cumhurbaşkanı abdullah gül'ün davetlisi olarak resmi temaslarda bulunmak üzere ankara'ya gelen iran cumhurbaşkanı hasan ruhani, gül ile görüşmesinin ardından başbakan recep tayyip erdoğan'la bir araya geldi. görüşmenin ardından iki lider ortak basın toplantısı düzenledi.

10 anlaşma imzalandı

iran cumhurbaşkanı ruhani'yi ağırlamadan duyduğu memnuniyeti ifade eden erdoğan, "iki cumhurbaşkanı arasında imzalanan on anlaşma oldu. bu, kurulan mekanizmanın ilk toplantısı. türkiye ve iran bu bölgenin en köklü iki ülkesi. aramızdaki dostane ilişki birçok ülkenin tarihinden çok daha geçmişe dayanıyor. halklarımızı yakınlaştıran zengin hazineye sahibiz. şimdiye kadar var olan çok boyutlu ilişkiler artarak sürecektir" dedi.

ruhani'nin cumhurbaşkanlığı dönemiyle birlikte, iran ve türkiye'nin ilişkilerinde mesafe kat edildiğini söyleyen erdoğan, "yüksek düzeyli stratejik işbirliği mekanizması kurulması, tercihli ticaret anlaşma süreçlerini hızlandırmak istiyoruz. iki ülkenin ilişkilerinin yanı sıra bölgesel konuları ilave ettik. suriye, irak ve mısır'daki durumu değerlendirme fırsatımız oldu" diye konuştu.

iki ülke arasındaki ticaret hacmini artırmayı hedeflediklerini söyleyen erdoğan şunları söyledi:

"türkiye ve iran arasındaki ticaret rakamlarına baktığımızda 2012 itibarıyla 10 kat arttı. 2012 sonunda 22 milyar dolara ulaştı. 2015 sonu itibarıyla 30 milyarı hedefliyoruz. yaptırımlarla bu rakam düşmüştü, şimdi toparlanması için uğraşacağız. yarın da işadamlarıyla toplantı yapılacak. ümit ediyorum ki bu bir sıçramanın ilk adımı olur. karayolu taşımacılığı görüşmeleri olacak. ayrıca doğalgazla ilgili görüşmeler yapılacak. karşılıklı dayanışmayla süreci hızlandırırsak 2014 ve 2015 farklı olacaktır. engelin aşılmaması için hiçbir sebep yoktur."

"suriye konusunda türkiye ile görüşümüz ortak"

iran cumhurbaşkanı ruhani ise türkiye ve iran'ın ikili ilişkilerinin detaylı bir şekilde ele alındığını söyleyerek, "sorunları gözden geçirdik. iki ülke ilişkilerinde ekonomik, siyasi, kültürel, bölgesel ve uluslararası meselelerde ilerleme gerek" dedi.

"irak, suriye veya kuzey afrika ülkelerinde ve bölgesel konularda, nükleer konusunda düşüncelerimiz türkiye'yle ortak" diyen ruhani, şunları söyledi:

"biz bugün petrol, gaz, elektrik alanında işbirliğini geliştirmeye karar verdik. böylece iran'ın güney kısmı ve serbest sularını karadeniz ve akdeniz'e bağlayabileceğiz. yatırım konusunda gerekli kolaylıklar yapılacak. bankacılık alanında gelecek haftalarda toplantılar yapılacak. irak, suriye veya kuzey afrika ülkelerinde ve bölgesel konularda nükleer konusunda düşüncelerimiz türkiye'yle ortak. türkiye barışçıl nükleer enerji isteyen ülkelerin hakları ve bölgenin nükleer silahtan arındırılması konusunda bizimle hep işbirliği içinde olmuştur. aşırıcılıkla, terörizmle ve şiddetle mücadelede taraflar olarak aynı şeyleri düşünüyoruz."

imzalanan anlaşmalar

başbakanlık, resmi internet sitesi üzerinden iran ve türkiye'nin imzaladığı anlaşmalarla ilgili şu bilgileri paylaştı: 

"türkiye ve iran, yüksek düzeyli işbirliği konseyi'nin (ydik) birinci toplantısı kapsamında bir araya geldi. küçük ve orta ölçekli işletmelerin girişimleri ve faaliyetleri için kurumsal işbirliği ve bilgi paylaşım kanallarının geliştirilmesini gerekli gören türkiye ve iran; bankacılık, enerji ve turizm  alanındaki ilişkileri geliştirme kararı aldı. iki ülke ayrıca yıllık sivil havacılık toplantıları düzenleme, kültürel işbirliği içinde olma kararı aldı.

iran'ın nükleer programıyla ilgili olarak türkiye, iran’ın ekonomik yaptırımların kaldırılmasına ve nükleer silahlardan arındırılmasına desteğini bildirdi. iki ülke de, kitle imha silahlarından arındırılmış bir ortadoğu’da mutabık olduklarını ifade etti. taraflar, terörizmin tüm şekil ve yöntemleriyle, sınır aşan örgütlü suçlarla, uyuşturucu ve silah kaçakçılığıyla ve insan ticareti ve göçmen kaçakçılığıyla mücadelede işbirliğini güçlendirme taahhütlerini yineledi ve ruhani’nin 'şiddete ve aşırıcılığa karşı dünya' girişimi dâhil olmak üzere, birleşmiş milletler çerçevesinde yürütülen şiddete varan aşırıcılıkla mücadele konusundaki ilgili girişimleri destekleme kararı aldı.

taraflar suriye, irak ve afganistan'da halkların meşru hakları doğrultusunda siyasi çözümler bulunması ve ihtiyaç sahiplerine insani yardım ulaştırılması konusunda aralarındaki işbirliğinin sürdürülmesine ve yeni kurulan filistin milli birlik hükümeti’ne destekte hemfikir kaldı.

taraflar ekonomik işbirliği teşkilatı’nın (eit) faaliyetlerini desteklemeyi sürdürmeyi ve akil adamlar grubu’nun (aig) kararlarının ve eit ticaret anlaşması’nın (eitta) uygulanması yoluyla üye devletler arasındaki işbirliğini derinleştirmeyi kararlaştırdı. iran ise türkiye’nin 2015-2016 dönemi için bm güvenlik konseyi geçici üyeliği adaylığına tam destek beyan etti."

kaynak: al jazeera