izmir’in kemalpaşa ilçesi… dün son ders zili çaldıktan sonra evine gitmek için diğer çocuklar gibi 8 yaşındaki kerem yazar da okul bahçesinden dışarı çıkıyordu. saat 17.30’da, atatürk ilkokulu’nun demir bahçe kapısı, ikinci sınıf öğrencisi kerem’in üzerine devrildi. öğretmenleri ve orada çocuklarını bekleyen veliler ağır kapıyı kerem’in üzerinden kaldırdılar. ambulans çağrıldı, kerem yazar kemalpaşa devlet hastanesi’ne götürüldü. burada yapılan ilk müdahalenin ardından kerem yazar, izmir’deki ege üniversitesi hastanesi'ne sevk edildi. başına darbe alan öğrencinin sağlık durumu iyi fakat kontrol altında tutuluyor. olayla ilgili soruşturma başlatıldı.

binaların fiziki güvenliği sorunlu

8 yaşındaki kerem, başına okulda bir kaza gelerek zarar gören ilk çocuk değil. eğitim ortamlarının fiziksel güvenliği ile ilgili çalışmalar yürüten gündem çocuk derneği buna benzer olaylarla ilgili olarak  hazırladığı raporda bazı tespitlere yer veriyor. bu değerlendirmelere bakıldığında mevcut durumun çocukların güvenliği açısından sorunlar barındırdığı görülüyor.

sorunlar çok ve katmanlı. derneğin araştırmaları, denetimsizlik ve standart dışı uygulamalardan dolayı okulların fiziksel koşullarının çok kötü olduğunu gösteriyor. bakımsız demir kapılar, okul bahçesinde açık unutulan çukurlar, önlem alınmayan asansör boşlukları, projesiz ve yanlış monte edilmiş lavabolar çocukları öldürüyor. mevcut okul yapı stoğu fiziksel güvenlik açısından hiç denetlenmiyor. okul projeleri ve inşaatları çocukların güvenliği ve eğitimin gerekleri düşünülmeden yapılıyor.

yetkililer kendini koruyor

sonuçta çeşitli kazalar meydana geliyor ve çocuklar yaralanıyor ya da daha fenası hayatını kaybediyor. istatistiklere göre türkiye’de her yıl en az 12 çocuk okullarda yaşamını yitiriyor. efe boz’un okulda üzerine düşen lavabo yüzünden yaşamını yitirdiği mayıs 2010’dan bu yana okul ortamında ölen çocukların sayısı 26. üstelik bu sadece basına yansıyan ölüm olaylarının sayısı ve her geçen gün artıyor. yaralanan, sakat kalan kaç çocuk olduğu bilinmiyor.

gündem çocuk derneği’nden ezgi koman aljazeera türk'e yetkililerin soruşturma yapmakta gönülsüz olduklarını söyledi.  koman: "ağız birliği yapmışcasına olayın bir kaza ve münferit bir vaka olduğunu belirten açıklamalar yapıyorlar. milli eğitim bakanlığı çocuğun ve ailesinin yanında durup çocuğun hakkını araması ve savunması gerekirken sorumlu personeli savunmaya geçiyor. hatta olayın üstü kapatmaya çalışılıyor" dedi.

belirlenen standartlar yeterli değil

her ne kadar “ilköğretim kurumları standartları” (iks) başlığı altındaki çalışmalar eğitim ortamlarının çocuklar için daha güvenli olması konusunda bazı düzenlemeler içerse de eğitim ortamlarında öğrencilerin fiziksel güvenliği ile ilgili olarak ortaya çıkan zaafiyetler doğrudan çocukların yaşam hakkının ihlaline yol açabiliyor.

eğitim ortamlarının çocuklara fiziksel zararlar verebilecek, onların yaşamını tehlikeye düşüren risklerden arındırılması gerekiyor. mevzuattaki standartların tamamını okulun ilk inşaası sırasındaki standartlar belirliyor. fakat okulun kullanılmaya başlandığı andan itibaren fiziksel güvenlik açısından değerlendirilebileceği bir yöntem hala yok. iks ile getirilmeye çalışılan yeni sistem bir izleme sistemi. gündem çocuk derneği'ne göre bu sistemin işlerliği yavaş ve olumlu etkileri çok geç görülecek. üstelik bu sistem sürekli işletilmediğinden fiziki koşulların iyileştirilmesi için yetersiz kalacak. 

gündem çocuk derneği’nin işaret ettiği bir diğer konu da okullarda eğitim faaliyeti sürerken pek çok kez ve farklı sebeplerle tadilat ya da onarım yapılması. bu onarımlar genellikle okul müdürlerinin inisiyatifinde ve tercihleri doğrultusunda yapılıyor ve fiziksel güvenliği tehtit edebiliyor.

somut öneriler

dernek bu tespitleri yaptıktan sonra önerilerini de sıralıyor:

• okullarda çocukların fiziksel güvenliği için katılımcı bir yöntem izlenmeli, okulun bulunduğu çevredeki yerel, bireysel ve kurumsal kaynaklar etkin bir şekilde kullanılmalı.
• çocukların okullarda fiziksel güvenlikle ilgili bilgilendirilmeli ve aktif olarak sürece katılımı sağlanmalı.
• koşullarla ilgili standartlar oluşturulmalı ve periyodik raporlar tutulmalı. 

kaynak: ajanslar, aljazeera