libya'da devrik lider muammer kaddafi döneminde görev alan üst düzey yetkililerin devrim sonrası dönemde siyaset yapmalarını engelleyen yasa, tobruk'ta bulunan temsilciler meclisi tarafından iptal edildi. temsilciler meclisi'ndeki milletvekillerinden tarık ceruşi, anadolu ajansı’na yaptığı açıklamada, "parlamento, siyasi ve idari men yasasını tamamen kaldırdı. suç işleyenler dışında kimseyi siyasi hayattan dışlamak uygun olmaz" dedi.

ceruşi, kaddafi döneminde yolsuzluk ya da idari suç işlemiş olanlara dair ise "bunlar hakkında son kararı yargı verecektir ancak hiçbir suça bulaşmamış kişilerin haklarına tekrar sahip olması gerekir" ifadeleri kullandı.

trablus merkezli milli genel kongre (mgk), 5 mayıs 2013'te, ülkeyi 42 yıl yöneten ve 17 şubat 2011'deki halk ayaklanmasında öldürülen muammer kaddafi rejiminde üst düzey görevde bulunanların yeni dönemde 10 yıl süreyle rol almalarını engelleyen  ‘siyasetten men’ kanununu kabul etmişti. siyasetçilerin yanında, devlet görevinde bulunan emniyet, ordu, istihbarat, diplomasi ve basında görev yapan üst düzey yetkililerini de içine alan karar, devrim sırasında kaddafi rejiminden ayrılan yetkilileri kapsamıyordu.

bazı siyasi taraflar, ülke yeniden kurulurken birçok kişinin ötekileştirilmesine neden olacağı ve kanunun onaylanmasını isteyen devrimci bazı grupların dışişleri ve adalet bakanlıklarının etrafını sarmasından dolayı ‘silah tehdidiyle’ kabul edildiği gerekçesiyle karara karşı çıkmıştı.

müzakereler libya’da devam ediyor

birleşmiş milletler (bm) libya özel temsilcisi bernadino leon, tarafların arasında barış müzakerelerini libya’da devam ettirmek için bulunduğu ziyaret kapsamında, mgk genel başkanı nuri ebu sehmeyin ile görüştü.

görüşmenin ardından basın açıklaması yapan leon, görüşme sırasında müzakerelerin devam ettirilmesiyle ilgili önemli kararlar alındığını, kararların yanı sıra mgk’nın taleplerini bm’ye aktarıldığını dile getirdi.

leon ile ortak basın açıklaması düzenleyen ve mgk üyesi muhammed imazzeb, tartışma konusu haline gelen barış müzakerelerinin libya’nin hangi kentinde devam edeceğiyle ilgili, “müzakerelerin devam edeceği yer belli oldu, ancak şu an açıklamayacağız” dedi.

imazzeb, mgk’nın bm temsilcisi leon’a önerdiği siyasi yol haritasının ayrıntılarını sunduğunu ifade etti.

mgk’nın bm’nin ülkedeki krize son vermek için sarf ettiği çabalarına saygı gösterdiğini söyleyen imazzeb, kongreden 110 üyenin görüşmeye katıldığını ve bu katılımın krizi çözmek konusunda kongrenin ciddiyeti yansıttığını dile getirdi.

bm, libya’da siyasi ve güvenlik krizini sonlandırmak amacıyla tarafları cenevre’de masaya çağırmıştı. görüşmelerin iki turunun olumlu geçtiği, ancak henüz somut bir adım atılamadığı belirtilmişti.

mgk, libya’da yaşanan krizi sonlandırmayı amaçlayan müzakerelere libya’da olması şartıyla katılacağını duyurmuştu. ancak karşısında savaşan eski general halife hafter’e bağlı güçlerin merkez bankasının bingazi’deki şubesine saldırıları ardından katılmaktan vazgeçtiğini açıklamıştı.

mgk, bm'nin cenevre’de başlattığı ve iki turunun olumlu geçtiğini duyurduğu libya barış müzakerelerinin libya’da devam etmesine karar vermesi ardından müzakerelere katılacağını duyurmuştu.

iki parlamento, iki hükümet

libya’da 25 haziran’da düzenlenen seçimlerden sonra siyasi sahnede büyük değişiklikler meydana geldi ve ülkede iki ordu, iki parlamento ve iki hükümet oluştu.

kaddafi’nin devrilmesinden sonra libya’da ordu standartlarında bir askeri yapı kalmadı ve sahada farklı siyasi ajandaları olan ve birbirinden bağımsız silahlı milisler hâkim olmaya başladı. mayıs ayında emekli tümgeneral hafter, libya’daki islami referanslı milislere karşı kerame ('onur savaşı') adında bir operasyon başlattı. saldırdığı milisler birleşerek fecr-i libya (libya’nın şafağı) adında karşıt bir operasyonla yanıt verdi ve libya’daki iki karşıt silahlı yapı çatışmalarını sürdürdü.

haziran ayında düzenlenen parlamento seçiminden liberal akım galip çıktı. yeni seçilen parlamento libya temsilciler meclisi (ltm) adını aldı.

süresini dolduran, islami akımın hâkim olduğu eski parlamento milli genel kongre (mgk), resmi bir devir teslim töreni düzenlenmeden bingazi’de değil, tobruk kentinde göreve başlayan ltm’nin meşruiyeti ile ilgili anayasa mahkemesi'ne başvurdu.

anayasa mahkemesi 5 kasım’da açıkladığı kararında seçimleri geçersiz saymıştı. ltm anayasa mahkemesi’nin kararını baskı altında verdiğini söyleyerek reddetmişti.

libya’da iç savaşa son vermek için birçok inisiyatif meydana gelmişti. son olarak aralık ayında libya'da uzun süredir yaşanan iç karışıklığın çözümü için düzenlenen 5. libya'ya komşu ülkeler dışişleri bakanları toplantısı mısır, sudan, cezayir, tunus, çad, nijer'in katılımıyla sudan'ın başkenti hartum'da gerçekleşmişti. toplantıya katılan ülkeler, krizin çözümü için kısa sürede uluslararası desteklerle diyalog sürecinin başlatması, libya'ya silah sızdırılmasına karşı önlem alınması üzerinde anlaşmıştı.

kaynak: al jazeera ve aa