stefan fule ermenistan cumhurbaşkanı serj sarkisyan ile erivan’da yaptığı toplantının detaylarını avrupa birliği’nin desteklediği kafkaslar’da yayın yapan radio liberty’ye anlattı. fule sarkisyan’la geçmişten, inançtan ve karşılıklı güvenden bahsettiklerini söyledi. erivan’a “inanç ve güvenin olması halinde bu temele dayanarak çok şey başarabilecekleri” mesajını verdiğini ama ilişkilerin ilerlemesi için karşı tarafta istek görmediğini aktardı.

ermenistan eylül ayında rusya’nın belarus ve kazakistan’la kurduğu gümrük birliği’ne dahil olacağını açıkladı. oysa ermenistan’ın kasım sonunda litvanya’nın başkenti vilnius’da ab ile yeni bir ortaklık anlaşması imzalaması bekleniyordu. rusya ile gümrük birliğine girmek , ab ile bu anlaşmanın yenilenememesi demek. fule “anlaşma ermenistan’ın kararı nedeniyle artık masada değil. bundan böyle ilişkilerin iyiye gitmesi için yeni vizyonlardan söz etmeliyiz” dedi. 

ermenistan’ın rusya’ya doğru attığı bu adım analistlerce “kafkaslar’daki ab-rusya çekişmesinde rusya’nın bir adım öne geçmesi” olarak yorumlanıyor. rusya açısından güçlendirmeye çalıştığı gümrük birliği’ne ermenistan’ın –ve daha uzun vadede ukrayna’nın- katılması kritik önemde. rus devlet başkanı vladimir putin “ermenistan’ın kararını destekliyoruz. bunun gerçekleşmesi için var gücümüzle çalışacağız” açıklamasını yaptı. ermenistan açısından ise gümrük birliği’nin ekonomik önemi var. rusya, ermenistan kurulduğundan bu yana ülkenin en büyük ticaret ortağı. 2012 rakamlarına göre rusya’nın ermenistan’la dış ticaret hacmi 1,34 milyar dolar. ermenistan dış ticaretinin yüzde 23,5’ini rusya ile yapıyor. moskova ermenistan’daki en büyük yatırımcı.

uzmanlara göre rusya kendi çevresindeki ülkelerin ab ile yakın ortaklık kurmasını engellemek için bir yandan baskı politikası uyguluyor, bir yandan da teşvikler veriyor. rusya ermenistan’a daha fazla yatırım ve daha fazla ticaret vaad etti. ama aynı zamanda erivan’ın bütçesinde önemli yer tutan doğalgazın satış fiyatını yükseltti.

gümrük birliği moskova ile erivan arasında zaten güçlü olan ilişkilerin daha da güçlenmesi demek. birlik 2015’te avrasya birliği’ne dönüşecek.

ermenistan muhalefeti ve sivil toplumu ise bu yakınlaşmaya basın özgürlüğünün, hukukun üstünlüğünün baskı altına alınacağı, rüşvet ve yolsuzluğun artacağı gerekçesi ile karşı çıkıyor. fule, “ab ermenistan’ı bırakmıyor. buna, buradaki sivil toplum da dahil. avrupa gündeminin, temel hak ve özgürlüklerinin güçlenmesi için çabalarımızı sürdüreceğiz” dedi.

kaynak: al jazeera ve ajanslar