al jazeera haber prodüktörü cemal el şayyal, libya istihbarat servisi'nin trablus’taki merkez ofisine ulaştı. altüst edilmiş binada, etrafa yayılmış belgeler arasında bulunan gizli dosyalardaki bilgiler doğrultusunda, amerikalı üst düzey yetkililerin muammer kaddafi’ye libya'da isyan başladığından bu yana tavsiyelerde bulunduğu anlaşılıyor. işte cemal el şayyal'ın dilinden bu gizli belgelerin hikayesi:

nato hava saldırıları sonucu yıkılan libya istihbarat örgütünün merkezi, bir zamanların korkulan binası iken şimdilerde kaddafi rejiminin düşüşünün sembolü oldu.

duvarlarla çevrili binayı koruyan silahlı, muhalif savaşçılardan birkaçı bu binada çalışan bazı kişilerden toplanan ‘istihbarat’ sonucunda arkadaşlarının ve ailelerinin kaybolduklarını anlattılar.

altüst edilmiş binanın döküntülerinin arasında kaddafi’nin karanlık ve derin sırlarından bazılarının yattığını düşünmek çok doğal. bu niyetle ‘lockerbie’ ya da ‘ira’ başlıklı belgeler aramaya başladım ama etraf tam bir çöplüktü.

libya istihbarat servisi'nin başkanı ve kaddafi rejiminin en meşhur ve en çok korkulan, güçlü adamı abdullah el sennusi’nin odasına götürüldüm.

masasının üstüne yayılmış olan onlarca belgenin arasında bazıları ‘çok gizli’ olarak etiketlenmişti ama bana eşlik eden muhalifler herhangi bir şeyi alıp götürmemem konusunda çok dikkatlilerdi. başlığında libya’da 30 yıl önce kaybolan, lübnan’ın şii partisi emal'in lideri ‘musa el sadr’ın isminin yer aldığı bir dosya buldum. fakat birkaç saniye içinde bana rehberlik eden kişi tarafından dosyaya el konuldu ve bu belgelerinden hiçbirinin binanın dışına çıkarılamayacağı söylendi.

el sennusi’nin ofisine bitişik, içinde jakuzili büyük bir banyosu olan, yatak odası, eski rejimin başındakilerin cafcaflı yaşam tarzını yansıtıyordu. yatakta kıvrılmış yatan muhalif savaşçı, akşamüstü uykusuna dalmıştı. manzara adeta gerçek üstüydü. “allah’ım, zaman nasıl da değişti” diye fısıldadım kendi kendime.

abd yetkilileri ile iletişim

birtakım belgeleri kaçırmayı başardım. aralarından bazıları, normalde anti-amerikan söylemi dilinden düşürmeyen kaddafi’nin amerika birleşik devletleri’nin önemli ve etkili figürleri ile doğrudan iletişim kurduğunu gösteren bilgiler içeriyor.

libya’nın kıdemli devlet adamları ebukakr alzeitny ve muhammed ahmed ismail ile george w. bush yönetiminde dışişleri bakan yardımcısı olarak görev yapan david welch arasında yapılan toplantıya ait belgeler buldum. welch 2008 yılında abd ve libya arasındaki diplomatik ilişkilerin düzelmesitle sonuçlanan anlaşmaya yardımcı olan isimdi.

welch şu anda ortadoğu’da milyar dolarlık inşaat projelerine imza atan bechtel adlı amerikan şirketinde çalışıyor. belgeler david welch ile kaddafi’nin adamlarının ile kahire’de, abd büyükelçiliğinin birkaç sokak uzağında bulunan four seasons oteli’nde buluştuklarını ortaya koyuyor.  

belgelere göre, toplantı sırasında welch, kaddafi’nin takımına propaganda savaşını nasıl kazanacakları konusunda tavsiyeler veriyor ve bu konuda birkaç ‘güven inşa etme yolu’ öneriyor. belgelerde siyasette etkili amerikalı bir isminin kaddafi’ye abd’yi ve nato’yu nasıl yenebileceğine dair tavsiyelerde bulunduğu da belirtiliyor.

toplantının kayıtlarına göre bu kişi israil’in de aralarında bulunduğu yabancı istihbarat örgütlerinin yardımıyla libya’daki muhalif hareketin nasıl alt edilebileceği konusunda tavsiyeler veriyor.

belgelerde şunlar yazıyor: “el kaide ya da başka terörist organizasyonlar hakkında herhangi bir bilgi amerika yönetimine israil, mısır, fas ya da ürdün istihbarat örgütleri aracılığı ile iletilmeli… amerika onları dinleyecektir… bu bilgiyi sanki bu ülkelerden geliyormuş gibi algılamaları daha iyi…”

belgelerde ayrıca welch’in kaddafi rejimine suriye’deki mevcut karışıklıktan faydalanmasını tavsiye ettiği ortaya konuluyor. belgede şu paragraf yer alıyor: “özellikle washington tarafından benimsenen çifte standart politikası göz önünde bulundurulduğunda, suriye’nin durumundan avantaj sağlamanın önemi… suriyeliler hiçbir zaman sizin dostunuz olmadıklar ve bu durumu batı’yı mahcup etmek için kullanmak size hiçbir şey kaybettirmez.”

‘kaddafi’ye cesaret’

kaddafi’yi suriye’yi harcayarak propaganda kampanyası için açıkça cesaretlendiren bu tavra rağmen, belgelerde welch’in katar’a saldırarak, doha’nın dikkati bahreyn’deki olaylardan başka yöne çekmek amacında olduğunu ve hareketlerini ‘şüpheci’ olarak tanımladığı iddia ediliyor.

belgelere göre welch’in abd yönetimi tarafından da destekleneceğini söylediği ve kriz için çözüm olarak sunduğu öneri ise şu: “[kaddafi] çekilmeli” ama “bütün iktidarından vazgeçmemeli.”

bu öneri beyaz saray’dan yansıyan ve kaddafi’nin çekilmesi gerektiğini söyleyen taleplerle tamamen çelişiyor.

belgeye göre toplantı bitiminde welch “her şeyi amerikan yönetimine, meclise ve yetkili isimlere ileteceğine” dair söz veriyor.

görünen o ki, nato ve muhalif ordu, kaddafi rejimi ile savaşın ortasında sıkışıp kalmışken kaddafi’ye yardım eden tek amerikalı welch değil.

istihbarat müdürünün odasında, yerde üzerinde kaddafi’nin oğlu seyfülislam’a ait olduğu belirtilen bir zarf duruyordu. içinde abd’nin libya politikasına açıkça karşı çıkan abd temsilciler meclisi üyesi denis kucinich ile libya liderinin oğluna aracılık eden bir kişinin arasında geçen diyaloğun bir özetini buldum. kucinich’in abd’nin libya’daki ulusal geçiş konseyi’ne yaptığı desteği durdurması ve nato hava saldırılarına bir son vermesi için lobi yapmak üzere hangi bilgilere ihtiyaç duyduğunu detaylı bir şekilde anlatıyor.

belgeye göre, kucinich, ulusal geçiş konseyi içindeki yolsuzluğun ve aynı welch gibi, muhaliflerin el kaide ile olası bağlantılarının kanıtlarını istiyor.

belgede ayrıca ulusal geçiş konseyi’nin arananlar listesinde üst sıralarda yer alan seyfülislam kaddafi’yi savunmak için gereken özel ve ayrıntılı bilgiler yer alıyor.

genel müdürlük binasında her yere dağılmış, yamuk çerçevelerin içinde kaddafi’nin portrelerine rastlamak mümkün. adeta kaddafi’nin düşüşünü simgeliyorlar.  

42 yıllık kaddafi rejimini devirmek 6 ay sürdü. kaddafi'nin yönetimi boyunca binlerce insan kayboldu, uçaklar patladı, en şüpheli koşullarda milyar dolarlık anlaşmalar yapıldı. tüm bunların arkasındaki hikayeyi bulmak uzun zaman aldı ama hala daha hiçbir zaman bilinemeyecek şeyler var.

amerikan dışişleri bakanlığı sözcüsü david welch’in ‘sivil bir seyahat’te olan ‘sivil bir vatandaş’ olduğunu ve amerikan hükümetine herhangi bir mesaj iletmediğini söyledi. welch, al jazeera’nın kendisinden yorum alma talebine cevap vermedi.

dennis kucinich ise atlantic wire’a yaptığı açıklamada şunları söyledi: “al jazeera bir libyalı bürokrat tarafından diğer libyalı bürokratlara yazılmış bir belge bulmuş. bu sadece libyalıların washington post okuduğunu kanıtlar… libyalıların dosyalarına neler koyduğu benim kontrolümde değil… benim bu yetkisiz savaşa bir son vermeye dışında herhangi bir şey yaptığımı ima eden her şey kurmacadır.”