kosova’nın kuzeyinde yaşayan sırplar, 14 ve 15 şubat tarihlerinde sandık başına giderek priştine yönetimini ve onun kurumlarını tanıyıp tanımadıklarını oyladı. sırpların çoğunlukta olduğu dört belediyede yapılan oylamaya katılanların yüzde 99,74’ü priştine tarafından yönetilmeye ‘hayır’ dedi. kosova meclisi ise, referandumu yasadışı olarak niteledi ve tanımadığını duyurdu. 

referandum komisyonu sözcüsü ljubomir radovic’e göre 35 bin seçmenin yüzde 75’i oy kullandı ve sadece 69 kişi ‘evet’ oyu verdi. 

sırpların yoğunlukta olduğu mitrovitza kasabasının belediye başkanı krstimir pantiç, fransız haber ajansı afp’ye yaptığı açıklamada  “referandumun ardından arnavutlar, belgradlı siyasetçiler ve uluslararası toplum görecek ki, kosova kurumlarını istemeyen sadece yerel politikacılar değil, kuzeyde yaşayan sırp topluluğunun tamamıdır” dedi.

diğer taraftan, referandumu yasadışı olarak niteleyen ve tanımadığını duyuran kosova meclisi, "kosova cumhuriyeti meclisi, ülkenin kuzeyinde paralel yapılar tarafından düzenlenen, sırbistan cumhuriyeti tarafından finanse edilen ve yönetilen referandumun, kosova cumhuriyeti'nin bağımsızlık, egemenlik ve toprak bütünlüğüne karşı olduğu kararına varmıştır" açıklamasını yaptı. karar bildirisinin oylamasında dokuz milletvekili çekimser kalırken, karşı oy kullanan olmadı. 

sırbistan destek vermedi

referandum, kosova’nın bağımsızlığının dördüncü yılını kutlamaya hazırlandığı bir dönemde gerçekleştirildi.

kosova, 17 şubat 2008’de bağımsızlığını ilan etmişti. sırplar bu tarihten beri kosova’nın bağımsızlığını tanımıyor.

belgrad yönetimi, kosovalı sırpların ülkenin kuzeyinde yarattığı gerilimin ab’ye adaylık sürecinde sorun yaratamasından endişe ediyor. belgrad bu nedenle referanduma destek vermedi. sırbistan ayrıca mart ayında ab’ye adaylık statüsünü resmen kazanmayı umuyor. 

sırbistan devlet başkanı boris tadiç, oylamanın sırbistan’ın çıkarlarını zedeleyeceğini belirterek ve kosova’nın bağımsızlığını hiçbir zaman tanımayacaklarının altını çizdi.

kosova parlamentosu ise yasadışı merciler tarafından düzenlenen sözde referandumun siyasi ya da yasal herhangi bir etkisi olmadığı, yani ‘geçersiz’ olduğu yönünde açıklama yaptı.

arnavutluk dışişleri bakanı da oylamanın sırbistan kosova ilişkilerini zedeleyebileceği uyarısında bulundu.

yaklaşık 2 milyon nüfuslu kosova’da 120 bin kadar sırp yaşıyor. bunlardan 40 bini ise kosova’nın kuzeyinde hayatlarını sürdürüyor. 

gümrük kontrolü sorunu

kosova’nın kuzeyi son aylarda çatışmalara sahne olmuştu. kosova’nın, 16 eylül’de sırbistan sınırındaki iki geçiş kapısının kontrolünü uluslararası güçlerden devralma girişimi, bölgede gerginlik yaratmıştı.

planı protesto eden kosovalı sırp grupların kapılara giden yolları barikatlarla kesmesi nedeniyle, kosovalı gümrük görevlileri sınıra helikopterlerle taşınmıştı. bölgede yaşanan çatışmalarda kasım ayında 50 kosova barış gücü (kfor) askeri yaralanmıştı. sırplar, bölgedeki barikatları halen kaldırmış değil.

sırbistan eski eyaleti kosova’nın kontrolünü arnavutlar ve sırplar arasında iki yıl süren savaşın ardından kuzey atlantik ittifakı örgütü (nato)’nun 1999’da yaptığı 78 günlük bombardıman sonucunda kaybetmişti.

kosova'da halen nato önderliğindeki kfor 6 bin 679 askeri bulunuyor. bunlardan 1447’si abd askeri. kosova 2008’de sırbistan’dan tek taraflı bağımsızlığını ilan etmiş ancak sırbistan kosova’nın bağımsızlığını tanımamıştı.

kaynak: al jazeera ve ajanslar