ispanya’nın katalonya özerk bölgesinde halk, pazar günü yapılan erken seçimler için sandık başında. bu seçim bölge için farklı bir anlam taşıyor. bölge nüfusunun yarısından fazlası tarihte ilk kez ispanya’dan bağımsızlık istiyor. son dönemde bağımsızlık fikrini destekleyen bölgenin lideri artur mas’ın seçimden zaferle ayrılması bekleniyor.

katalonya’da yapılan erken seçim ekonomik krizdeki ülkenin birliği için ‘sınav’niteliğinde. anketler, fransa sınırındaki bölgede nüfusun üçte iksinin oyunun ispanya’dan ayrılma yanlısı sağcı ya da solcu  partilere gideceğini gösteriyor. yaklaşık 5 milyon 250 bin seçmenin kayıtlı olduğu seçimlerde sandıklar sabah saat tsi 11.00 sularında açıldı, oy verme işlemi tsi 22.00'de sona erecek.

ekonomik kriz etkiledi

katalan başkan arthur mas’ın lideri olduğu ülkenin en büyük siyasi partisi, muhafazakaryönelim ve birlik (ciu) partisi'nin, 135 koltuklu bölge meclisinde 62 ila 64 koltuk alması bekleniyor. bu zamana kadar ispanyol devletine bağlı siyaset yürüten ciu ekonomik krizin etkisiyle ilk kez bağımsızlık yanlısı bir politika yapmaya başladı.

bu hafta destekçilerine seslenen arthur mas, ispanya’ya bağlı katalonya’nın son başkanı olmak istediğini söyledi ve “katalonya hiç bu kadar önemli bir seçim yaşamamıştı” diye konuştu.   

'ayrılık felaket olur'

katalan parlamentosunun ikinci büyük partisi ise başbakan rajoy’un iktidardaki halk partisi (pp). partinin bu seçimlerde parlamentoda 17 koltuk alması bekleniyor. pp lideri alicia sanchez-camacho ise ispanya’dan ve ab’den ayrılmanın bölge için felaket olacağını savunuyor. sanchez-camacho, bu hafta yaptığı son seçim konuşmasında “seçim günü evde oturmayın, sizi ispanya'dan ve ab’den atmalarına izin vermeyin” demişti.

katalanların çoğu, işsizlik ve derin ekonomik durgunluk yaşayan ülkeden ayrılmaları halinde ekonomilerinin hızla daha iyiye gideceğini düşünüyor. bölge halkı, ödedikleri vergilerin büyük kısmının madrid’deki merkezi hükmete gitmesinden şikayet ediyor.

katalanlar bağımsızlık fikrini destekleseler de ab'den çıkmayı istemiyorlar. katalan gazetesi el periodico’da yayımlanan bir kamuoyu anketine göre bölge halkının yüzde 50,9’u bağımsız katalan ülkesi fikrini destekliyor. ancak bağımsızlık karşılığında ab’den çıkılacaksa bu sayı yüzde 40’a iniyor. 

bu yıl 11 eylül'de ayında yaşanan dev protesto gösterilerinin ardından katalonya başkanı arthur mas, bağımsızlık için referandum yapılacağı sözü vermişti.

ancak, mas’ın sözünde durmak istemesi halinde ispanya başbakanı mariano rajoy’un anayasayı öne sürerek referandumu bloke etmesi bekleniyor.

'bask da ayrılır' endişesi

katalonya’daki durum ispanya’nın diğer bölgelerini de etkileyecek. ispanyolların büyük kısmı katalanların merkezden ayrılması halinde onları diğer özerk  bölge bask’ın izlemesinden endişe ediyor. ispanya’da kişi başına düşen gelirin en fazla olduğu bask'ta bu oran ab’nin yüzde 40, ispanya’nın geri kalanının ise yüzde 33 ilerisinde. 

seçimlerden hemen önce bask bölgesinin ayrılıkçı silahlı örgütü eta, bazı koşulların karşılanması halinde fransız ve ispanyol yetkililerle örgütü dağıtmayı tartışabileceklerini söylemişti.

yaklaşık 40 yıl boyunca faaliyet gösteren grup, geçen yıl şiddeti sona erdireceğini açıklamıştı. eta, fransa’nın güneyini ve ispanya’nın kuzeyini kapsayan bağımsız bir bask ülkesi istiyor. ispanyol devletinin eta örgütü ile mücadelesinde 800’den fazla kişi hayatını kaybetmişti.

17 özerk bölge

katalonya, ispanya’nın toplam zenginliğinin beşte birini oluşturan araba fabrikalarına ve bankalara ev sahipliği yapıyor. ülkenin en başarılı futbol kulüplerinden fc barcelona da bu bölgeden çıktı. 

katalonya'nın ve başka bölgelerin ayrılık talepleri ispanya tarihinde yüzlerce yıl boyunca varlığını sürdürdü, ancak bu talepler, ispanya'nın  demokrasiye kavuşması ve 1978’de yapılan anayasa ile azalmıştı.

anayasa'yla ispanya'daki 17 özerk bölgeye kendi kendilerini yönetmelerini sağlayacak önemli haklar tanınmıştı. katalonya’nın kendi dilini konuşan ve kültürünü yaşatan 7,5 milyonluk nüfusu, kendini bağımsız bir halk olarak görüyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar