iran’da, ülkenin para birimi riyalin değer kaybetmesi nedeniyle gösteri yapan protestocular ve güvenlik güçleri arasında çatışma çıktı. polisin, başkent tahran’da, aralarında döviz ticareti yapan kişilerin de bulunduğu göstericileri dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandığı bildiriliyor. 

görgü tanıkları, döviz bürolarının yoğun olduğu tahran'ın firdevsi meydanı’nda bazı dükkanların polis tarafından kapatıldığını ve yasadışı döviz ticareti yapan kişilerin tutuklandığını aktardı.

tahran’daki ünlü ‘büyük pazar’da yapılan ufak çaplı gösteri de, polisin müdahalesiyle derhal sonlandırıldı.

yaşanan gelişmeler, halkın, ülkede riyalin değer kaybetmesine gösterdiği ilk ciddi tepkil olarak göze çarpıyor.

iran polisi ise ‘para piyasasını karıştıran’ şahıslara karşı mücadele vermek amacıyla özel bir birim kurdu. polis, riyaldeki düşüşün ardından faaliyetlerine son veren döviz bürolarına yönelik operasyonlar düzenleyecek.

döviz büroları kapatıldı

döviz fiyatlarında son günlerdeki keskin artışlardan sonra başlayan belirsizlikten dolayı, iran'da bazı döviz bürolarının alım-satımı durdurduğu belirtiliyor.

riyal, dolar karşısında yıl içinde yüzde 60, bir yıl öncesinin aynı dönemine göre yüzde 80, sadece pazartesi günü ise yüzde 18 değer kaybetmişti. iran riyali, salı günü abd doları karşısında yine değer yitirmiş ve bir doların değeri 34 bin 500 riyal olmuştu.

iran cumhurbaşkanı mahmud ahmedinejad, riyalin değer kaybetmesini ve azalan petrol ihracatını, batı’nın tahran’a karşı yürüttüğü ‘psikolojik savaşa' bağlamıştı.

salı günü tahran'da konuşan ahmedinejad, “para biriminin iniş çıkışları ekonomik sorunlarla mı ilgili? cevabı hayır. hükümet politikaları nedeniyle mi? asla. nedeni, psikolojik baskılar. bu psikolojik bir savaş” demişti.

ahmedinejad, ülkesinin bu durumlar için yeterli döviz rezervine sahip olduğunun da altını çizmişti

iran'a yoğun baskı

abd yönetimi, nükleer programı konusunda anlaşmazlık içinde bulunduğu iran’a uygulanan yaptırımları yıl içinde yoğunlaştırarak, tahran yönetimi ile ticari ve mali ilişkileri bulunan ülkeleri detehdit eden bir hale getirdi. bu çerçevede, kamu ve özel sektör anlamında iran’dan petrol ihracatını önemli ölçüde düşürmeyen devletler, abd mali sisteminden dışlanma riskiyle karşı karşıya kaldı.

türkiye, japonya ve güney kore gibi ülkeler de iran’da petrol ithalatını önemli ölçüde azalttı.

diğer taraftan, ab de, ocak ayında nükleer programı ile nükleer silah üretmeye çalıştığına inandığı iran’ın petrol başta olmak üzere çeşitli sektörlerini hedef alan ticari yaptırımlar uygulama kararı almış, ayrıca iran merkez bankası'nın üye ülkelerdeki aktiflerini, meşru ticareti ve borç ödemelerini engellemeyecek şekilde kısmen dondurmuştu.

israil ve başta abd olmak üzere batılı ülkeler, iran'ın nükleer silah sahibi olmaya çalıştığına inanıyor. tahran yönetimi ise yaptırımlar nedeniyle durdurmayacağını vurguladığı nükleer programının barışçıl olduğunu ve elektrik üretimi için nükleer teknolojiye ihtiyaç duyduğunu belirtiyor.

kaynak: ajanslar