Irak

Irak'ta Maliki değil, İbadi görevlendirildi

Irak’ta Maliki’nin Cumhurbaşkanı Mahsum'un kendisini görevlendirmemesi üzerine Bağdat’ta birçok bölgeyi askeri kuşatmaya alması istediği sonucu vermedi. Mahsum, Maliki'yi değil, Şii İttifak'ın adayı İbadi'yi hükümeti kurmakla görevlendirdi. Maliki karşıtı ittifakın adayına Kürtler ve Sünnilerin de destek vermesi bekleniyor.

Konular: Irak, Ortadoğu
2006’dan bu yana Irak’ı, İran’ın da yoğun desteğiyle yöneten Maliki, izlediği mezhepçi politikalarla ülkeyi uçurumun eşiğine getirdi. AFP (Arşiv)

nuri maliki’ye bağlı güçler bağdat’ta yeşil bölge olarak tanımlanan ve bakanlıklar, büyükelçilikler ve diğer önemli binaları barındıran bölgeyi kuşatmış durumda. maliki'nin gerekçesi kürt, şii ve sünnilerin desteği ile cumhurbaşkanı seçilen kürt siyasetçi fuat mahsum'un, seçimlerin üzerinden iki hafta geçmesine rağmen kendisini hükümeti kurmakla görevlendirmemesi. ancak cumhurbaşkanı fuad mahsum, maliki'yi değil, maliki karşıtı irak ulusal şii ittifakı'nın adayı meclis başkan yardımcısı haydar ibadi'yi hükümeti kurmakla görevlendirdi. ibadi'nin görevlendirilmesinin üzerinden henüz bir saat geçmeden abd yönetimi de adaylığını kutladı.  

Haydar İbadi kimdir?

haydar ibadi kimdir?

maliki’nin kanun devleti koalisyonu’ndan kopan ve irak ulusal şii ittifakı tarafından aday gösterildikten sonra cumhurbaşkanı fuad mahsum tarafından hükümeti kurmakla görevlendirilen haydar cevad ibadi, 1952’de bağdat’ta doğdu.

ibadi’nin babası cevad ibadi, bağdat’ta nöroloji hastanesi müdürü iken dönemin baas partisi ile sorunlar yaşamaya başladı. bunun üzerine 41 doktor arkadaşı ile emekli edildi. cevad ibadi, daha sonra yurtdışına kaçtı ve orada öldü. rejime muhalif olduğu gerekçesiyle cenazesinin irak’ta gömülmesine izin verilmedi.

haydar ibadi, 1975 yılında bağdat teknik üniversitesi elektrik mühendisliği bölümü’nden mezun oldu ve eğitimine devam etmek için ingiltere’ye gitti.

1980 yılında haydar ibadi’nin iki kardeşi rejim karşıtı faaliyetlerden dolayı tutuklandı ve 1982’de idam edildi. ibadi ise 1981 yılında ingiltere’de manchester üniversitesi’nde elektrik ve elektronik mühendisliği bölümü’nden doktorasını aldı.

bu tarihten sonra ibadi 2003 yılında saddam hüseyin’in devrilmesine kadar londra’da hızlı ulaşım ile ilgili birçok şirkette çalıştı. saddam’ın devrilmesi sonrası 2003-2004 arasında irak iletişim bakanlığı görevini yaptı.

irak’ta saddam sonrası 2005’te kurulan ilk hükümette ise başbakan müsteşarı olarak çalıştı. 2006’dan 2010 yılına kadar irak parlamentosu mali komitesi başkanlığı görevini sürdürdü.  2011 yılı itibariyle ise devlet bütçesi komisyonu başkanlığı’na getirilen ibadi, 3 yıl boyunca bu görevde kalmaya devam etti.

 

92 milletvekiline sahip maliki’nin irakiye bloku’nun karşısında yer alan ve yine şiilerden oluşan irak ulusal şii ittifakı'nın 75 milletvekili var. şii ittifakın, irak meclis başkan yardımcısı haydar ibadi’yi maliki’ye karşı başbakan adayı olarak göstermesi maliki'ye şiilerin de sırtını döndüğünü ve yalnız kaldığını gösteriyor. zira ibadi'ye sünniler ve kürtlerin de destek vermesi bekleniyor. bu destekle de milletvekili sayısı maliki’nin sahip olduklarından daha fazla olacak. 

sünniler de maliki karşıtı cephede

irak’ta en büyük sünni blok olan muttehidun koalisyonu’nun başkanı usame nuceyfi de maliki karşıtı cephede yer alıyor. nuceyfi, maliki'nin yeşil bölge'yi kuşatma altına alması sonrası yaptığı açıklamada, görev süresi biten başkan nuri maliki’nin üçüncü kez başbakan olmaya çalışmasının irak’ı bölme ve iç savaş çıkarma çabası olduğunu söyledi.

irak anayasası'na göre seçilen cumhurbaşkanı iki hafta içinde parlamento içinden bir ismi hükümeti kurmakla görevlendirmek zorunda. ancak fuad mahsum seçilmesinin üzerinden iki haftadan fazla süre geçmesine rağmen bir isim açıklamamıştı. maliki’nin mahsum'u anayasayı ihlal etmekle suçlaması karşısında ise usame nuceyfi, “eğer zaman aşılırsa anayasal anlamda ihlal yapılmış olunur. ama anayasal ihlal, trajik sonuçlara götüren uygun olmayan bir görevlendirmeden daha iyidir” dedi. 

ittifak senaryoları

irak meclis başkan yardımcısı haydar ibadi'yi başbakan adayı olarak gösteren şii ulusal ittifakı çatısı altında mukteda sadr liderliğindeki ahrar hareketi, ammar hekim başkanlığındaki irak yüksek islam konseyi, fazilet partisi ve reform akımı bulunuyor. bu partilerin meclisteki milletvekili sayısı 75. bu haliyle maliki karşıtı şii ittifak, 92 milletvekili olan maliki liderliğindeki kanun devleti koalisyonu'nun gerisinde kalıyor. ancak özellikle bölgesel kürt yönetimi başkanı mesut barzani'nin maliki'nin içinde bulunduğu bir hükümette bulunmayacaklarını açıklaması dolayısıyla, 62 milletvekili olan kürt ittifakı'nın da maliki karşısındaki şii ittifak'a destek vermesi bekleniyor. bu durumda 75 milletvekili olan şii ittifak ve 62 milletvekiline sahip kürt ittifakı'nın toplam vekil sayısı 137'ye çıkıyor ve maliki'nin başında bulunduğu koalisyonu geride bırakıyor. kürt ve şii ittifakı'na 72 milletvekili bulunan sünni, türkmen ve seküler koalisyonların da destek vermesi durumunda ise bu fark iyice açılıyor.

meclis başkanı ve cumhurbaşkanı belli

irak'taki siyasi krizin aşılmasına katkı sağlayacak ilk adım 15 temmuz'da atılmış ve irak parlamentosu'ndaki oylama sonucunda yeni meclis başkanı sünni selim abdullah cuburi olmuştu.

meclisin 24 temmuz'daki oturumunda ise kürtlerin adayı fuad mahsum irak'ın yeni cumhurbaşkanı seçildi. fuat mahsum görevi kendisinin adaylığına büyük destek veren ve geçtiğimiz günlerde uzun tedavi sürecinden sonra irak'a dönen celal talabani'den devraldı. mahsum meclisteki oylamada aynı zamanda maliki'nin liderliğini yaptığı kanun devleti koalisyonu'ndan da büyük destek aldı.

mahsum'un cumhurbaşkanı seçilmesinden sonra şii başbakan maliki, 26 temmuz'da süleymaniye'ye giderek kürdistan yurtseverler birliği (kyb) başkanı celal talabani ile görüştü. bölgesel kürt yönetimi başkanı mesut barzani ise birçok kez maliki'nin başında olduğu herhangi bir hükümette kesin bir biçimde yer almayacaklarını açıkladı.

irak'ta siyasi taraflar arasında yazılı olmayan bir anlaşma çerçevesinde meclis başkanı sünnilerden, başbakan şiilerden, cumhurbaşkanı ise kürtlerden seçiliyor.

kaynak: al jazeera

 

Yorumlar
Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.

Konular

ilgili makaleler

;