8 temmuz 2014... israil ordusu gazze şeridi'ne yoğun bombardıman başlattı. saldırılar 51 gün sürdü. 2205 filistinli hayatını kaybetti. 100 binden fazla filistinli de artık evsizdi. al jazeera'nin israil saldırısından bir yıl sonra havadan çektiği bu görüntüler, gazze'de aradan geçen bir yılda hâlâ yaraların sarılamadığının göstergesi. gazze'de 20 bin kişi geçici barınaklarda yaşam mücadelesi veriyor. 

51 gün sürdü

israil yönetimi gazze'ye ölüm ve yıkımlarla dolu haftalar yaşatmasına gerekçe olarak, 12 haziran 2014'te batı şeria'daki gush etzion yerleşim biriminde kaybolduğunu açıkladığı üç yahudi yerleşimcinin cesetlerinin bulunmasını gösterdi. israil bu ölümlerden hamas'ı sorumlu tuttu. hava saldırılarını gözaltı ve tutuklamalar takip etti. israil'in bu saldırılarına karşılık gazze tarafından roketler atıldı.

bu sürecin ardından israil 8 temmuz 2014'te 'koruyucu hat operasyonu' adını verdiği saldırılarını başlattı. ramazan'da başlayan saldırılar 51 gün sürdü. bm'ye göre 2205 filistinli hayatını kaybetti. bunlardan 1483'ü sivil, 521'i çocuk, 283'ü kadın. israil tarafından ise 66 asker, bir güvenlik koordinatörü ve dört sivil öldü. bir yabancı uyruklu sivil de yine israil'de hayatını kaybetti. 11 binden fazla kişi yaralandı.

uluslararası toplum birleşmiş milletler (bm) okullarının bile hedef alındığı saldırıları değil çoğu israil savunma sistemine takılan roketleri kınamayı tercih etti.

önce havadan sonra karadan vurdu

israil'in 8 temmuz'da başlattığı hava saldırılarından yaklaşık bir hafta sonra, 15 temmuz 2014'te israil kabinesi mısır’ın hazırladığı ateşkes teklifini kabul etti. gazze’deki hamas ateşkes teklifini bu haliyle reddedip israil’in sekiz yıldır gazze’de nefes aldırmayan ablukayı kaldırmasını istedi.

17 temmuz'a gelindiğinde ise, israil yoğun hava bombardımanı eşliğinde beş yıl sonra ilk kez gazze’ye karadan girecekti. israil ayrıca sahilde top oynayan dört çocuğu öldürdü. bu saldırı dünya çapında protesto edildi. (haziran 2015'te israil ordusu, dört çocuğun ölümüyle ilgili davayı kimseye ceza vermeden kapatacak, ordu sözcüsü yarbay peter lerner de, "pilotların hukuka uygun hareket ettiğini" söyleyecekti.)

israil’in gazze’deki şecaiye mahallesi'ne düzenlediği saldırılarda ise 140 filistinli öldürüldü. bm ile abd'den taraflar kahire’de buluşup ateşkes sağlanması için çalışma başlattı. ancak bundan bir sonuç çıkmadı.

okullar, pazar yerleri vuruldu

30 temmuz'da israil ikinci kez bm’nin okulunu vurdu. okuldaki 16 evsiz gazzeli hayatını kaybetti. başka bir israil bombası da şecaiye’deki bir pazar yerinde 20 sivili öldürdü.

1 ağustos'ta üç günlük ateşkes ilân edildikten 90 dakika sonra bozuldu. hamas iki israil askerini öldürdü. israil refah’ın güneyine en şiddetli bombardımanı başlattı.

3 ağustos'ta israil üçüncü bir bm okulunu daha vurdu. 10 sivil hayatını kaybetti. bm genel sekreteri ban ki-moon, "bu delilik bitmeli” derken başından beri israil’i destekleyip hamas’ı kınayan abd de ilk kez israil’e karşı sesini yükseltip, bm okulunun vurulmasını “utanç verici" olarak nitelendirdi.

4 ağustos'ta israil ve hamas mısır'ın önerdiği 72 saatlik ateşkesi kabul etti.

5 ağustos'ta israil gazze’den askerlerinin tamamını çektiğini açıkladı. ancak karadan biten saldırılar havadan sürdü. 27 ağustos'ta ise hamas ile israil arasında ateşkese varıldı.

ambargo nedeniyle evler yapılamadı

Yardımlarla şehre zar zor getirilen inşaat malzemelerine çok fazla kişini ihtiyacı var.

saldırılarda yaklaşık 18 bin ev, okul ve cami yıkıldı, 108 bin filistinli evsiz kaldı. geçen bir yıla rağmen 100 bin kişi hâlâ evinden uzakta. yaklaşık 20 bin filistinli geçici barınaklarda yaşıyor. çoğu barınakta elektrik ve su yok. geniş aileler bir tek odayı paylaşmak zorunda. yaşam koşulları kötüye gittikçe filistinliler için hayat daha da zorlaşıyor.

gazze hâlâ ambargo altında olduğu için de inşaat malzemelerinin girişi sınırlı. bu da yıkılan evlerine yerine yenilerinin yapılmasına engel. gazze'nin ihtiyacı olan malzemelerin sadece yüzde 1'i bölgeye ulaşmış durumda. bm'ye göre bu, gazze'deki yıkımın yeniden inşasının 30 yıl sürebileceğini gösteriyor. son olarak israil 663 konut için gerekli malzemenin gazze'ye girişine verdi. 

filistin bayındırlık ve iskân bakanı mufid el-hasayine yaptığı yazılı açıklamada, birleşmiş milletler proje hizmetleri ofisi (unops) gözetiminde filistinli ve israilli yöneticilerin gazze'ye inşaat malzemesi girdirilmesi konusunda anlaşmaya vardığını belirtti.

birleşmiş milletler filistinli mültecilere yardım ajansı'na (unrwa) ait sınırlı miktarda malzemenin 51 gün süren saldırılardan sonra gazze'ye girişine izin verilmişti. daha sonra bm, israil ve filistin arasında 8 ekim'de yapılan anlaşma uyarınca, 14 ekim'de de malzeme yüklü yaklaşık 75 kamyon gazze'ye geçmişti.

son olarak geçen ay mısır, gazze'nin dünyayla bağlantısını sağlayan refah sınır kapısı’ndan bölgeye inşaat malzemelerinin geçişine izin verdi. 8 bin tonluk iki parça malzeme birkaç gün aralıklarla gazze'ye ulaştırıldı.

Gazze'ye şiddetin kronolojisi.

ne ilk ne de son

israil'in 'koruyucu hat operasyonu' adını verdiği saldırıları altı yıl içinde gazze şeridi'ne düzenlenen üçüncü büyük saldırıydı.

temmuz 2014'teki saldırıdan önce en son kasım 2012'de israil ordusunun gazze şeridi'ni sekiz gün boyunca havadan bombalaması sırasında böyle büyük bir gerginlik yaşanmıştı.

"bulut sütunu" diye adlandırılan saldırılarda 100'den fazlası sivil olmak üzere 170 filistinli öldürüldü.

israil ordusu, 2008 aralık ve 2009 ocak aylarında gazze'de 'dökme kurşun' adıyla 22 gün süren bir operasyon yürüttü. saldırılarda yaklaşık 1400 filistinli ve 13 israilli öldü. 

kaynak: al jazeera ve ajanslar