libya'da çatışan tarafların, ülkedeki iç savaşı sonlandırmak amacıyla gerçekleştireceği diyalog görüşmeleri birleşmiş milletler (bm) cenevre ofisi'nde başlayacak.

bm'den yapılan yazılı açıklamada, görüşmelerin bm libya destek misyonu (unsmil) ve bm libya özel temsilcisi bernardino leon’un gözetiminde başlayacağı ifade edildi.

müzakereler öncesinde leon, bm cenevre ofisi'nde basın toplantısı düzenleyecek.

avrupa birliği (ab) dış ilişkiler sorumlusu federica mogherini, “bu müzakereler libya’da iç savaşı çözmek için bir fırsat, bu fırsat kaybedilmemeli” dedi.

tüm libyalı grupları müzakerelerin başarıya ulaşması için çaba göstermeye çağıran mogherini, “libyalıların bu son olabilecek şansı değerlendirmesi lazım, çünkü böyle fırsatlar ileride tekrar ortaya çıkmayabilir" diye konuştu.

geçtiğimiz hafta, libya'da çatışan tarafların ülkedeki krizi sonlandırmak amacıyla görüşmelere katılmayı kabul ettiği açıklansa da kesin bir tarih verilmemişti.

unsmil resmi twitter hesabından geçen hafta yapılan açıklamada ise, bernardino leon'un uzun süredir taraflar arasında yürüttüğü görüşmeler ve geniş kapsamlı istişarelerin ardından "cenevre'de görüşmelerin başlaması" konusunda anlaşmaya varıldığı belirtilmişti.

büyük çatışmalar 15 ekim'de başladı

libya ordusunda emekli tümgeneral halife hafter'e bağlı askeri güçler, 15 ekim 2014'te hükümete bağlı silahlı gruplara karşı "bingazi’yi kurtarma operasyonu"nu başlatmıştı. iki taraf arasında devam eden çatışmalarda şu ana kadar yüzlerce kişi hayatını kaybetti.

hafter daha önce bingazi'de, çeşitli suçlamalarda bulunduğu hükümet yanlısı gruplara karşı 'onur savaşı' başlattığını duyurmuştu. genel ulusal kongre ve geçiş hükümeti ise hafter'in bu hareketini darbe girişimi olarak tanımlamıştı. hafter'in suudi arabistan, birleşik arap emirlikleri ve mısır'daki sisi yönetiminden açık destek görmesinin ardından zintan merkezli milis güçler ve libya hava kuvvetleri'ndeki bazı birliklerle kaddafi yanlıları hafter'e katıldıklarını açıklamıştı.

kaddafi rejimine karşı savaşan ve merkezi geçiş hükümetine bağlılıklarını bildiren hükümet yanlısı güçlerle, merkezi derne'de bulunan ve el kaide'ye bağlı ensar'uş şeria milis kuvvetleri de hafter'e bağlı güçlerle çatışıyor.

iki parlamento, iki hükümet

libya’da 25 haziran’da düzenlenen seçimlerden sonra siyasi sahnede büyük değişiklikler meydana geldi ve ülkede iki ordu, iki parlamento ve iki hükümet oluştu.

kaddafi’nin devrilmesinden sonra libya’da ordu standartlarında bir askeri yapı kalmadı ve sahada farklı siyasi ajandaları olan ve birbirinden bağımsız silahlı milisler hâkim olmaya başladı. mayıs ayında emekli tümgeneral hafter, libya’daki islami referanslı milislere karşı kerame ('onur savaşı') adında bir operasyon başlattı. hafter yanlılarının saldırdığı milisler birleşerek fecr-i libya (libya’nın şafağı) adında karşıt bir operasyonla yanıt verdi ve libya’daki iki karşıt silahlı yapı çatışmalarını sürdürdü.

haziran ayında düzenlenen parlamento seçiminden liberal akım galip çıktı. yeni seçilen parlamento libya temsilciler meclisi (ltm) adını aldı.

süresini dolduran, islami akımın hâkim olduğu eski parlamento milli genel kongre (mgk), resmi bir devir teslim töreni düzenlenmeden bingazi’de değil, tobruk kentinde göreve başlayan ltm’nin meşruiyeti ile ilgili anayasa mahkemesi'ne başvurdu.

anayasa mahkemesi 5 kasım’da açıkladığı kararında seçimleri geçersiz saymıştı. ltm anayasa mahkemesi’nin kararını baskı altında verdiğini söyleyerek reddetmişti.

libya’da iç savaşa son vermek için birçok inisiyatif meydana gelmişti. son olarak aralık ayında libya'da uzun süredir yaşanan iç karışıklığın çözümü için düzenlenen 5. libya'ya komşu ülkeler dışişleri bakanları toplantısı mısır, sudan, cezayir, tunus, çad, nijer'in katılımıyla sudan'ın başkenti hartum'da gerçekleşmişti. toplantıya katılan ülkeler, krizin çözümü için kısa sürede uluslararası desteklerle diyalog sürecinin başlatılması, libya'ya silah sızdırılmasına karşı önlem alınması üzerinde anlaşmıştı.

kaynak: al jazeera, aa ve afp