birleşmiş milletler güvenlik konseyi (bmgk) bugün, suriye’de zehirli klor gazı saldırıları ile ilgili bir karar tasarısını oyladı. abd tarafından bm güvenlik konseyi'ne sunulan ve suriye'de kimyasal silah kullananların tespit edilmesini isteyen karar tasarısı oybirliği ile kabul edildi. konseydeki oylamada 15 üyenin tamamı tasarı lehinde oy kullandı.

karar tasarısı, yakın bir tarihte meydana gelen klor gazı saldırılarının faillerinin tespit edilmesi için bir araştırma komitesinin kurulmasını ve suriye’de incelemelerde bulunmasını öngörüyor. komite, bm ve kimyasal silahların yasaklanması örgütü (ksyö) uzmanlarından oluşturulacak. görevi de suriye’de ‘kimyasal silahları, klor gazı ya da herhangi bir zehirli maddeyi silah olarak kullanan, organize eden ya da kullanılması için katkısı ve desteği olan kişileri, oluşumları, örgütleri veya hükümetleri mümkün olan tüm yollarla’ tespit etmek.

abd ile rusya, aylar boyunca müzakere edilen tasarının desteklenmesi konusunda mutabakat sağlamıştı. suriye'ye ilişkin tasarılar rusya'nın vetosu nedeniyle genellikle güvenlik konseyi'nde kabul edilmiyordu.

karar tasarısı metninde suriye hükümetinin komiteyle gerekli işbirliğini göstermesi, ‘konuyla ilgili tüm bilgileri’ sağlaması ve kimyasal saldırıların meydana geldiği tüm bölgelere ulaşım imkânı tanıması gerektiğini vurguluyor.

karar için mutabakat

abd dışişleri bakanı john kerry dün, rus mevkidaşı sergey lavrov’la tasarı konusunda bir mutabakata vardığını açıklamıştı.

ingiltere, fransa ve abd suriye rejimini helikopterlerle klor gazı içeren varil bombalı saldırıları düzenlemekle suçluyor. bu üç ülke sadece rejimin helikopter kullanma imkânı olduğunu savunuyor. diğer yandan rusya, şam rejimini bu saldırılarla ilişkilendirebilecek kadar delil olmadığını iddia ediyor.

rejimin kimyasal silahı

21 ağustos 2013 tarihinde şam'ın doğu guta bölgesinde zehirli gaz saldırısı düzenlenmiş ve 1400'den fazla kişi katledilmişti. birleşmiş milletler heyeti suriye’de kimyasal silah kullanıldığı tespitinde bulunmuştu.

abd yönetimi ve uluslararası kamuoyu saldırıdan büyük ölçüde esed rejimini sorumlu tutmuş, abd başkanı barack obama ‘kırmızı çizgilerin’ ihlal edildiği gerekçesiyle suriye rejimine yönelik askeri müdahalede bulunacağını açıklamıştı.

abd’nin askeri müdahale tehdidine karşı washington ile moskova arasında bir anlaşma imzalanmıştı. esed rejimi bu anlaşmayla elindeki kimyasal silah stoklarını teslim etmeyi kabul etmişti.

lahey merkezli ve nobel barış ödülü sahibi kimyasal silahların yasaklanması örgütü, suriye’nin varılan anlaşmadan sonra bildirdiği ve daha sonra aşamalı olarak teslim ettiği 1300 ton kimyasal silah stokunun teslim alınıp sonra da imha edilmesi sürecini bizzat denetledi. ancak abd ve ingiltere, suriye’nin ksyö’ye sunduğu kimyasal silah stoklarına ait ilk listenin tutarlı olmadığını iddia etmişti.

muhalifler rejimi, denetimindeki bölgelere yönelik kimyasal silah olarak nitelenmeyen zehirli klor gazı saldırıları düzenlemekle suçluyor.

suriye, kimyasal silahlar sözleşmesi'ni 1997 yılında imzalamıştı. anlaşmaya göre, suriye'nin kimyasal silah bulundurması veya kullanması yasak.

kaynak: al jazeera