MİT
Milli güvenliğe gizli komisyon
Meclis’te istihbarat faaliyetlerinin denetimi için ‘Güvenlik ve İstihbarat Komisyonu’ kuruluyor. Çalışmalarını gizli yürütecek komisyonda, elde edilen bilgiler ‘sır’ olacak. Muhalefet ise, komisyonun denetim vazifesi görmeyeceği görüşünde.
hükümetin meclis’te görüşülen mit teklifine eklediği ve oylanarak kabul edilen maddeyle kurulacak olan komisyon, mit’in yanısıra, emniyet genel müdürlüğü, jandarma genel komutanlığı, mali suçları araştırma kurulu başkanlığı’nın görevlerine ilişkin olarak çalışacak. bu kurumların faaliyetleriyle ilgili 3 kurum; içişleri bakanlığı, maliye bakanlığı ve mit müsteşarlığı, yıllık raporlar hazırlayacak ve başbakanlığa gönderecek.
başbakanlık da bu raporlar üzerinden yıllık rapor hazırlayacak. raporlar, mart ayı içinde güvenlik ve istihbarat komisyonuna sunulacak. kurulacak komisyon da, incelemelerini ve görüşmelerini, rapor kendisine geldikten sonra 90 gün içinde tamamlayacak ve hazırlayacağı raporu tbmm başkanlığına sunacak.
komisyonun 17 üyesi olacak. üye dağılımı siyasi parti gruplarının temsil gücü oranında belirlenecek.
'gizli ve sır...'
güvenlik ve istahbarat komisyonu'nun görüşmeleri kapalı oturumla yapılacak. bu oturumlarda komisyon üyeleri, ilgili bakanlar, görevli hükümet temsilcileri ve komisyonda görev yapan yasama uzmanları ile stenograflardan başkası bulunamayacak.
komisyon çalışmalarına ilişkin bilgi ve belgelerin saklanmasında ve korunmasında gizlilik esas olacak.
toplantılara katılanlar, komisyon çalışmaları ve görüşülen konular hakkında hiçbir açıklama yapamayacak ve bunları sır olarak saklamakla yükümlü olacaklar.
komisyon tarafından hazırlanan raporları ve bunların eklerini taşıyan, çoğaltan ve teslim alanlar da dahil olmak üzere tüm görevliler bunların korunması için gereken dikkat ve özeni göstermek zorunda olacaklar.
hazırlanacak tüm raporlarda, eklerinde ve komisyon tutanaklarında devlet sırrı niteliğindeki bilgi ve belgelere yer verilemeyecek.
raporların nasıl hazırlanacağı, bakanlar kurulu'nca yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenecek.
komisyonun görevleri neler olacak?
teklifte komisyonun görevleri;
milli güvenliğe ilişkin konularda görüş ve öneriler sunmak,
güvenlik ve istihbarat konularında uluslararası alanda kabul gören gelişmeleri izlemek,
kendi faaliyetlerine ilişkin rapor hazırlamak,
güvenlik ve istihbarat hizmetleri sırasında elde edilen kişisel verilerin güvenliğini ve bireyin hak ve özgürlüklerini koruyucu öneriler geliştirmek olarak sıralanıyor.
'devrim niteliğinde bir uygulama'
ak parti grup başkanvekili mahir ünal bu komisyonun kurulmasının "devrim niteliğinde bir uygulama" olduğunu söyledi:
"bu, aslında devrim niteliğinde bir uygulama...tbmm'nin, siyaset kurumunu güçlendiren ve türkiye'deki istihbarat örgütlerini meclis denetimine açan çok ciddi bir demokratikleşme adımlarınan biridir. bu yolla siyaset güçlendirilecek. türkiye'de cereyan eden herhangi bir şey, tbmm'nin iradesinin dışında kalabilir mi? tabii ki kalamaz."
ünal, maliye bakanlığı'na bağlı mali suçları araştırma kurulu'nun (masak) neden komisyon alanına dahil edildiği sorusunu da yanıtladı. ünal, "masak, mali suçları araştırması itibarıyla mit, emniyet ve jandarma istihbaratın yanına eklenmesi gerekiyor" dedi.
muhalefetten eleştiri
teklifin meclis’e sunulmasından itibaren mit’in meclis tarafından denetlenmesini isteyen muhalefet partileri düzenlemeyi eleştirdi. hükümetin getirdiği düzenleme ile gerçek bir denetleme yapılamayacağını savundu.
bdp grubu adına konuşan milletvekili hasip kaplan, beklentilerinin karşılanmadığını söyledi. kaplan şöyle konuştu:
“burada denetim yok. okuyun bana, bir tane denetim var mı? "millî güvenliğe ilişkin öneri sunmak." mgk mı burası arkadaşlar! bakın "güvenlik, istihbarat konularında görüşleri izlemek, hazırlamak, sunmak, geliştirmek." bu parlamento birilerinin hizmet yeri mi? ödevlerini, derslerini mi burada yapacak? burası denetim yeridir. yanlış var. bunun kurulması önemli. hükûmet adına bu adımı takdir ediyorum, ama böyle bir adımın yanlış bina edilmesinin üstüne biz barış ve demokrasi partisi olarak onay vermeyiz."
chp grup başkanvekili akif hamzaçebi de komisyonun göstermelik olduğunu ve hiçbir işe yaramayacağını söyledi. hamçebi şunları söyledi:
"denetim değil, burada denetimle ilgili herhangi bir cümle yer almamaktadır yani "kurulan komisyon istihbarat birimlerinin faaliyetlerini denetleyecek." şeklinde bir cümle burada yer almamaktadır. bu, denetim komisyonu değildir, kimse kimseyi kandırmasın."
mhp grup başkanvekili yusuf halaçoğlu da, “dostlar alışverişte görsün hesabı mit'in kamuoyunda denetlendiğine dair bir göz boyama maddesi teklif edildi” dedi. diğer muhalefet milletvekilleri gibi halaçoğlu da komisyonun gerçek bir denetim yapamayacağını savundu. halaçoğlu şunları söyledi:
“devlet sırrı niteliğindeki konuları göremeyeceksiniz, belgeleri göremeyeceksiniz, kişileri sorgulamaya alamayacaksınız. neyi denetlediğinizi zannediyorsunuz?”
atalay: büyük bir reform
muhalefetin eleştirilerine yanıt veren başbakan yardımcısı beşir atalay ise komisyonun denetim yapmayacağı eleştirilerinin doğru olmadığını belirtti. komisyonun kurulmasının büyük bir reform olduğunu ve bunun öneminin ileride görüleceğini söyleyen atalay şöyle konuştu:
“inanın bu bizim için bir kazanım olacak. biz bu komisyonu tam bir denetleme komisyonu ve demokratik bir reform olarak görüyoruz. bundan sonra yüce meclis masak ne yapıyor, nasıl çalışıyor, mit nasıl çalışıyor, dinlemeyi nasıl yapıyor, çalışma sistemi nedir veya jandarmanın veya emniyetin, bunun hepsini bu komisyon bilecek”
kaynak: al jazeera
Yorumlar