolana kadar duruşmaya alınmasına karar verildi. bu doğrultuda özel güvenlik birimleri koridor girişinde kimlik kontrolü ve ellerindeki listeye bakarak salona girişe izin verdi. chp ve hdp'li bazı milletvekilleri de binaya gitti, salona girmek istedi ancak buna izin verilmedi. 

chp'li barış yarkadaş, hilmi yarayıcı, tuncay özkan ve engin özkoç, tbmm'nin güvenlik ve istihbarat komisyonu'nda görev yapmalarını gerekçe göstererek davaya gözlemci olarak katılma talebinde bulundu. 8 chp'li milletvekili de suçtan zarar gördüklerini belirterek davaya müdahillik talebinde bulundu. 100'ün üzerinde avukatın girebildiği duruşmaya, saat 11.15 sıralarında başlandı. iddianamenin özeti okundu.

talepleri değerlendiren mahkeme milletvekillerinin taleplerinin tamamını reddetti. dündar'ın oğlunun ise salona alınması kararlaştırıldı ve duruşma 13.30'a ertelendi.

duruşma öncesi istanbul adalet sarayı önünde açıklama yapan cumhuriyet gazetesi genel yayın yönetmeni can dündar, "biz aslında sorgulayan tarafta olmalıydık" dedi ve konuşmasını şöyle sürdürdü:

"birincisi duruşmanın tarafları belli oldu. cumhurbaşkanı ve milli istihbarat teşkilatı müdahil olarak duruşmaya katılacaklar. ikincisi de kapalılık kararı alındı. burada oturma düzeninde bir yanlışlık var. cumhurbaşkanı ve mit müsteşarlığına karşı gazeteciler, biz aslında burada sorgulayan tarafta olmalıydık. olar suçlanan tarafta olmalıydı. çünkü davanın özünde uluslar arası suç yargılanıyor. ben bu oturma düzeninin yakında düzeleceğini ve gerçek olması gereken halini alacağını düşünüyorum. burada yargılanması gereken biz değiliz. burada yargılanan gazetecilik . burada yargılanan haber alma hakkımız. halkın öğrenme hakkı. karşı tarafta ise, halktan gizlenen bir suç var. biz şimdilik savunmamızı yapacağız. ama artık bu sadece gazetecilik davası olmanın ötesine kaçtı. uluslar arası diplomatların davayı izleme hakkı da girdi işin içine. halkın temsilcilerinin, meclis'teki temsilcilerinin bu davayı izleyip izleyemeyeceği de çıktı. dolayısı ile diplomatlar ve milletvekilleri de hedef haline geldi. bu davanın tarafı haline geldi."

"skandalı saklamaya çalışıyorlar"

"baştan beri burada ortaya çıkan skandalı dünyanın gözünden saklamaya çalışıyorlar. fakat adana’da o tırlardan çıkan eşyalar, mühimmat gizlenmeye çalışıldıkça uluslararası bir öykü haline geldi. tam ters tepti. artık bütün dünyanın bildiği ve amerika’da cumhurbaşkanı’na sorulan bir olay haline geldi. dolayısıyla ne kadar kapatmaya çalışırlarsa o kadar aleniyet kazanıyor. gene öyle olacak. cumhurbaşkanı anayasa'yı tanımadığını, anayasa mahkemesi'nin kararına uymayacağını söyledi. biz ona uymayacağız. biz yasaları, anayasa'yı tanıyoruz. mümkün olduğunca saygılı olmaya çalışacağız. o anayasa, bu anayasa mahkemesi kararı ve bu yasalar bizi beraate götürecek. ona inanıyoruz. sonuna kadar bu davada savunma hakkımızı kullanacağız. tarihte her zaman kazandık, yine kazanacağız."

"gazetecilik yargılanıyor"

erdem gül de konuşmasında, "bugün burada ne karar verilirse verilsin, sonuçta bu davada gazetecilik yargılanıyor. haber yargılanıyor. dolayısıyla burada yargılanmaya çalışılan şey gazetecilik faaliyetidir. gazetecilik faaliyeti de suç olmadığına göre bu yargılamayı reddediyoruz. dolayısıyla bu davanın bugün düşmesi gerekiyor" dedi.

konsoloslara tepki

gazeteciler can dündar ve erdem gül, anayasa mahkemesi'nin kararıyla tahliye edilmelerinin ardından ilk kez 25 mart'ta hâkim karşısına çıkmıştı. cumhurbaşkanı tayyip erdoğan ile mit'in davaya müdahillik taleplerini kabul eden mahkeme, duruşmaların kapalı görülmesine karar vermişti.

25 mart'taki duruşmaya katılan bazı diplomatik ve konsüler temsilcilik mensuplarına hem cumhurbaşkanı erdoğan hem de hükümet yetkilileri tepki göstermişti. 

erdoğan pazartesi günü istanbul'da subaylara yaptığı konuşmada gazeteciler gül ve dündar'ın duruşmasına katılan konsoloslara tepkisini sertleştirmiş, "bir ülkenin başkonsolosu kalkmış, casusluk suçundan yargılanan bir gazetecinin davasına destek olmaya gidiyor, kendisiyle yanak yanağa fotoğraf çektirip yayınlıyor. başka yerde bu tür davranışlar sergileyen diplomatları bir gün bile barındırmazlar" demişti.

25 mart'taki davaya katılan diplomatik misyonlar şöyleydi:

almanya (büyükelçi martin erdmann, başkonsolos), avrupa birliği (ab)-ankara delegasyonu

başkonsoloslar: avusturya, italya, ingiltere, fransa, kanada

siyasi müsteşarlar: abd finlandiya

mit tırları haberiyle başlayan soruşturma

cumhuriyet gazetesi 29 mayıs 2015’te, aydınlık gazetesinde 14 ay önce yayınlanmış olan mit tırlarına ilişkin haberi ‘işte erdoğan’ın yok dediği silahlar' manşetiyle yeniden vermiş, suriye’ye giden mit’e ait tırların içinde mühimmat ve silah olduğunu duyurmuş, gazetenin internet sitesinde de bunlara dair görüntüler yayınlamıştı.

mit tırlarına ilişkin ilk haberi aydınlık gazetesi 21 ocak 2014 tarihinde “işte tırdaki cephane” manşetiyle yayınlamıştı. haberde “adana’da durdurulan mit’e ait 3 tırdan mühimmat çıktı. aydınlık, arama fotoğraflarına ulaştı. tırların insani malzeme değil, top mermisi taşıdığı belirlendi” denilmişti. aydınlık'ın haberinde tırdaki askeri mühimmatın kime gittiğine dair bir ibare yoktu.

cumhuriyet’in haberinde silahların kime gittiği yönünde kesin bir ifade kullanılmamış ancak "olaydan sonra hükümet, tırlarla irak şam islam devleti’ne (işid’e) yardım için silah ve mühimmat taşındığı iddialarını ısrarla reddetti. bu konunun soruşturulması taleplerini reddederken, skandalın ortaya çıkarılmasını sağlayan kamu görevlileri hakkında soruşturma açtırdı” ifadesi yer almıştı.

hükümet, tırlara ilişkin görüntüleri cumhuriyet’e ‘paralel devlet yapılanması’ olarak devlet kayıtlarına geçen gülen cemaati’nin servis ettiğini, amacın türkiye’yi uluslararası alanda zor duruma sokmak’ olduğunu düşünüyor. can dündar hakkında hazırlanan iddianamede de benzer görüşlere yer verildi.

savcılık, daha sonra mahkemeye gönderdiği bir üst yazıda, 'can dündar'ın yayınladığı haberin gazetecilik faaliyeti ve basın hürriyeti kapsamında olmadığını, mit tırları haberinin 7 haziran 2015 genel seçimlerinin hemen öncesinde yayınladığını, haberin 'doğrudan fetö/pdy silahlı terör örgütü mensuplarından temin edilen maddi menfaat karşılığında örgütün nihai amacı doğrultusunda yayınladığını’ iddia ediyor.

dündar ve gül 26 kasım’da ifade verdi

haberin yayınlanmasından sonra can dündar hakkında soruşturma açıldı. terörle mücadele konusuna bakan savcılar tarafından yürütülen soruşturmada geçen yıl 26 kasım’da can dündar ile gazetenin ankara temsilcisi erdem gül’ün ifadesi alındı.

erdem gül başka bir haber için ifade verdi

ancak erdem gül’ün ifadesi yazdığı başka bir haberden dolayı alındı. erdem gül, 11 haziran 2015 günü “kirli operasyon” başlığıyla yayınladığı haberde, "mit’in işid bayrağı dalgalanan suriye’deki bir kampa cihatçı ve silah transferini organize ettiği" öne sürülüyordu. haberde, transfer için kullanılan otobüslerin şoförleri olduğu iddia edilen kişilerin anlatımlarına da yer verilmişti.

iki isim de sorgularının ardından tutuklama istemiyle sulh ceza hakimliği’ne sevk edildi. savunmalarında yaptıkları yayınların gazetecilik faaliyeti olduğunu belirterek serbest bırakılmalarını talep ettiler ancak mahkeme dündar ve gül'ün ‘silahlı terör örgütüne üye olmamakla birlikte bilerek ve isteyerek yardım etmek’, ‘devletin gizli kalması gereken bilgilerini siyasal ve askeri casusluk amacıyla temin etmek’, ‘devletin güvenliğine ilişkin gizli kalması gereken bilgileri casusluk maksadıyla açıklamak’ suçlarından tutuklanmasına karar verdi.

darbeye teşebbüs suçlaması

soruşturma 25 ocak 2016’da tamamlandı. dündar ve gül hakkında iddianame hazırlandı. dündar ve gül’ün "devletin gizli kalması gereken bilgilerini siyasal veya askeri casusluk amacıyla temin etme", "devletin güvenliğine ilişkin gizli kalması gereken bilgileri casusluk maksadıyla açıklama", "cebir ve şiddet kullanarak türkiye cumhuriyeti hükümeti'ni ortadan kaldırmaya veya görevlerini yapmasını kısmen ya da tamamen engellemeye teşebbüs etmek" ve "silahlı terör örgütüne üye olmaksızın bilerek isteyerek yardım etme" suçlarından cezalandırılması talep edildi. yani iki gazeteci için 1 kez ağırlaştırılmış müebbet, 1 kez müebbet ve 30 yıla kadar da hapis cezası istendi.

cumhurbaşkanı recep tayyip erdoğan ile mit iddianamede ‘müşteki’ olarak yer aldı.

anayasa mahkemesi kararı ile tahliye

savcılık ve mahkeme süreci devam ederken can dündar ve erdem gül avukatları aracılığıyla 6 aralık 2015’te anayasa mahkemesi’ne başvurdu. anayasa mahkemesi ’25 şubat 2016’da hak ihlali olduğu yönünde karar verdi. anayasa mahkemesi kararında ‘tutuklama kararı için gösterilen tek delilin yapılan haber olduğu, tutuklamanın da 'basın özgürlüğü bakımından demokratik bir toplumda gerekli ve ölçülü bir müdahale olarak kabul edilemeyeceği’ belirtti.

karar dündar ve gül’ün yargılanacağı istanbul 14. ağır ceza mahkemesi’ne gönderildi. yerel mahkeme, anayasa mahkemesi’nin kararı doğrultusunda dündar ve gül’ün tahliyesine karar verdi.

ev satışı iddiaları mahkemede

anayasa mahkemesi kararının açıklanmasına az bir süre kala 17 şubat 2016’da dört avukat hakkında gözaltı kararı verildi. istanbul cumhuriyet başsavcılığı tarafından verilen gözaltı kararı mit tırları ile ilgiliydi. iddiaya göre can dündar tır haberini yaptıktan 15 gün sonra fethullah gülen ile bağlantılı bu avukatlara ankara’daki villasını sattı. savcılığın iddiasına göre haberi yapması karşılığında villası fahiş fiyata satın alındı. savcılık geçtiğimiz hafta can dündar ile avukatlar arasındaki ev satışına ilişkin belgeleri istanbul 14. ağır ceza mahkemesi’ne ‘bilgilendirme’ amaçlı gönderdi.

kaynak: dha, al jazeera