Ukrayna
Kırım'da Rus gerilimi
Ukrayna, Rusya'nın Kırım'a 6 bin asker indirdiğini açıkladı. Kırım'ın yeni başbakanı ise Rusya'yı müdahaleye çağırdı. ABD Başkanı Obama, Moskova'ya 'askeri harekâtın bedelleri olur' uyarısında bulundu.
Konular:
AB-Ukrayna İlişkileri, Rusya
Foto galeri
Rus tankları Kırım yolunda
9 fotoğraf
Tam Ekran
ukrayna’nın özerk kırım cumhuriyeti’ndeki havaalanlarının silahlı kişilerce işgal edilmesiyle başlayan kriz büyüyor. ukrayna cumhurbaşkanı’nın kırım özel temsilcisi sergiy kunitsin, dün yerel atr televizyon kanalına yaptığı açıklamada 13 rus uçağının gyardeyskoye askeri üssüne indiğini açıkladı. kunitsin her uçakta 150’şer kişinin bulunduğunu belirtirken, atr televizyonu da uçakların inişini yakından görüntüledi. ukrayna'nın geçici cumhurbaşkanı turçinov da televizyondan putin'e seslendi, "kırım işgalini durdurun" çağrısı yaptı.
ukrayna savunma bakanı da bu sabah rusya'nın bölgeye gönderdiği asker sayısını 6 bin olarak açıkladı. bakan, ukrayna ordusunun kırım sınırında alarm halinde olduğunu belirtti. rusya ise yaşananların, ukrayna ile kırım'daki sivastopol askeri üssü için yapılan anlaşmanın dışında olmadığını söylüyor.
Kırım'da silahlı kişiler Simferopol Havaalanı'nda. [AFP]
kırım'dan rusya'ya çağrı
cuma günü kırım'ın yeni başbakanı seçilen sergey aksyonov ise rusya'ya müdahale çağrısı yaptı, "kırım başbakanı olarak, içişleri bakanlığı'na bağlı olan kolluk kuvvetleri, kara kuvvetleri, deniz kuvvetleri, itfaiye, maliye ve gümrüğün geçici olarak direkt benim kontrolüm altına girmesine karar veriyorum. sadece benim emirlerimi yerine getirmeyi kabul etmeyen komutanlar görevlerini bıraksın." dedi. afp, kremlin kaynaklarına dayandırdığı haberinde, moskova'nın bu çağrıya "kırım lideri çağrısı gözardı edilmeyecektir" yanıtı verdiğini yazdı.
sergey aksyonov, kırım'da rusya birlik partisi'nin lideri. parti, 2010'daki parlamento seçimlerinde yüzde 4 oy almıştı.
iki havaalanı ele geçirildi
kırım'daki gerilim, havaalanlarının işgaliyle başlamıştı. interfax haber ajansı silahlı kişilerin belbek havaalanı’ndaki pistleri işgal ettiğini duyurdu. ajansa konuşan bir rus yetkili, "400 civarında silahlı kişi şu an belbek havaalanı'nda. pistleri de işgal ettiler. uçaklar hareket edemiyor" dedi.
ukrayna'nın en büyük havayolu şirketi ukraine international da kırım özerk yönetiminin hava sahasını ukrayna uçaklarına kapatması nedeniyle kırım'a tüm uçuşları iptal ettiklerini açıkladı.
ukrayna dışişleri bakanlığı, hava sahasını ihlal ederek sivastopol'daki rus deniz üssü'yle ilgili anlaşmaya aykırı davrandığı gerekçesiyle moskova'ya protesto notası verdi.
ukrayna ayrıca rusya'dan eski cumhurbaşkanı yanukoviç'in iadesini istedi. iki ülke de 1957 avrupa konvansiyonu'ndaki 'iade' şartlarına imza atmış olduğundan ukrayna'nın yanukoviç'e yönelik resmi suçlamaların dosyasını moskova'ya sunması gerekiyor.
obama'dan uyarı
abd başkanı barack obama, gelişmeler üzerine basın toplantısı düzenledi. obama, “ukrayna içlerinde, rusya federasyonu tarafından yapılan askeri ilerlemelere yönelik haberlerden derin kaygı duyuyoruz. rusya’nın ukrayna ile kültürel ve ekonomik bağlar ile kırım’daki askeri tesisi dahil tarihi ilişkileri bulunuyor. ancak, ukrayna’nın egemenliği ve toprak bütünlüğünün herhangi bir şekilde ihlali derin istikrarsızlık yaratır ki, bu ne ukrayna ne rusya ne de avrupa’nın çıkarına” dedi.
bunun rusya’nın, ukrayna’nın egemenliği, bağımsızlığı ve sınırlarına saygı duymaya yönelik taahhütlerinin açık ihlali olacağına işaret eden obama, “abd, ukrayna’ya yönelik herhangi bir askeri müdahalenin bedellerinin olacağını teyit etme noktasında uluslararası toplumla birlikte durmaktadır” diye konuştu.
amerikalı bir yetkili, obama ve avrupalı liderlerin, haziran'da rusya'nın karadeniz kıyısındaki soçi kentinde düzenlenecek g-8 zirvesine katılmayabileceğini söyledi.
BM Güvenlik Konseyi'ndeki oturum sırasında, dışarıda da göstericiler "Rusya elini Ukrayna'dan çek" diyerek eylem yaptı. [AA]
bm güvenlik konseyi toplandı
havaalanlarının işgal edilmesinden sorumlu tutulan rusya iddiaları yalanlarken, uluslararası diplomasi de hareketlendi. ukrayna'nın çağrısı üzerine bm güvenlik konseyi krizle ilgili olağanüstü toplandı. toplantıya katılanlar daha sonra gazetecilere de açıklamalar yaptı.
ukrayna'nın bm daimi temsilcisi yuriy sergeyev, "güvenlik konseyi'nden siyasi ve moral destek bekliyoruz. yapabilecekleri herşeyi yapmalarını ve önleyici diplomasiyi işletmelerini istiyoruz" dedi. rusya'nın silahlı unsurlarının kırım'da bulunduğunu bmgk'ya anlattığını da belirten sergeyev, "rus saldırı helikopterleri ve mi-24 askeri uçakları ukrayna topraklarına girdi. rusya'nın desteklediği gruplar kırım'da ukrayna'nın toprak bütünlüğüne tehlike oluşturuyor" diye konuştu.
Ukrayna'nın BM Daimi Temsilcisi Sergeyev, Güvenlik Konseyi'nden 'önleyici diplomasi' istedi. [Reuters]
aynı senaryonun daha önce abhazya ve osetya'da da oynandığını savunan sergeyev, "güvenlik güçlerimize güveniyoruz. kendimizi, savunmak için yeterli gücümüz var" dedi.
abd'nin bm daimi temsilcisi samantha power, ukrayna halkının kendi geleceğini belirlemesi gerektiğini belirterek, "biz rusya'nın kırım'da askeri konuşlanma gerçekleştirdiği yönündeki raporlar nedeniyle büyük rahatsızlık duyuyoruz. rusya'dan askeri güçlerini geri çekmesini ve ukrayna halkına geleceğini kendilerinin belirleme fırsatı tanıması çağrısı yapıyoruz" dedi.
rusya'nın bm daimi temsilcisi vitaly churkin ise yabancı ülkelerin ukrayna'daki siyasi sürece karışarak bugünkü duruma neden olduklarını savundu. ukrayna'da yeni kurulan hükümetin her kesimi temsil etmediğini ifade eden churkin, "yeni hükümet kendisini ulusal birlik hükümeti olarak niteleyemez, çünkü ülkenin belirli bölgelerinden temsilciyi içeriyor" dedi. churkin, kırım'da rus askeri unsurlarının bulunduğu iddialarına ilişkin de, "bizim ukrayna ile sivastopol'da karadeniz filosu bulundurma anlaşmamız var. biz bu anlaşma çerçevesinde hareket ediyoruz" diye konuştu.
putin merkel ve cameron'la görüştü
ingiltere başbakanı david cameron, rusya devlet başkanı vladimir putin’i telefonla arayıp, “ukrayna’nın toprak bütünlüğüne saygı gösterin” çağrısı yaptı.
ingiltere başbakanlığı’ndan yapılan açıklamada iki liderin görüşmesinde rusya’nın bölgedeki askeri tatbikatı da gündeme geldi. açıklamada, “başkan putin, rus ordusunun yapacağı tatbikatın önceden planlandığının altını çizdi” denildi. ingiltere başbakanlığı, “iki lider, geçici hükümetin vadettiği seçimlerin adil olması gerektiğini ve tüm ukrayna halkının temsil edilmesinin olumlu bir geleceği garanti altına almak için en iyi yol olduğunu vurguladı” ifadelerini kullandı. ingiltere ayrıca ukrayna halkının avrupa ile rusya arasında seçim yapmaya zorlanmaması gerektiğini vurguladı. ingiltere dışişleri bakanı william hague'i de pazar günü kiev'e gönderiyor. hague, yeni hükümetle görüşecek.
ab ile rusya arasındaki temaslar gün boyu sürdü. putin, cameron'un ardından almanya şansölyesi angela merkel'le de bir telefon görüşmesi yaptı. kremlin'den yapılan açıklamaya göre iki lider ukrayna'daki krizin çözümü için uluslararası seçenekleri görüştü. rus lider ayrıca ab başkanı herman von rompuy'la da bir telefon görüşmesi yaptı.
'rusya ukrayna'nın toprak bütünlüğüne saygı gösterecek'
amerika birleşik devletleri ile rusya arasında da ukrayna krizi konusunda telefon diplomasisi devredeydi. rusya dışişleri bakanı sergey lavrov abd’li meslektaşı john kerry ile görüştü. lavrov, ukrayna’daki ‘aşırı radikallerin engellenmesi’nin önemli olduğunda dikkat çekerken, “krizi sonlandırmak için ülkedeki tüm siyasi güçlerin çıkarlarının göz önünde bulundurulması gerekir” dedi.
abd dışişleri bakanı john kerry de rusya’nın ukrayna ekonomisinin istikrarına katkı için hazır olduğunu açıklarken, “lavrov, moskova’nın ukrayna'nın toprak bütünlüğünü ihlal etme niyetinde olmadığını söyledi” açıklamasını yaptı.
kaynak: reuters, afp, interfax
Yorumlar