meclis genel kurulu, dört eski bakanın fezlekelerini görüşmek üzere toplandı. muhalefet fezlekelerin meclis'te okunmasını istedi, adalet ve kalkınma partisi (ak parti / akp) 'yasal olarak mümkün değil' diyerek karşı çıktı. meclis'te tansiyon sık sık yükseldi. yaklaşık altı saat süren görüşmelerde cumhuriyet halk partisi'nin (chp) genel görüşme açılması talebi 158 kabul oyuna karşılık 259 oyla reddedildi.

eski içişleri bakanı muammer güler, eski ekonomi bakanı zafer çağlayan, eski çevre ve şehircilik bakanı erdoğan bayraktar ve eski avrupa birliği bakanı egemen bağış'ın, yolsuzluk iddiaları yüzünden yüce divan'da yargılanıp yargılanmayacaklarına dair sürecin ilk aşaması saat 15.00'te başladı. seçim çalışmaları için tatile giren ve 26 mart'a kadar kapalı kalması planlanan meclis genel kurulu, chp'nin teklifi üzerine olağanüstü toplandı.

elektronik oylamada sıkıntı yaşandı

oturumu tbmm başkanvekili sadık yakut yönetti. chp tam kadro katıldı. genel kurul'daki tek lider de chp genel başkanı kemal kılıçdaroğlu'ydu. milliyetçi hareket partisi (mhp) milletvekilleri de yoğun katılım gösterdi. ak parti sıraları oturum öncesinde büyük oranda boştu. 

yoklama için eletronik sisteme giremeyince, milletvekilleri pusula ile yoklamaya katıldı. başkanvekili de bunun üzerine mükerrer oy olup olmadığını tespit etmek için isim okuyarak pusulaları tek tek okudu. sadık yakut, 15 mükkerrer pusula tespit ettiğini söyledi. bu sözler üzerine itirazlar oldu. ardından sadık yakut, toplantı yeter sayısının sağlandığını belirterek oturumu açtı.

kuliste bekleyen ak parti'li vekiller, oturum açıldıktan sonra salona girdi. hükümet sırasında önce sadece adalet bakanı bekir bozdağ oturuyordu. daha sonra başka bakanlar da genel kurul oturumuna katıldı.

başkanvekiline itiraz

mhp grup başkanvekili oktay vural, oturumun meclis başkanı cemil çiçek tarafından yönetilmesi gerektiğini söyledi. 

chp grup başkanvekili akif hamzaçebi, tbmm grup başkanvekili yakut'a itiraz etti "yapmış olduğunuz işlem hem anayasa'ya hem iç tüzüğe, hem de olağanüstü çağrı gündemine aykırıdır" dedi. hamzaçebi, çağrının fezlekelerin okunması talebiyle yapıldığını belirterek, fezlekelerin okunmasını istedi. hamzaçebi, milletvekillerinin bilmedikleri bir konuda oy kullanmasının söz konusu olmayacağını belirterek, "bunu milletvekillerinden gizleyemezsiniz" dedi.

barış ve demokrasi partisi (bdp) grup başkanvekili hasip kaplan da, yakut'a itiraz etti. kaplan, "bazı fezlekelerin kaplumbağa hızıyla, bdp'nin fezlekelerinin jet hızıyla geldiğini" söyledi.

ak parti grup başkanvekili nurettin canikli, fezlekelerin ekindeki iddiaların üstünün örtülmesinin söz konusu olmadığını belirterek, bunların zaten tüm türkiye'ye 'servis' edildiğini söyledi. canikli, buradaki hassasiyetin, çok açık bir hukuk kuralından kaynaklandığını belirtti. canikli bakanlar hakkında soruşturma komisyonu kurulması için imza topladıklarını vurgulayarak, fezlekelerin soruşturma komisyonu yoluyla denetlenebileceğini ifade etti.

chp'li hamzaçebi, bu açıklamaya "sayın canikli'nin söylediklerine kargalar bile güler. bugüne kadar niye başlamış acaba?" diyerek yanıt verdi. akp'nin ve eski bakanların kendilerine güvenemedikleri için bu yola başvurduğunu söyledi.

akp'den sürpriz hamle

toplantıya kısa bir süre kala, iktidar partisinden sürpriz bir adım geldi. akp, meclis soruşturma komisyonu oluşturulması talebiyle 55 imza topladığını açıkladı. imza toplanacak vekiller arasında yolsuzluk iddialarında adı geçen 4 bakan da var. ak partili nurettin canikli bugün verilse bile önergenin meclis'te okunmasının mümkün olmadığını söyledi.
akp, komisyon talebi için hazırlık yapan chp'den önce davranmış oldu. chp de genel görüşme talebinin reddeeilmesinin ardından soruşturma önergesini meclis başkanlığı'na verdi.

CHP lideri Kılıçdaroğlu da Genel Kurul'da. [AA]

kılıçdaroğlu: geç ama olumlu

chp genel başkanı kemal kılıçdaroğlu, ak parti'nin soruşturma önergesi kararını meclis'e gelişinde değerlendirdi. "gecikmiş ama olumlu bir adım. keşke 17 aralık'tan sonra verselerdi" dedi.

yakut: fezlekeler okunmayacak

muhalefet dört eski bakanla ilgili fezlekelerin özetinin okunmasını istedi. itirazların ardından oturuma 10 dakika ara verildi.

aranın ardından meclis başkanvekili sadık yakut  'gizlilik kararı gereği' fezlekelerin içeriğinin okunmamasına karar verildiğini açıkladı. karara tepki gösteren muhalefet usul tartışması açılmasını istedi. chp, mhp, bdp'nin grup başkanvekilleri meclis başkanlığı kürsüsü önünde toplandı. muhalefet milletvekilleri sıralara vurarak protesto etti.

tepkiler üzerine yakut, usul tartışması açtı, gruplara söz verdi. 

muhalefet fezlekelerin okunmasını istedi

usul tartışmasında ilk sözü ak parti grup başkanvekili nurettin canikli aldı. muhalefetin amacının farklı olduğunu söyleyen canikli, "hiç kimse çok açık bir şekilde anayasamızın ve kanunlarımızın suç saydığı bir fiilin burada gerçekleştirilmesini talep edilemez. amacınız üzüm yemekse, gelin soruşturalım. soruşturma komisyonu kuralım. hep birlikte soruşturalım" dedi.

mhp'li faruk bal, savcılığın soruşturma başlattığını hatırlatıp, "suç örgütünün içinde 4 tane sayın bakan var. savcılığın yetkisini bundan sonra tbmm kullanacak" dedi.

bdp grup başkanvekili hasip kaplan, iç tüzüğe aykırı hareket edildiğini söyledi ve "yolsuzluklarla ilgili kamu vicdanı karşısında çırılçıplak olmak zorundasınız. insanları ikna etmek zorundayız. seçim meydanında değiliz. meclis'teyiz" diye konuştu.

chp'li akif hamzaçebi ise konuşmasına, "nurettin canikli, 'bu fezlekeler burada okunursa duman oluruz' diye korkuyor" diye başladı. fezlekelerin meclis'te okunmaması kararına, "bu fezlekeleri bürokratlar inceliyor fakat milletvekilleri inceleyemiyor. korkmuyorsanız açın. neden korkuyorsunuz? eğer bunu paralel yaptıysa, gelin inceleyelim, soruşturalım" dedi. hamzaçebi, oturumu yöneten yakut'a da tepki gösterdi ve "başkanlığın tutumu türk demokrasi tarihinde kara bir leke olarak yer alacaktır" dedi.

'derdimiz gerçeğin ortaya çıkması'

grup başkanvekillerinin ardından adalet bakanı bekir bozdağ konuştu.

bozdağ daha önce adalet bakanlığı'na gönderilen ve savcılığa iade edilen fezlekelerle ilgili hukuka aykırı bir işlem yapmadıklarını, fezlekeleri inceleme yetkilerinin olmadığını belirtti. "bu konuda bizim işimiz postacılıktan ibaret" diyen bozdağ adli bir işlem söz konusu olduğu için fezlekelerin okunmaması gerektiğini söyledi.

adalet bakanı bozdağ, chp'nin önerge vermemesine rağmen eski bakanların meclis başkanlığı'na başvurduğunu ve "onurumuzu, haysiyetimizi yeteri kadar incittiler, meclis bu işe sahip çıksın, soruşturma komisyonu kurulsun, gerçek ortaya çıksın" dediğini belirtti ve ak parti grubunun da buna uyarak, soruşturma komisyonu önergesi verdiğini söyledi.

bozdağ, "bizim derdimiz gerçeğin ortaya çıkması, 30 mart'ın seçim değirmenine su taşımak değil. şimdi seçim arifesinde olağanüstü toplantıya çağırdınız. kim yanlış yaptıysa, kim hukukun dışına çıktıysa hak ettiği cezayı almasından asla rahatsız olmayız" diye konuştu. bozdağ, hiçbir zaman suçun üstünü örtmediklerini ve örtmeyeceklerini söyledi.

CHP'li Kamer Genç, Başkanlık Divanı önüne para bıraktı. [AA]

genç başkanlık divanı önüne para attı

bozdağ'ın ardından muhalefet temsilcileri yeniden söz aldı. bu arada chp'li kamer genç, meclis başkanvekili sadık yakut'tan söz istedi. talebi reddedilince başkanlık divanı önüne para atarak yerine geçti. daha sonra kavas parayı alarak genç'e vermek istedi. genç'in parayı almaması üzerine, kavas parayı genç'in sırasına bıraktı.

'yüce divan'da aklansınlar'

olağanüstü oturumda söz alan chp'li ali özgündüz, dört bakan hakkındaki bazı iddialarla ilgili fotoğraflar gösterdi ve dosyaların incelemeye açılması halinde bunların gerçek olup olmadığına bakacağını söyledi.

"çikolatacı, allah'ın kelamıyla alay eden bu adamı, egemen bağış'ı mı koruyorsunuz? bunları korumayın" diyen özgündüz, "ben, iktidar partisi içindeki milletvekillerinin de bu işin ortaya çıkmasını isteyeceğine inanıyorum" ifadesini kullandı. türkiye'nin kara para batağına saplandığını öne süren özgündüz, "elimizi vicdanımıza koyarak, bütün delilleri toplayarak bu kişileri yüce divan'a gönderelim. aklanacaklarsa orada aklansınlar" diye konuştu.

özgündüz, "rüşvet alan da veren de melundur' hadisini sadece belediyelerden değil galiba vicdanlarınızdan da kaldırdınız" ifadesini kullandı.

'yolsuzluk yapan aramızda yaşayamaz'

ak parti genel başkan yardımcısı mustafa şentop ise "bizim yolsuzluk karşısındaki tutumumuz bellidir, yolsuzluk bizim partimizde yaşayamaz" dedi. 

fezlekelerin milletvekillerine ve basına servis edildiğini belirten şentop, "ancak biz ilkelere, iç tüzüğe uygun davranmak zorundayız" diye konuştu. şentop'un konuşması sırasında muhalefet sıralarından zaman zaman tepkiler geldi. şentop bunun özerine oturumu yöneten başkanvekili sadık yakut'a, "gürültü kaynaklarını susturun" dedi.

şentop, "biz haramı da, helali de sadece buraya geldiğinde hatırlayanlardan değiliz. sizin bu kürsüde okumak için topladığınız hadisleri biz çocukluğumuzdan beri biliyoruz; hem biliyoruz, hem de okuyoruz, ancak siyaset malzemesi yapmıyoruz" dedi.

'türkiye bunu konuşuyor'

fezlekelerin meclis'te okunması gerektiğini söyleyen halkların demokratik partisi (hdp) eş genel başkanı ertuğrul kürkçü ise "ancak okunmadı, çünkü bakanları, bakan çocuklarını ve onların işbirliği yaptığı kişileri korumak istiyorsunuz" dedi.

kürkçü, "bütün türkiye sokaklarında, mahallerinde, kahvelerinde bunu konuşurken meclis'in bunu konuşmaktan kaçınması asla kabul edilemez. bu milletvekilleri değil midir egemenliği kullananlar?" diye konuştu. 

oylamada karşılık

beş saati aşan görüşmelerin ardından chp'nin genel görüşme açılmasına ilişkin talebi oylandı. başkanvekili sadık yakut, oylama sonucunu önce 111 kabule karşılık 240 ret olarak açıkladı. sonra düzeltti ve 159 kabul oyuna karşılık 240 oyla talebin reddedildiğini açıkladı.

muhalefet buna itiraz etti. chp'li hamzaçebi, yakut'a, "oylamayı yapamadınız, beceremediniz. usul tartışması açıyorum" dedi.

başkanvekili yakut ise oylamaya ilişkin yaptığı işlemleri anlatarak, "birinci oylamada 'kabul edenler' dedim, katip üye muharrem işık 'sayamadım' dedi. 'kabul etmeyenler' demeden elektronik oylamaya geçtim. yanlışlık yok" diye konuştu.

sadık yakut, ikinci oylamada da genel kurul'a "kabul edenler", "kabul etmeyenler" diye sorduğunu, ancak katip üyeler arasında anlaşmazlık olduğu için elektronik oylama yaptığını, bunda da yanlışlık olmadığını söyledi.

elektronik oylama sonucunu açıklarken, pusulalarla kullanılan oyları sayıma dahil etmeyi unuttuğunu söyleyen yakut, bunu da açıkça belirttiğini, ardından düzelterek sonucu tekrar açıkladığını kaydetti.

konuşmaların ardından meclis, 8 nisan salı gününe kadar tatile girdi.

genel kurul'dan canlı yayın

olağanüstü oturum sırasında chp istanbul milletvekili melda onur, meclis genel kurulu'ndan internet üzerinden bir süre tablet bilgisayarıyla canlı yayın yaptı. onur, genel kurul'dan genel görüntülerin yanı sıra mhp grup başkanvekili oktay vural ile yaptığı röportajı da yayınladı.

kaynak: al jazeera, aa