eski amerika birleşik devletleri (abd) dışişleri bakanı condoleezza rice, piyasaya çıkan ve anılarını kaleme aldığı son kitabında, eski israil başbakanı ehud olmert'in 2008 yılında filistin devleti için gizli bir teklif yaptığını söyledi.

rice, "no higher honor" (daha yüksek bir onur yok) adlı kitabında, olmert'in filistinlilere mahmud abbas'ın liderliğinde batı şeria'nın yüzde 94'ünü önerdiğini ve bunun karşılığında israil'in kilit önem taşıyan yerleşim yerlerini tutmasını istediği belirtti.

'iki başkent' önerisi

olmert'in teklifine göre, biri israil için batı kudüs'te ve diğeri filistinliler için doğu kudüs'te olmak üzere iki başkent bulunacaktı. bunun dışında ortak bir kent konseyi kurulacak, belediye başkanı israilli, yardımcısı ise filistinli olacaktı. ayrıca, 5 bin kadar filistinlinin halen israil'in elinde bulunan topraklara dönmesine izin verilecekti. eski kudüs ise resmi yetkililer yerine ürdün, suudi arabistan, abd, israil ve filistinlilerden oluşacak bir akil adamlar heyeti tarafından yönetilecekti.

rice, söz konusu planı israil'e 2008 yılının mayıs ayında yaptığı ziyarette öğrendiğini ve hayretler içinde kaldığını yazdı.

olmert'in teklifini ertesi gün abbas'a ilettiğini söyleyen rice, abbas'ın hemen bu önerileri müzakere etmeye başladığını belirtti. abbas'ın 4 milyon filistinli mülteciden sadece 5 bininin dönmesini kabul etmeyeceğini söylemesi üzerine rice, abbas ve olmert arasında bir görüşme ayarladığını anlattı.

kitaba göre, eylül ayında olmert, abbas'a filistin devletinin sınırlarını gösteren bir harita sundu. haritada israil'in filistin devletine yaklaşık yüzde altı oranında toprak eklediği görülüyordu.

türkiye'den bahsetti

kitapta türkiye ile ilgili kısımlar da yer alıyor. rice kitapta, 2008’de pkk’nın aktütün karakolu'nda 17 askeri öldürmesinin ardından türkiye’nin kuzey irak’a girmesini önlemek için gösterdiği çabayı anlatıyor. deneyimli siyasetçi o dönemde, türkiye başbakanı recep tayyip erdoğan’ı arayarak operasyonu ertelemesini rica ettiğini ve abd’nin kuzey irak’taki kürt yönetimine baskı yaparak pkk üyelerine karşı harekete geçirmeye çalışacağına dair söz verdiğini ifade ediyor.

rice son olarak, 'ermeni soykırımı' tasarısının abd’de kabul edilmemesi için bush yönetiminin türkiye’ye söz verdiğini ve bu sözü tuttuğunu belirtiyor.

kaynak: ajanslar