israil ordusu, gazze ablukasını delmeyi hedefleyen '3. özgürlük filosu'ndaki beş tekneden birine müdahale etti. içindeki aktivistleri gözaltına alan israil donanması, tekneyi aşdot limanı'na götürdü. israil ordusunun "marianne" adlı öncü tekneye müdahalesi nedeniyle diğer tekneler geri dönmek zorunda kaldı. 

tunus'un eski cumhurbaşkanı muhammed munsif marzuki ve israil parlamentosundaki filistinli milletvekillerinden basil gattas'ın bulunduğu tekne, öncü unsur olarak uluslararası sulara ulaşırken, diğer tekneler de aynı güzergâhı takip ediyordu.

israil'in 2007'den beri gazze topraklarındaki filistinlilere karşı sıkı biçimde sürdürdüğü ablukayı delmeyi ve gazze'ye insani yardım malzemesi götürmeyi amaçlayan 3. özgürlük filosu'nu oluşturan beş teknede toplam 48 kişi yer alıyor.

tekne aşdot limanı'nda

israil ordusunun, gazze ablukasını delmeyi hedefleyen 3. özgürlük filosu'na uluslararası sularda müdahale ederek el koyduğu tekne aşdot limanındaki donanma üssüne getirildi. 

özgürlük filosundan "marriane" adlı tekneye, tel aviv'in güneyinde yer alan üsse getirildiği sırada israil gemilerinin eşlik ettiği görüldü. 

üsse getirilen aktivistlerle henüz iletişim imkanı bulunmuyor. aktivistlerin sorgularının ardından, tel aviv'deki ben gurion havalimanı'na götürülerek sınır dışı edilmeleri bekleniyor.

israil ordusundan yapılan yazılı açıklamada, "askerler gazze deniz ablukasını delme girişiminde bulunan tekneyi ziyaret ederek arama yaptı" ifadesine yer verildi.

müdahalenin israil hükümetinin emriyle gerçekleştirildiği belirtilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"yorucu diplomatik çabaların ardından israil hükümeti, donanmayı, gazze deniz ablukasını delme girişiminde bulunan bir tekneye yönlendirdi. uluslararası hukuka uygun olarak, israil ordusu tekneye birkaç kez yönünü değiştirmesi tavsiyesinde bulundu. bunun reddedilmesinin ardından, gazze şeridi'ne uygulanan deniz ablukasının delinmesini önlemek için askerler uluslararası sularda tekneyi ziyaret ederek arama yaptı."

müdahaleyi gerçekleştiren askerlerin "güç kullanmaya gerek olmadığını" söyledikleri belirtilen açıklamada, müdahalenin "başarılı olduğu" kaydedildi.

"marzuki paris'e gönderilecek"

israil ordusunun 3. özgürlük filosu'na müdahalesi sırasında alıkonulan eski tunus cumhurbaşkanı muhammed munsif  marzuki'nin tunus'a gitmek üzere fransa'nın başkenti paris'e gönderileceği bildirildi.

alınan bilgiye göre, marzuki, tunus'taki ofis müdürü adnan munassar'la telefon görüşmesi yaptı. munassar telefon görüşmesi sonrası, yaptığı açıklamada, "marzuki, israilli yetkililer bizleri bugün sabah erken saatlerinde paris'e göndereceklerini söylediler" ifadesini kullandı.

abd'den müdahale yorumu

abd dışişleri bakanlığı sözcüsü mark toner, israil ordusunun, gazze ablukasını delmeyi hedefleyen 3. özgürlük filosu'na uluslararası sularda müdahalesiyle ilgili olarak, "herhangi bir olay ve şiddet yaşanmamasından ve konunun barışçıl şekilde çözülmesinden memnunuz" dedi.  

toner, “gazze’nin toparlanması ve filistin halkına insanı yardım sağlanması için uluslararası desteğe ihtiyaç olduğunun farkında olmamıza ve bunu vurgulamamıza rağmen, bu konuda kurulmuş yasal geçişlerin bulunduğu ve yardımların, bu kanallar vasıtasıyla iletilmesinin uygun olacağı konusundaki görüşümüzü sürdürüyoruz”  ifadesini kullandı.

israil’in tekneye uluslararası sularda müdahale ettiğinin hatırlatılması üzerine toner, müdahalenin tam olarak nerede yapıldığını bilmediği yanıtını verdi.

"teknedeki barışçıl aktivistlerin gözaltına alınmasını da olayın barışçıl şekilde sonuçlanması olarak mı gördükleri" sorusunu yanıtsız bırakan toner, gazetecileri konuyla ilgili israil hükümetine yönlendirdi.

toner, “gazze’ye uzun süredir yardımların gitmediğine, abd’nin bu noktada başka hangi yollar gördüğüne” yönelik soru üzerine, “geçen sonbaharda gazze’nin yeniden inşasına yönelik 414 milyon dolarlık yardımın yüzde 97’sini yerine getirdik. uluslararası ortaklarımızı da gazze’nin fonlanması noktasında finansal boşluğun doldurulmasında  adımlar atmaya teşvik ediyoruz” diye konuştu.

hamas: korsanlık

hamas siyasi büro başkan yardımcısı ismail heniyye, israil ordusunun 3. özgürlük filosu'na uluslararası sularda müdahale etmesini "korsanlık" olarak nitelendirdi.

heniyye, yaptığı yazılı açıklamada, söz konusu müdahalenin, israil'in gazze'ye denizden giriş ve çıkışları engellemeyi amaçlayan terörist yaklaşımının göstergesi ve uluslararası hukuku açıkça ihlali anlamına geldiğini vurguladı. heniyye, "özgürlük filosunda yer alan üst düzey siyasetçi ve parlamenterlere yönelik saldırı, israil'in uluslararası ve diplomatik normları aştığına işaret ediyor" değerlendirmesinde bulundu.

tunus'tan "serbest bırak" çağrısı

tunus dışişleri bakanlığı, israil yönetimine eski tunus cumhurbaşkanı muhammed munsif marzuki ve diğer aktivistleri serbest bırakma çağrısı yaptı.

dışişleri bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada, "israil makamlarının 3. özgürlük filosu'na ait ve gazze'ye insani yardım taşıyan marianne isimli teknesine müdahale etmesi ve aralarında marzuki'nin de bulunduğu aktivistleri alıkoymasını kınıyoruz" denildi.

marzuki'nin ve diğer aktivistlerin serbest bırakılmasını isteyen dışişleri bakanlığı, marzuki'nin başına geleceklerden israil yönetimini sorumlu tuttu.

filo yunanistan'dan yola çıktı

israil'in gazze'ye yönelik ablukasını delmeyi hedefleyen 3. özgürlük filosu önceki gün yunanistan'ın girit adası'ndan demir almıştı. filonun başını çeken balıkçı teknesi "marianne" ise isveç'in göteborg şehrinden 11 mayıs'ta yola çıkmıştı.

resmi adı "sea rex" olan ancak gazze seferinde, 2011'de cenin'de öldürülen israilli sinemacı ve aktivist juliano mer-khamis anısına "juliano 2" adı verilen teknede aa muhabiri de bulunuyor.

israil dışişleri bakanlığı, 3. özgürlük filosu teknelerinin deniz ablukası altındaki gazze'ye ulaşmasına izin vermeyeceklerini, filodaki aktivistleri ülkelerine geri göndereceklerini açıklamış ancak müdahalenin yöntemine ilişkin ayrıntı paylaşmamıştı.

mavi marmara saldırısı

abluka altındaki gazze'ye yardım malzemesi götüren özgürlük filosu kapsamında katılan mavi marmara gemisi, 2010 yılında uluslararası sularda israil askerlerinin saldırısına maruz kalmış ve müdahale sonunda 10 kişi yaşamını yitirmiş, çok sayıda kişi de yaralanmıştı. ankara’nın resmi özür talebine olumsuz cevap veren israil’le türkiye’nin ilişkileri kopma noktasına gelmişti.

bm'nin 105 sayfalık raporu, israil komandolarının gemide örgütlü ve şiddetli bir direnişle karşılaştıklarını öne sürmüş, askerlerin kendilerini korumak için güç kullanmaları gerektiğini savunmuştu.

buna karşın israil askerlerinin aşırı ve mantıksız güç kullandığını vurgulayan bm raporu, yolcuların hayatlarını kaybetmesini kabul edilemez bulmuştu ve israil askerlerinin daha sonra da yolculara kötü muamele ettiğini aktarmıştı.

rapor, israil'e üzüntüsünü uygun biçimde açıklaması ve tazminat ödemesini tavsiye etmişti.

dikkat çeken bir başka nokta ise raporun, israil'in gazze'yi deniz ablukası altında tutmasını yasalara uygun bulması olmuştu.

raporun içeriğine sert tepki gösteren türkiye, israil ile diplomatik ilişkilerin ikinci kâtip düzeyine düşürülmesi de dahil olmak üzere bir dizi kararı hayata geçirmişti.

kaynak: aa, al jazeera