mısır'da, yurt dışından ve illegal yollardan finanse edildikleri gerekçesiyle soruşturulan sivil toplum kuruluşlarına (stk) yargıdan tepki geldi.  

soruşturmayı sürdüren yargıçlardan semih ebu zeyd, bu stk'ları, ülkede yasa dışı siyasi faaliyetlerde bulunmakla suçladı. söz konusu stk'ların lisanssız faaliyet gösterdiğini belirten zeyd, “çalışmaları tamamen siyasi. sivil toplumla alakaları yok” dedi.

mısır’da bazı stk'lara üye 44 kişi, yasa dışı yollardan mali kaynak aldıkları gerekçesiyle mahkemeye sevk edilmişti. bu kişilerin 19’unun amerika birleşik devletleri (abd); diğerlerinin ise mısır almanya, ürdün, norveç ve sırbistan vatandaşı oldukları belirtilmişti.

ülkede, cumhurbaşkanı hüsnü mübarek’in geçen yıl sokak gösterileri sonrası görevi bırakmaya zorlanmasının ardından yönetimi devralan yüksek askeri konsey, yabancı grupların sokak protestolarını desteklediğini öne sürüyor.

mısır'da iki ay önce yerli ve yabancı yardım kuruluşlarına ait 17 ofise baskın düzenlenmiş, çok sayıda bilgisayara ve belgeye el konmuştu. yüksek askeri konsey daha sonra, bu kurumlarda çalışan bazı abd vatandaşlarının ülkeden çıkışına yasak getirmişti. bunlardan bir kısmı geçtiğimiz günlerde kahire’deki abd büyükelçiliği'ne sığınmıştı.

zeyd, “bu yerli ve yabancı yüzlerce kişinin ve organizasyonun müdahil olduğu çok geniş ve karışık bir dava” diye konuşurken, onlarca kişinin mahkeme karşısına çıkacak olmasını ise "yeterince delil var" sözleriyle doğruladı.

ebu zeyd, bu deliller arasında itiraflar, tanıklıklar ve uzmanların açıklamalarının bulunduğunu söyledi ve bazı stk'ların faaliyet gösterdikleri ülkelerde turist vizesiyle çalışmalarının, kayıt yaptırmamalarının ve çalışma izni almamalarının istendiğini belirtti.

zeyd, organizasyonların çalışmalarının 25 ocak’tan sonra boyut değiştirerek daha siyasi hale geldiğini, bu kişilerin mısır vergi yasasını da ihlal ettiğini öne sürdü.

'mısır, yasaları uygulayacak'

öte yandan mısır başbakanı kemal canzuri de, ülkesinin yasalarını uygulayacağını ve yardım gibi başka sebeplerden dolayı geri adım atmayacağını söyledi. canzuri'nin açıklamalarından saatler sonra washington, stk’larla ilgili 100 sayfadan uzun bir resmi suçlama dosyasının kendilerine ulaştığını bildirdi. dışişleri bakanlığı sözcüsü victoria nuland, dosyayı incelemekte olduklarını belirtti. 

salı günü ise askeri yönetime yakın bazı kaynaklar, ülkenin washington ile yaşanan yardım görevlileri krizinde geri adım atmaya hazırlandığını belirtmişti. kahire’nin bu kriz nedeniyle, abd tarafından yapılan yılda 1 milyar doların üzerindeki yardımı kaybetmek istemediği öne sürülmüştü.

mısır'da, faaliyetleri tartışmalı sivil toplum kuruluşları arasında amerikan uluslararası cumhuriyetçi enstitü (iri) ve ulusal demokrasi enstitüsü (ndi) de var. ndi ve iri, demokrat ve cumhuriyetçi partilerle bağlantılı. siyasi olarak tarafsız olduklarını ifade eden bu kuruluşlar demokrasi yanlısı olduklarını belirtiyor. ndi ve iri siyasi partilere; seçim kampanyaları, kamuoyu araştırmaları ve parti örgütlenmesi gibi konularda eğitim veriyor.

doğu avrupa ve kafkasya’daki devrimleri tetiklemeleriyle bilinen bu kuruluşlar geçmişte farklı ülkelerde abd’den aldıkları finansal destekle demokrasi yanlısı çeşitli gençlik gruplarına destek vermişti.

kahire tehditleri reddediyor

mısır’ın yardım görevlilerine yönelik tavrı, abd’nin tepkisini çekmişti. abd dışişleri bakanı hillary clinton cumartesi günü yaptığı açıklamada, washington’un kahire’ye yaptığı yardımı gözden geçireceğini belirtmiş, hatta yardımın kesilebileceği tehdidinde bulunmuştu.

mısırlı yetkililer ise mahkeme kararına karışamayacaklarını belirtmiş ve mısır’ın washington’ın tehditlerini kabul etmeyeceğini söylemişti.

abd mısır ordusuna yılda 1,3 milyar dolar yardım yapıyor. bu rakam mısır’ın yıllık askeri harcamasının yüzde 25’ini oluşturuyor.

mısır merkezli düşünce kuruluşu stratejik ve uluslararassı çalışmalar merkezi’ne göre ülkenin askeri bütçesi 2010 yılında 4,26 milyar dolardı. 

kaynak: al jazeera ve ajanslar