new york merkezli insan hakları izleme örgütü (hrw), suriye rejiminin, çok sayıda tutukluyu, hafta başında arap birliği gözlemcilerinin denetimine izin verilmeyen bölgelere naklettiğini duyurdu.

gözlemciler, uluslararası örgüt ile şam yönetimi tarafından kabul edilen ve ülkede süren şiddet olaylarının son bulmasını amaçlayan anlaşma çerçevesinde atılacak adımları denetlemekle görevli. suriye’ye pazartesi günü varan 50 kişilik ekibin bir bölümü, çalışmalarına salı günü muhalif hareketin güçlü olduğu şehirlerden hums’tan başlamıştı. gözlemciler, hama, dera, idlib ve başkent şam'da da incelemeler yapacak.

insan hakları izleme örgütü’nün ortadoğu ve kuzey afrika sorumlusu sarah leah whitson, suriye hükümetinin göstericilere müdahalenin bağımsız şekilde incelenmesini engellemek için geri adım atmayacağını söyledi.

yüzlerce tutuklunun bu çerçevede, gözlemcilerin girmesine izin verilmeyen askeri alanlara götürdüğünü ifade eden whitson, arap birliği'nin bu duruma tepki göstermesi ve tüm tutuklulara ulaşılmasını talep etmesi gerektiğini vurguladı.

hums kentindeki suriyeli bir güvenlik yetkilisi de örgüte yaptığı açıklamada, protokolün imzalanmasından sonra şehirdeki bir cezaevinin müdürünün tutukluların nakledilmesi emri verdiğini belirtti. yetkili, 21-22 aralık'ta 400-600 tutuklunun cezaevinden, gözlemci heyetinin giriş izninin olmadığı yerlere nakledildiğini aktardı.

gözlemcilerin salı günü faaliyetlerine başladığı hums şehrinde on binlerce kişi rejim karşıtı protesto gösterileri düzenlemişti. aktivistlere göre, şehir merkezinde 70 bine yakın kişi toplanmış, gözlemcilerin incelemelerde bulunduğu halidiye mahallesinde ise 30 bin muhalif oturma eylemi yapmıştı.

londra merkezli suriye insan hakları gözlemevi, güvenlik güçlerinin göstericileri yarmak için önce göz yaşartıcı bomba kullandığını ve oturma eylemi yapanları engellemek için açılan ateş sonucu ölen göstericiler olduğunu belirtti.

_{gözlemciler, hums, hama, dera, idlib ve başkent şam'da incelemeler yapacak.} 

debi: ilk gün olumlu

arap birliği'nin gözlemci ekibinin başındaki isim sudanlı general mustafa ed debi, ingiliz reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, salı günü şehirde durumun sakin olduğunu, çatışma olmadığını, tank görmediklerini ancak bazı zırhlı araçlar gördüklerini söyledi. hums'taki ilk günleri olduğunu ve durumu araştırmaları gerektiğini belirten debi, 20 kişilik heyetlerinin daha uzun zaman kentte kalacağını dile getirdi.

debi, çalışmalarının ilk gününün çok iyi geçtiğini ve bütün tarafların şu ana kadar heyete duyarlılık gösterdiğini belirtti. yetkili, kendisinin toplantılar için şam’a geçeceğini, ancak ekibinin hums’ta çalışmalarına devam edeceğini aktardı.

insan hakları örgütleri, debi’nin, kendi ülkesindeki insan hakları ihlalleri nedeniyle iyi bir seçim olmadığını belirtiyor.

öte yandan, fransa dışişleri bakanlığı sözcüsü bernard valero, arap birliği gözlemci heyetinin hums'ta gerçekleşen olaylarla kıyaslandığında çok kıs süre bulunduğunu ve bu zamanın hakikati anlamaya yetmeyeceğini belirtti. sözcü, heyetin hums'a gelmesinin, göstericilere karşı gerçekleşen şiddet olaylarına son vermediğini ve güvenlik güçlerinin müdahalesinde yine onlarca kişinin öldüğünü söyledi.

protokol, gözlemcilerin suriye hükümetiyle işbirliği içinde herkesle serbestçe görüşebilmesini öngörüyordu. ancak dışişleri bakanı velid muallim aynı gün yaptığı açıklamada, gözlemcilerin ‘hassas askeri noktalara’ giremeyeceğini söylemişti.

şam yönetimi, arap birliği temsilcileri ile yaptığı bir dizi görüşme sonunda, haftalarca tereddüt ettikten sonra, ülkede şiddete son verilmesini amaçlayan ve örgütün gözlemcilerinin ülkede görev yapmalarını onaylayan planı, 19 aralık’ta imzalamıştı. gözlemcilerin denetleyeceği süreç, ordu birliklerinin şehirlerden çekilmesini, bazı mahkumların serbest bırakılmasını ve hükümetin muhalefetle görüşmesini öngörüyor.

arap birliği dışişleri bakanları, ocak ayının ilk haftası suriyeli muhaliflerin de katılacağı bir toplantı düzenleyerek, ülkedeki krize ilişkin olarak herhangi bir ilerleme sağlanıp sağlanmadığını masaya yatıracak.

konsey, iran'ı suçladı 

suriye devlet televizyonu dünya, gözlemci heyetinin ‘terörist grupların sebep olduğu zararları tespit etmek ve şehit yakınlarıyla görüşmek için’ hums’un babı es seba bölgesine gittiğini duyurdu. televizyona göre, gözlemciler bölgeye vardığında çok sayıda kişi suriye’ye karşı yürütülen komploya karşı çıkmak fikirlerini ifade etti.

suriye ulusal konseyi, hums kentindeki durumu ele almak üzere arap birliği'ni olağanüstü toplantıya gitmeye çağırdı. konsey, devlet başkanı beşar esad rejiminin gözlemcilere ülkede şartların güvenli olduğu mesajı vermek için köy isimlerini değiştirdiğini belirterek, iran’ı suriye rejimine teknik ve lojistik destek vermekle suçladı.

el maluhi açlık grevinde

arap birliği gözlemcileri suriye'de hükümetin muhaliflere karşı tutumunu mercek altına alırken, internette tuttuğu günlük nedeniyle ajanlıkla suçlanan ve iki yıldır tutuklu bulunan blog yazarı tal el maluhi cezaevinde açlık grevine başladı.

bm, arap birliği, ab ve birçok ülke, suriye yönetimine defalarca ülkedeki şiddeti durdurması ve demokratik reform yapması çağrısında bulunmuştu. 

bm ülkede çıkan çatışmalarda şu ana kadar en az 5 bin kişinin hayatını kaybettiğini belirtiyor. suriyeli yetkililer ise, ‘silahlı terörist grupların’ saldırılarında şu ana kadar 1100 polis ve askerin öldüğünü savunuyor. hükümet, 2012 içinde genel seçimlere ek olarak, anayasal reform yapacağı sözü vermişti.