birleşmiş milletler (bm) suriye araştırma komisyonu’nun hazırladığı rapor, bm insan hakları komisyonu’nun cenevre’deki toplantısı öncesinde yayınlandı.

araştırma komisyonu, irak şam islam devleti (işid) örgütünün ‘tutuklulara katliam yaptığını’ ileri sürdü. işid’in halep’teki çocuk hastanesini işgal ettiği ve burada tutukladığı kişileri hapsettiği, daha sonra bu kişilerin dışarı çıkarılarak ‘idam alanları’ olarak belirlenen yerlerde toplu biçimde öldürüldüğü kaydedildi. rapora göre işid, halep dışında rakka ve idlib’de de toplu katliamlar gerçekleştirdi.

raporda, işid’in toplu biçimde katlettiği kişiler arasında el kaide bağlantılı nusra cephesi üyelerinin de bulunduğu belirtiliyor. rapora göre nusra cephesi’ne bağlı grupların katliamı, rakka’ya bağlı tel abyad bölgesinde gerçekleştirildi.

işid tarafından kaçırılan kişiler arasında silahlı muhalefet üyeleri, aktivistler, yabancı gazeteciler ve insani yardım çalışanları da bulunuyor.

‘varil bombalarını artırdı’

raporda, suriye rejimi ise varil bombası kullanmakla ve ülkedeki şiddeti artırmakla suçlanıyor. rejimin, cenevre-2 konferansı devam ederken varil bombası kullanımını artırdığı belirtiliyor.

suriye araştırma komisyonu başkanı brezilyalı diplomat ve hukuk uzmanı paulo sergio pinheiro, suriye’de insanların gıda, su, elektrik ve tıbbi yardımdan mahrum bırakılma yöntemine sıklıkla başvurulduğunu ve kuşatma altındaki bölgelerde ve gözaltı merkezlerinde insanların açlıktan öldüğünü söyledi.

pinheiro, savaş suçu işleyen kişilerin tespit edildiği ve kişilerin ilgili listeye eklendiği bilgisini verdi. pinheiro, şüpheliler arasında suriye’de işkence yapılan gözaltı merkezlerinin sorumluları, sivilleri hedef alan askeri komutanlar, varil bombaları kullanılan havalimanı sorumluları ile sivillere karşı saldırıda bulunan silahlı grupların liderlerinin de bulunduğunu belirtti.

18 mart salı günü kamuoyuna açıklanan rapordan önce, mart ayı başlarında işid’in 2013 yılında rakka’da sistematik bir şekilde sivilleri ‘fiziksel ve zihinsel acıya maruz bırakmaktan’ dolayı insanlığa karşı suç işlediğine dair bir bm raporu açıklanmıştı.

birleşmiş milletler suriye araştırma komisyonu üç yıl önce bm insan hakları komisyonu tarafından ülkede 146 binden fazla insanın ölmesine yol açan iç savaştaki ihlâlleri soruşturmak üzere kuruldu.

komisyon suriye’ye hiç giremese de bulgularını bölgede ve cenevre’de yapılan 2 bin 700 mülakata dayandırıyor.  

komisyon insanlığa karşı işlenen suçların lahey’deki uluslararası ceza mahkemesi’nde ele alınması çağrısında bulunsa da bunun için birleşmiş milletler güvenlik konseyi’nin onayı gerekiyor.

kaynak: afp ve reuters