amerika birleşik devletleri'nin (abd) sekiz senelik işgalin ardından askerlerini çekmeye hazırlandığı 2011 yılının son günlerinde, irak'ta cumhurbaşkanı yardımcısı tarık el haşimi hakkında verilen tutuklama kararı ülkede derin bir krize yol açtı. korumalarının üst düzey yetkilileri öldürmeleri karşılığında haşimi'den üçer bin dolar aldıklarını televizyon ekranında söylemeleri üzerine bağdat yönetimi cumhurbaşkanı yardımcısı'nın peşine düşerken, cumhurbaşkanı celal talabani sayesinde kuzeydeki kürt tarafına sığınan haşimi, hakkında 'teröre destek vermek' suçlamasıyla açılan davanın kerkük'e taşınması için yaptığı başvuruyu kaybetti.

 

irak yüksek yargı konseyi sözcüsü hakim abdülsettar bayrakdar, temyiz mahkemesi'ne yapılan başvurunun 19 uzman hakimden oluşan genel heyet tarafından ele alındığını, davanın kerkük'e taşınmamasına ve bağdat'ta görülmesine karar verildiğini açıkladı.

 

sünni lider haşimi, avukatları aracılığıyla 5 aralık tarihinde yaptığı müracaatta, davanın bağdat dışına, özellikle kerkük şehrine taşınmasını ve yanında çalışıp da tutuklanan şahısların adalet bakanlığı'na bağlı tutukevlerine sevk edilmesini talep etmişti.

 

irak'ta şii başbakan nuri el maliki ile sünniler ve kürtleri karşı karşıya getiren davanın kırılma noktası, haşimi hakkında verilen tutuklama kararı. başkentteki havaalanında polisler tarafından tutuklanmak istenen haşimi, talabani'nin devreye girmesiyle erbil'e geçti ve 18 aralık'tan bu yana bölgede bulunuyor.

 

maliki ve bağdat yönetiminin birçok kez dile getirdiği iade talebi ise, kuzeydeki kürt yönetimi tarafından şimdiye kadar kabul edilmedi. buna karşılık haşimi, ısrarla kürt tarafında yargılanmak istediğini söylüyor.

 

maliki'nin kendi yardımcısı sünni salih el mutlak'ı görevden almak istemesiyle daha da yayılan siyasal krizi çözmek için, irak'ta ay sonunda talabani önderliğinde bir konferans düzenlenecek. 

 

 

siyasal krizin patlak vermesiyle birlikte irak'ta geçtiğimiz aydan bu yana peş peşe saldırılar gerçekleşti. başta başkent bağdat ve diğer şehirlerdeki bombalı saldırılarda yüzlerce kişi hayatını kaybetti,  ülkede mezhep çatışmasından endişe ediliyor. son olarak cumartesi günü basra'da şii hacıları hedef alan patlamada 53 kişi, pazar günü ramadi'de gerçekleşen saldırıda ise 10'dan fazla kişi yaşamını yitirdi.

 

irak’ta şiddet olayları daha önce, savaşın tırmandığı 2006-2007 yıllarında hız kazanmıştı. bu yıllarda sünnilerle şiiler arasında binlerce kişinin ölümüne neden olan ve ülkeyi iç savaşın eşiğine getiren saldırılar gerçekleşmişti.

 

 

öte yandan, ülkedeki iç karışıklık irak'ın komşularıyla ilişkilerini de etkiliyor. başbakan maliki, pazar günü türkiye'yi ülkesinin iç işlerine müdahale etmekle suçladı.

 

el hurra televizyonu'na demeç veren maliki, "türkiye’nin irak’a bu şekilde müdahale edeceğini beklemezdik. son dönemde açıklamalar aracılığıyla süpriz müdahalelerde bulunduklarını fark ettik. bu son açıklamalar irak’ın içişlerine müdahaledir ve buna kesinlikle izin vermeyiz. türkiye bölgeye felaket ve iç savaş getirebilecek bir rol oynuyor. ancak bunun sonucunda zararlı çıkan türkiye olur çünkü birçok mezhep ve farklı kökenli etnik gruplar barındırıyor" dedi.

 

türkiye başbakanı recep tayyip erdoğan, geçtiğimiz salı günü maliki ile yaptığı telefon görüşmesinde, gelişmelere yönelik kaygılarını aktarmıştı. erdoğan ayrıca irak'taki siyasi ve dini liderlerden, mezhep gerginliğini artırıcı adımlardan kaçınmalarını istemişti.

 

maliki yönetiminin seyahat yasağı getirdiği haşimi, buna karşın türkiye'ye gidebileceğini söylemişti.

 

daha önce abd ve birleşmiş milletler (bm) de, iraklı liderlere diyalog kurmaları çağrısında bulunmuştu.

kaynak: al jazeera ve ajanslar