filistin kurtuluş örgütü (fkö) genel direktörü yasser abed rabbo, filistin’in israil ile yapılan müzakerelere bağlı olduğunu ve filistin’i 15 bm uluslararası sözleşmesine taraf olma başvurusu ile barış müzakerelerinde yeniden masaya oturmak arasında bir ilişkinin olmadığını söyledi.

rabbo, “filistin yönetimi taahhütlerine saygılı ve siyasi sürecin devamından yana. ancak biz içinde herhangi bir oyun olmayan gerçek bir siyasi süreç istiyoruz. abd yönetimiyle birlikte çabalarımıza devam edeceğiz ve engelleri ortadan kaldırmak için elimizden gelen her şeyi yapacağız” dedi.

filistinlilerin abd’den barış sürecini devam ettirmesini istediğini kaydeden rabbo, “umuyoruz ki (abd dışişleri bakanı) kerry’nin çalışmaları ilerleyen günlerde yenilenecektir. kerry gerçeği biliyor. onun çalışmalarının bitmesini istemiyoruz” şeklinde konuştu.

filistin kurtuluş örgütü çarşamba günkü açıklamasında “mahkûmların bırakılması resmi olarak müzakere sürecine bağlanmadı. bm uluslararası sözleşmelerine üyelik de aynı şekilde resmi olarak müzakere sürecinin bitişi anlamına gelmiyor. dolayısıyla filistin kurtuluş örgütü 29 nisan’da sona erecek dokuz aylık sürece hâlâ bağlıdır” değerlendirmesinde bulundu.

belgeler teslim edildi

öte yandan filistin dışişleri bakanı riyad maliki, "uluslararası anlaşmalara katılım çerçevesinde", devlet başkanı mahmud abbas'ın imzaladığı belgeleri ilgili taraflara teslim etti.

dışişleri bakanlığı'nın açıklamasında ise, "israil'in daha önce serbest bırakmayı taahhüt ettiği filistinli mahkûmların dördüncü grubunu salıvermemesi üzerine, devlet başkanı mahmud abbas'ın uluslararası anlaşmalara katılım çerçevesinde, imzaladığı 15 anlaşmayı, birleşmiş milletler ortadoğu temsilcisi robert serry ve isviçre konfederasyonu temsilcisi paul garnier'e teslim edildi. filistin'in uluslararası anlaşmalarda taraf olması, filistin halkının en temel hakkıdır" denildi.

devlet başkanı mahmud abbas, israil yönetiminin barış müzakereleri çerçevesinde 29 mart cumartesi günü bırakılması öngörülen filistinli tutukluların dördüncü grubunu serbest bırakmamasına tepki olarak, aralarında "bm irk ayrımcılığının ortadan kaldırılması, soykırım suçunun önlenmesi ve cezalandırılması, yolsuzlukla mücadele, viyana andlaşmalar hukuku, engelli haklar, kadına karşı her türlü ayrımcılığın önlenmesi ve çocuk hakları sözleşmesi’nin” bulunduğu uluslararası 15 anlaşmaya imza attıklarını açıklamıştı.

listede uluslararası ceza mahkemesi bulunmuyor. filistin tarafına ‘yahudi yerleşimleri’ konusu başta olmak üzere birçok konuda israil aleyhine uluslararası dava açma hakkı verecek olan üyeliğin 15 uluslararası sözleşme içerisinde yer almaması filistin’in attığı adımın bir baskı taktiği olduğu yorumlarına sebep oluyor.

'abd tek taraflı eylemlere karşı'

abd'nin bm daimi temsilcisi samantha power, abd'nin, barış sürecinde filistin'in devlet statüsü kazanması için yapacağı tek taraflı eylemlere karşı olduğunu belirtti.

büyükelçi power, filistin devlet başkanı mahmud abbas'ın, resmi olarak bm'ye yaptığı 15 uluslararası sözleşmeye taraf olması konusundaki talebinin ardından, temsilciler meclisi tahsisatlar komitesi'nde katıldığı paneldeki konuşmasında, barış sürecinde filistin'in devlet statüsü kazanması yönündeki tek taraflı eylemlerinin 'son derece yıkıcı' olabileceğine işaret etti.

power, bu konuda kestirme yolların bulunmadığını belirterek, abd'nin buna karşı olduğunu söyledi.

filistinli mahkûmlar düğümü

filistin - israil barış görüşmelerini canlandırmak için iki taraf arasında mekik dokuyan abd dışişleri bakanı john kerry pazartesi günü yeniden bölgeye hareket etmişti.

filistin yönetimi, israil'in, filistinli tutukluları 29 mart günü serbest bırakacağına ilişkin 2013 temmuz ayında verdiği sözden cayması karşısında kerry'den devreye girmesini talep etmişti. 

afp'ye konuşan filistinli milletvekili mustafa barguti, "kerry'den bu sorunun çözümüne dair bir yanıt alamazsak yarın bm kurumlarına üyelik sürecimizi başlatacağız" demişti. 

israil'deki sağcı netanyahu hükümeti, 28 mart cuma günü aldığı kararla anlaşma gereği 29'unda bırakılması gereken filistinli tutukluları serbest bırakmayacağını açıklamıştı. 

temmuz'da abd arabuluculuğunda varılan anlaşma gereği, israil 103 filistinli tutukluyu bırakma sözü vermişti. barış görüşmeleri için karşılıklı jest olması nedeniyle filistin de daha önce birleşmiş milletler (bm) genel kurulu'nda oylamayla kazandığı 'devlet' statüsü gereği bm kurumlarına üyelik başvurusunu ertelemeyi vaadetmişti. 

görüşmelerde kritik dönemeç

israil, görüşmelerde somut ilerlemenin sağlanabilmesi için filistin tarafından israil'in yahudi kimliğinin kabul edilmesini şart koşuyor.

filistin tarafı israil nüfusunun dörtte birini oluşturan arapların, yahudi kimlikli bir devlette söz hakkına sahip olamayacağını ve israil'in bu yolla işgale meşruiyet kazandıracağını ileri sürerek bu koşula karşı çıkıyor.

filistin tarafı, 1993'teki oslo kararları'na dayanarak bölgede iki devletli çözümün, batı şeria ve doğu kudüs'teki filistin topraklarında yahudi yerleşimlerinin durdurulmasının ve ülkelerini terk etmiş filistinli mültecilerin dönüş hakkının masaya yatırılmasını istiyor.

israil - filistin barış müzakereleri üç yıllık aradan sonra abd’nin arabuluculuğuyla temmuz 2013’te yeniden başladı.  barış müzakereleri için 9 aylık bir takvim belirlenmişti. belirlenen süre 29 nisan’da doluyor.

abd dışişleri bakanlığı görevine gelmesinden bu yana geçen bir yıllık süre içinde kerry, israil ve batı şeria’yı birçok kez ziyaret etti. kerry bu ziyaretlerde taraflar arasında nihai bir statü anlaşmasına varılmasını umuyor. israil - filistin arasında kerry’nin aracılığında devam eden barış müzakereleri için 9 aylık bir takvim belirlenmişti. 

kaynak: al jazeera, aa, reuters ve afp