uluslararası insan hakları izleme örgütü (hrw), mısır’ın darbeci cumhurbaşkanı abdulfettah sisi’nin 3 nisan’da planlanan abd devlet başkanı donald trump ile görüşmesini eleştirdi. bu ziyaretin insan haklarının mısır’da dibe vurduğu, abd’de de tehlike altında olduğu bir dönemde gerçekleştiği belirtildi.

"trump-sisi görüşmesi insan haklarına ortak aşağılama göstergesi" başlığıyla yayınlanan eleştiri yazısında hrw washington direktörü sarah margon, "mısır’da on binlerce kişi hapiste çürürken ve işkence günlük rutin haline gelmişken sisi’yi resmi bir ziyaret için washington’a davet etmek, istikrarlı bir stratejik ilişki kurmak için garip bir yol” ifadesini kullandı.

insan hakları örgütü, sisi’nin ziyaretinin 2009’dan bu yana bir mısır devlet başkanının beyaz saray’a gerçekleştirdiği ilk ziyaret olacağına dikkat çekti.

kongre'ye 'yardımları kısın' çağrısı

hrw, trump ve sisi’nin işlenen tüm ihlallere rağmen özellikle terörle mücadele konusunda işbirliği yapma arzusunda olduğuna işaret etti. insan hakları konusunda somut bir ilerleme sağlanmadığı sürece abd kongresi’nden en azından güvenlik desteğine kısıtlamaların sürdürmesini talep etti.

sisi hükümetine daha fazla para sağlamanın hem abd’nin hem de mısır’ın aleyhine olduğunu ifade eden margon, ‘bu ilişkide tarafların hiçbiri, insan haklarının geliştirilmesi konusunda arzulu değil. ancak mısır yönetiminin işlediği büyük ihlaller, kongre'yi, kahire’ye sağlanan desteği kısmaya zorlamalı’ diye konuştu.

sisi’nin savunma bakanı olduğu dönemde, 2013’te mısır’ın seçilmiş ilk cumhurbaşkanı olan muhammed mursi’ye karşı darbe düzenlediğini hatırlatan hrw, daha sonra çıkan protestoları bastırma çabalarında en az bin 150 kişinin öldüğünü ifade etti.

hrw, sisi’nin cumhurbaşkanlığı döneminde güvenlik güçlerinin on binlerce kişiyi tutukladığını, işkenceden gözaltında kayıplara kadar açık ihlaller işlediğini söyledi.

ikinci görüşme

new york’ta bm genel kurul toplantıları için abd’ye gerçekleştirdiği ziyaret sırasında sisi eylül 2016’da o dönemde henüz cumhurbaşkanı adayı olan trump ile bir araya gelmişti.

trump, görüşmeden sonra yayınladığı açıklamada “mısır’ın terörle mücadelesini desteklediğini ve trump’ın yönetiminde olan abd’nin, sadece bir müttefik değil mısır’ın gelecek günler hatta yıllar boyunca sırtını dayabileceği bir dost ülke” olacağını söylemişti.

mısır, israil ile barış anlaşmasını imzaladığı 1979’dan bu yana washington’dan büyük yardımlar alıyor. abd’nin 1987’den bu yana yıllık olarak mısır’a tahsis ettiği 1,3 milyar dolarlık askeri yardımlar bu kapsamda geliyor.  

2013’teki askeri darbeden sonra, abd mısır’a yaptığı yardımları sınırlamıştı. ancak ağustos 2013’te rabia ve nahda meydanlarında darbe karşıtları tarafından düzenlenen oturma eylemlerini sona erdirmek ve o sırada güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucunda yaklaşık 817 kişinin ölmesinden sonra abd, mısır’a yaptığı tüm askeri desteği kısa süreliğine kesmişti.

abd’nin kahire’ye teslim etmesi planlanan f-16 uçaklarının ve füze teslimatı de ertelenmişti.

kaynak: hrw