afganistan'da görev yapan nato'ya bağlı uluslararası güvenlik destek gücü (isaf) komutanı john allen, son dönemde saldırıların yoğunlaştığı ülkeyle ilgili açıklamalar yaptı.

nato birliklerinin verdiği kayıplar nedeniyle abd kongresi'nin karşısına çıkan allen, iran’ın afganistan’daki isyan hareketine desteği sürdürdüğünü söyledi.

koalisyon güçlerinin 13 üyesinin öldürülmesinden afgan güvenlik birimlerini sorumlu tutan allen, "ocak ayından bu yana koalisyon altı ülkeden 60 muharip askerini kaybetti. bunlardan 13’ü afgan güvenlik güçleri mensubu olduğu sanılan kişilerce öldürüldü" diye konuştu.

isaf komutanına göre, afgan asker ve polisler saldırıları bagram üssünde kur'an-ı kerim yakılmasına duydukları tepki nedeniyle gerçekleştirdi.

general allen, abd güçlerinin ve müttefiklerinin afganistan’ın bir kez daha el kaide örgütü için güvenli bölge haline gelmemesi ve taliban tarafından korkutulmaması için mücadeleyi sürdüreceklerini dile getirdi.

afganistan’da son olarak bir abd askerinin kandahar eyaletinde gece saatlerinde sivillerin evlerini basarak 16 kişiyi öldürmesi ve bagram askeri üssünde kur’an-ı kerim ve başka kutsal kitapların yakılmasının ardından büyük gerilim yaşanmıştı.

her iki olay da afganistan ve abd hükümetlerini karşı karşıya getirerek hükümetler arasındaki güvenin zedelenmesine neden olmuştu.

kandahar’da meydana gelen olayda  nato’da görevli 38 yaşındaki abd askeri 12 mart pazartesi günü üssünden ayrılmış ve yakınlardaki bir köyde ev ev dolaşarak, dokuzu çocuk, üçü kadın toplam 16 kişiyi silahını ateşleyerek öldürmüştü. birliğine dönerek teslim olan zanlı, gözaltına alınmıştı.

olay afganistan’da büyük tepki çekmiş, ülkede faaliyet gösteren silahlı taliban grubu, abd askerlerini öldürüp başlarını kesmekle tehdit etmişti. abd başkanı barack obama ise afganistan cumhurbaşkanı hamid karzai’den bir kez mektupla bir kez de telefonla özür dilemişti. abd savunma bakanı leon panetta da amerikan askerinin mahkemede suçlu bulunması halinde idam cezasına çarptırılabileceğini söylemişti.

taliban öngörüşmeleri askıya aldı

olayın ardından taliban örgütü, abd ile bütün görüşmeleri askıya aldığını duyurmuştu. bir süre önce katar’ın başkenti doha’da irtibat ofisi açan örgüt, washington yönetimini, barış görüşmelerinin gereklerini yerine getirmemekle suçlamıştı.

bu aşamada afganistan hükümetiyle barış görüşmeleri yapmanın da 'anlamsız' olacağını belirten taliban yetkilileri, görüşmelerin önündeki en büyük engelin abd’nin 'dengesiz, istikrarsız ve anlaşılmaz' pozisyonu olduğunu bildirmişti.

taliban ayrıca bugüne dek afgan yönetimiyle herhangi bir görüşme de yapılmadığını da belirtmişti.

abd ise  taliban'ın afganistan'daki savaşı son erdirmek için sürdürülen ön görüşmelerin askıya alındığını yönelik açıklamasına rağmen uzlaşma sürecine desteği sürdürdüğünü açıklamıştı.

karzai 'terk edin' dedi

örgütten gelen bu açıklamayla aynı dakikalarda kabil yönetiminden de nato’ya çağrı gelmişti.  afganistan cumhurbaşkanı karzai, ülkedeki bütün nato birliklerinin köylerden ve kırsal bölgelerden çekilmesini istemişti.

nato'dan ya da washington yönetiminden ise karzai’nin bu isteğine henüz herhangi bir yanıt gelmedi.

olayın ardından kabil’deki abd büyükelçiliği afganistan’daki vatandaşlarını hazırlıklı olmaları ve kendilerini korumaları konusunda uyarmıştı.

olayın kabil ve washington arasındaki stratejik ortaklık anlaşmasını da tehlikeye attı.   anlaşmanın imzalanması halinde, afganistan'daki koalisyon askerlerinin 2014 sonunda ülkeden ayrılmalarının ardından, amerikalı danışmanların ve özel birliklerin ülkede kalmalarına izin verilecek. gelinen noktada ise anlaşmanın imzalanmasının çok daha zor olduğu belirtiliyor.

bagram gerginliği

geçen ay nato askerlerinin kontrolündeki bagram üssünde kur’an-ı kerim ve diğer bazı kutsal kitapların yakıldığının ortaya çıkması gerilimi trmandırmıştı.

başkent kabil'e yaklaşık 60 kilometre uzaklıktaki bagram üssünde meydana gelen olay geçtiğimiz iki hafta boyunca binlerce afgan’ın sokaklara dökülmesine neden olmuştu. ülkede 34 eyalette çok sayıda nato ve abd karşıtı gösteri düzenlenmiş, abd askerlerinin de aralarında olduğu en az 40 kişi hayatını kaybetmişti.

ülkede ayrıca 2011, sivil ölümlerin rekor düzeye ulaştığı yıl oldu.  ülkedeki birleşmiş milletler (bm) yardım misyonu (unama) tarafından hazırlanan rapora göre, 2009 senesinde sivil kayıplar 2 bin 412 iken, bu sayı 2010 senesinde 2 bin 790'a, 2011'da ise daha önceki tüm yılları aşarak 3 bin 21'e çıktı.

raporda, 2010'a göre 2011'de yüzde 8 oranında artan ölümlerin yüzde 77'sinin arkasında taliban güçlerinin olduğu, saldırılarda patlayıcıların daha fazla kullanıldığı ve daha ölümcül intihar saldırılarının düzenlendiği belirtildi.

bununla birlikte afgan hükümetini desteklemek için yapılan hava saldırılarının da, 2011 yılında sivil ölümlerini artırdığına dikkat çekildi. raporda, amerika birleşik devletleri (abd) öncülüğündeki yabancı güçlerin ve afgan ordusunun geçen yıl ölümlerden yüzde 14 oranında sorumlu olduğu kaydedildi.

kaynak: al jazeera ve ajanslar