abd savunma bakanı leon panetta, kandahar’da 16 sivili öldüren abd askerinin mahkemede suçlu bulunması halinde cezalandırılacağını söyledi.

ülkenin güneyindeki kandahar eyaletinde, nato’ya bağlı uluslararası güvenlik ve destek gücü’nde (isaf) görev yapan bir abd askeri, 12 mart pazartesi günü  sivillerin üzerine ateş açarak 16 kişinin ölümüne neden olmuştu.

panetta,  abd askerinin bazı durumlarda ölüm cezasının da dahil olduğu askeri yasalara göre yargılanacağını belirtti.

daha önce üç dönem irak’ta görev yapan abd askeri, köy evlerine baskın düzenleyerek üçü kadın, dokuzu çocuk 16 kişiyi öldürmekle suçlanıyor.

panetta, askerin ölüm cezasına çarptırılıp çarptırılmayacağının sorulması üzerine, “anladığım kadarıyla bu gibi zamanlarda bu seçenek de değerlendirilebilir” diye konuştu.

al jazeera muhabiri daniel lak’a göre asker irak’taki görevinde yaptığı trafik kazası nedeniyle küçük çaplı beyin travması geçirmiş olabilir. ancak söz konusu asker aralık ayında afganistan’a gönderilirken kontrolden geçmiş ve sağlam olduğu belirtilmişti.

lak’a göre asker kandahar eyaletine şubat ayında keskin nişancı olarak gönderilmişti.

‘çekilme için acele edilmemeli’

abd başkanı barack obama ise afganistan’dan çekilme takvimi konusunda aceleci davranılmaması gerektiğini söyledi.

obama pazartesi günü yaptığı açıklamada katliamın abd’nin afganistan’dan çekilme takvimini değiştirmeyeceğini söyledi.

obama, “önemli olan sorumlu bir şekilde ülkeden ayrıldığımızdan emin olmak, sonunda geri dönmek zorunda kalmayı istemeyiz” diye konuştu.

'my lai ile kıyaslanamaz'

“sivillerin yaşadığı bölgelerde yüzlerce danışmanımız olduğu gibi, ülkeden çıkarılması gereken çok sayıda malzememiz var. afganların sınırılarını koruyabileceklerinden ve el kaide’nin ülkeye yeniden giriş yapmasını önleyebileceklerinden emin olmalıyız” diyen obama, pazar günü yaşanan olayın vietnam’daki my lai katliamı ile kıyaslanamayacağının da altını çizdi.

vietnam’da 16 mart 1968’de gerçekleşen olayda bir grup abd askeri güney vietnam’a bağlı my lai, my khe ve son my köylerine saldırarak 347 sivili öldürmüştü. katliam abd ordusu tarafından bir yıl sonra kabul edilmişti. olay vietnam savaşı’nın dönüm noktası olarak görülmüştü.  

taliban ise internetten yaptığı açıklamada intikam çağrısı yapmış, “abd vahşileri, insanlık dışı ve kanlı bir saldırı düzediler” ifadelerini kullanmıştı.

stratejik ortaklık tehlikede

pazar günü meydana gelen saldırıdan birkaç gün önce kabil ve washington, stratejik ortaklık anlaşması üzerinde ilerleme kaydetmişti.

anlaşmanın imzalanması halinde, afganistan'daki yabancı askerlerin 2014 sonunda ülkeden ayrılmaları sonrası da, amerikalı danışmanların ve özel birliklerin ülkede kalmalarına izin verilecek. gelinen noktada ise anlaşmanın imzalanmasının çok daha zor olduğu belirtiliyor.

ancak, kabil hükümetinden bir yetkili ingiliz reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, 'saldırının abd ile stratejik işbirliği anlaşması'nın imzalanmasını geciktirebileceğini' söylemişti.

ülkede abd askerlerine yönelik öfke dalgasının taliban tarafından kullanılmasından, bunun grubun yeni kazanımlar elde etmesine sebep olmasından endişe edliyor.

bagram gerilimi tırmandırmıştı

geçen ay nato askerlerinin kontrolündeki bagram üssünde kur’an-ı kerim ve diğer bazı kutsal kitapların yakıldığının ortaya çıkması gerilimi trmandırmıştı.

başkent kabil'e yaklaşık 60 kilometre uzaklıktaki bagram üssünde meydana gelen olay geçtiğimiz iki hafta boyunca binlerce afgan’ın sokaklara dökülmesine neden olmuştu. ülkede 34 eyalette çok sayıda nato ve abd karşıtı gösteri düzenlenmiş, abd askerlerinin de aralarında olduğu en az 40 kişi hayatını kaybetmişti.

ülkede ayrıca 2011, sivil ölümlerin rekor düzeye ulaştığı yıl oldu.  ülkedeki birleşmiş milletler (bm) yardım misyonu (unama) tarafından hazırlanan rapora göre, 2009 senesinde sivil kayıplar 2 bin 412 iken, bu sayı 2010 senesinde 2 bin 790'a, 2011'da ise daha önceki tüm yılları aşarak 3 bin 21'e çıktı.

raporda, 2010'a göre 2011'de yüzde 8 oranında artan ölümlerin yüzde 77'sinin arkasında taliban güçlerinin olduğu, saldırılarda patlayıcıların daha fazla kullanıldığı ve daha ölümcül intihar saldırılarının düzenlendiği belirtildi.

bununla birlikte afgan hükümetini desteklemek için yapılan hava saldırılarının da, 2011 yılında sivil ölümlerini artırdığına dikkat çekildi. raporda, amerika birleşik devletleri (abd) öncülüğündeki yabancı güçlerin ve afgan ordusunun geçen yıl ölümlerden yüzde 14 oranında sorumlu olduğu kaydedildi.

kaynak: al jazeera ve ajanslar