kırım tatarları sürgünü kurbanları için 1990'ların başından bu yana her yıl yapılan matem mitingine bu yıl izin verilmedi. kırım özerk cumhuriyeti'nin geçen yıl tek taraflı olarak ukrayna'dan bağımsızlığını ilan etmesi, daha sonra da rusya tarafından ilhak edilmesinin ardından iktidara gelen yönetim, kırım tatar milli meclisi'nin matem mitingi düzenlemek için yaptığı başvuruyu reddetti. 

kırım tatar milli meclisi, akmescit valisi gennadiy baharev'in kent merkezindeki lenin meydanı'nda resmi bayramlar hariç büyük toplantıların yasak olduğunu, miting için akmescit'te başka bir yerin de ayrılmadığını gerekçe göstererek başvurularını geri çevirdiğini açıkladı.

kırım'dan 18 mayıs 1944'te trenlere bindirilerek sibirya ve orta asya çöllerine sürgüne gönderilen, yolculuk sırasında ve götürüldükleri yerlerde yaşamlarını yitiren kırım tatarları için camilerde dualar okundu. 

bahçesaray bölgesi siren (eski adı süyren) tren istasyonunda düzenlenen törende de sürgün anıtı'nın temeli atıldı. törene, kırım başbakanı sergey aksyonov, kırım müftüsü hacı emirali ablayev ve kırım'da yaşayan diğer din mensuplarının dini liderleri katıldı. başbakan aksyonov, "bu tarih, hafızamızda hep kalacaktır ve kırım hükümeti, kırım halkının bu trajedisini muhafaza etmek için gerekli olan her şeyi yapacaktır" dedi.

kiev'de tören

dışişleri bakanı mevlüt çavuşoğlu, kırım tatarlarının sürgününün 71. yılını anma etkinliklerine katılmak için ukrayna’ya gitti. başkent kiev’de ukrayna devlet başkanı petro poroşenko, başbakan arseniy yatsenyuk, kırım tatar milli meclisi başkanı refat çubarov ve diğer ukraynalı yetkililerle ülkedeki yabancı misyon şeflerinin katıldığı anma etkinliklerine katılan bakan çavuşoğlu, kırım'ın illegal bir şekilde ilhakını tanımadıklarını ve tanımayacaklarını belirtti.

başkent kiev’deki opera tiyatrosu'nda düzenlenen ve çok sayıda kırım tatarının katıldığı etkinlikte konuşan çavuşoğlu, "insanlık tarihinin en büyük trajedileri arasında yer alan kırım tatarları sürgününün 71. yılında türkiye cumhuriyeti'ni temsilen ve kırım tatarlarının acılarını paylaşan bir kardeşiniz olarak bu anlamlı günde yanınızda olmaktan büyük bir onur duyuyorum" dedi.

sürgünü anlattı

çavuşoğlu, büyük bir felaketin yıl dönümü olan 18 mayıs'ın sadece kırım tatarlarının değil, tüm türk dünyası için derin bir keder günü olduğunu söyledi. bakan çavuşoğlu, 71 yıl önce bugün 250 bin kırım tatarının gece yarısı silahların gölgesinde evlerinden çıkarılarak zorla trenlere bindirildiğini ve ana vatanlarından binlerce kilometre uzağa gönderildiğini anlattı.

"bu çileli yolculukta havasızlık, açlık, susuzluk, soğuk ve hastalık gibi olumsuzlukların sonucunda 100 bini aşkın kırım tatarı, tıpkı 1932-1933 yıllarında holodomor’da ölüme terk edilen ukraynalılar gibi hayatını kaybetti. soydaşlarımızı ve holodomor’da ölen tüm ukraynalıları saygıyla anıyorum ve aziz hatıraları önünde saygıyla eğiliyorum. bize düşen, bir insanlık suçu olan bu acıyı unutmamak ve unutturmamaktır. sürgün yıllarında kırım tatarlarının kendilerini yıllardır yaşadıkları bu topraklardan silmeyi amaçlayan saldırılara büyük bir kararlılıkla karşı çıkması ve varoluş mücadelesini sürdürmüş olması bir teselli kaynağı. sürgünde geçen dönemde kırım tatarları vatan ve millet sevgisiyle kenetlenmiş ve ana vatana dönme hayalini kalbinde yaşatmıştır."

kırım'ın ilhakına tepki

mustafa cemil kırımoğlu’nun önderliğinde sürdürdükleri davada kırım tatarlarının başarılı olarak 1989 yılından itibaren ana vatanlarına dönmeye başladığını ifade eden çavuşoğlu, kırım tatarlarının bu süreçte gösterdikleri cesaret ve kararlılıkla tüm dünya halklarına örnek olduğunu belirtti.

çavuşoğlu, geçen yıl ukrayna’nın toprak bütünlüğü ihlâl edilerek kırım’ın yasadışı bir şekilde ilhak edildiğini kaydederek, kırım tatarlarının yeni zorluklarla karşı karşıya kaldığını vurguladı. kırım tatarlarının bugün maruz kaldıkları muameleyi kabul etmenin mümkün olmadığını söyleyen çavuşoğlu, "kırım tatarlarının tek bir gayesi var, insan onuruna yakışır bir şekilde yaşamak ve milletçe var olmaktır. kırım’ın illegal bir şekilde ilhakını tanımadık ve tanımayacağız” ifadesini kullandı.

çavuşoğlu, kırım’a gayriresmi bir heyet gönderdiklerini ve kırım tatarlarının yanlarında olduklarını bir kez daha gösterdiklerini belirterek, kırım tatarlarının görüşlerini ve dertlerini kendilerinden dinlediklerini vurguladı. çavuşoğlu, "kırım tatarı soydaşlarımıza desteğimizi sürdüreceğiz. ukrayna ile birlikte sürdüreceğiz. haklı davalarında yanlarında olmaya devam edeceğiz" diye konuştu.

abd'den "işgale son ver" çağrısı

abd dışişleri bakanlığı sözcüsü jeff rathke abd olarak kırım tatarları ve ukrayna halkının bu yıl dönümü anmalarına katıldıklarını ve ister 1944 ister 2015 yılında olsun, hayatlarını kaybedenleri ve baskı altında ezilenleri hatırladıklarını vurguladı.

rathke, "bugünün kırım tatarları, kaynakları ve temsiliyet hakları olmadan rusya işgali altındaki bir kırım’da baskı ve ayrımcılıkla karşı karşıya. rusya’nın kırım’ı yasa dışı yollarla ilhakını kınıyoruz, bunu tanımıyoruz ve rusya'nın işgalinin son bulması çağrısı yapıyoruz" dedi.

rathke, 18-20 mayıs 1944'teki kırım tatarları sürgününün 71. yılı nedeniyle yaptığı yazılı açıklamada, o dönem 230 binden fazla kırım tatarının, sovyet hükümetinin zorlamasıyla kırım'daki yurtlarından ayrıldığını hatırlattı.

"zalimlikler ve insan hakları ihlâlleri son bulmalı"

yurtlarından gönderilenlerin urallar, orta asya ve sibirya’ya doğru uzun yolculuklarında kelimelerle tarif edilemeyecek ızdırap, açlık, ölüm ve hastalıklarla karşılaştıklarını anımsatan rathke, bunların ardından da on yıllarca sovyet yetkililerin düzmece iddiaları ve tutuklamalarıyla yüz yüze kaldıklarını ifade etti.

rathke, rusya’nın işgali altında bu yıl da tatarların geleneksel anma etkinliklerini düzenlemelerinin yasaklandığını belirterek, açıklamasına şöyle devam etti:

"ataları sürgünde ve baskı içinde yaşamaya zorlanırken, onların torunlarının birçoğu hiçbir zaman memleketine dönmedi ve bugünün kırım tatarları da kaynakları ve temsiliyet hakları olmadan rusya işgali altındaki bir kırım’da baskı ve ayrımcılıkla karşı karşıya. yaklaşık 10 bin tatar yurtlarından göç etmeye zorlandı. kalanlar da sorgulamalar, dayaklar, keyfi tutuklamalar ve polisin ev ve camilerine baskını da dahil tacizlere maruz kalıyor. bu zalimlikler ve insan hakları ihlâlleri son bulmalı."

rahtke, ukrayna’nın egemenliği ve toprak bütünlüğüne desteklerini de teyit etti.

kaynak: anadolu ajansı