anadolu üniversitesi engelliler araştırma enstitüsü’nden doç dr. onur kurt başkanlığında bir ekip tarafından ‘türkiye’de özel eğitime genel bakış: geçmişten günümüze’ isimli rapor hazırlandı. raporda ayrıntılı bir şekilde, türkiye’de özel eğitimin gelişimi, yasal düzenlemeler, engel türlerine bağlı eğitim olanakları, kaynaştırma eğitimi, engellilere eğitim verecek öğretmenleri yetiştiren üniversiteler hakkında bilgiler var. raporun 'yükseköğretim' kısmı, bu alana öğretmen yetiştiren bölümlerin eksikliğine vurgu yapıyor. 

öğretmen sayısı arttı ama hala açık var 

2006-2007 eğitim yılında sadece 30 bin 92 özel gereksinimli öğrenci varken, rapora göre bu rakam bugün 252 bin 25. altı yıl önce öğretmen sayısı 6 bin 811'di. bugün 11 bin 13 oldu. yani altı yılda öğrenci sayısı sekiz kattan fazla artmasına karşın öğretmen sayısı iki kat bile artmadı. 

özel eğitimdeki en büyük sorunların başında işte bu uzman öğretmen açığı geliyor. yeterli mezun olmadığı için açık, farklı branşlardan mezun ücretli öğretmenler ya da, sertifika programlarıyla kısa bir eğitimden sonra bu alana atanan sınıf öğretmenleriyle kapatılıyor. ancak bu da eğitimin kalitesini düşürüyor. öğretmen yetiştirecek fakültelerde de akademisyen sıkıntısı yaşanıyor. 

sorun akademisyen eksiğinden başlıyor

türkiye’de eğitim fakültelerinde özel eğitim bölümü adı altında zihinsel, işitme, görme, çoklu engellilerin ve üstün zekalılar olmak üzere 5 anabilim dalında öğretmen yetiştiriliyor. özel eğitim bölümü olan 33 üniversite var. bu üniversitelerde toplam 222 öğretim elemanı görev yapıyor. 

6 üniversitede hiç öğretim üyesi yok

ancak bu 33 üniversitenin altısında hiç öğretim üyesi yok. 7 üniversitede ise sadece bir öğretim elemanı var. 

özel eğitimciler derneği genel başkanı ercan karaca , bu alandaki öğretmen açığını kapatmak için meb’in birkaç aylık zihinsel engelliler öğretmenliği sertifika programlarıyla alan dışı kişileri bu alana atamaktan vazgeçmesi gerektiğini vurgulayarak şöyle konuşuyor:

'nitelikli üniversite sorunu da var'

“ meb verilerine göre öğretmen ihtiyacı sıralamasında özel eğitim bölümü branş öğretmenleri dördüncü sırada. 11 bin özel eğitim öğretmeni var. ancak 11 bin öğretmene daha ihtiyaç var. çözüm, eğitim fakültelerindeki özel eğitim bölümlerinin kontenjanlarının artırılması. 2013-2014 döneminde üniversitelerin özel eğitim bölümlerine giren lisans öğrencisi sayısı 2150. bu alanda yılda mezun olan öğretmen sayısı 1300 civarında. bir başka sorun ise nitelikli özel eğitim bölümleri sorunu. özel eğitim bölümleri birkaç bölüm dışında hem öğretim elemanı sayısı hem de nitelikli öğretim elamanı açısından oldukça zayıf. son yıllarda anadolu üniversitesi öyp (öğretim elemanı yetiştirme) kapsamında taşra üniversitelerinin ihtiyacı olan öğretim elamanı sorununu çözmek için girişlere başladı. şu anda  öyp'de 150 akademisyen yetiştirilmektedir."

karaca, öğretmen açığının kapatılması için iki öğretmenin derse girdiği özel eğitim okul ve sınıflarında, özel eğitim alan mezunu öğretmenlerinin yanında meslek yüksek okullarının çocuk gelişimi bölümü mezunlarının usta öğretici olarak atanmasını öneriyor. çünkü bu bölüm öğrencileri kız meslek lisesinde ve meslek yüksekokulunda  özel eğitim dersi alıyor.  

'akademi cazip gelmiyor'

sadece bir öğretim elemanı olan üniversitelerden çanakkale 18 mart üniversitesi özel eğitim bölümü'nden yard.doç.dr. mine sönmez, bir bölümün açılabilmesi için 3 kişinin olması gerektiğini belirterek, "lisanstan mezun olanların hepsi öğretmenlik yapıyor çünkü zaten öğretmen açığı çok. doktora ve yüksek lisansa gelen olmuyor ki, akademik kadro yetişsin. akademik camia cezbedici değil. ekonomik anlamda daha özenderici olursa, akademiye yönelen artabilir" diye konuşuyor.