paris’teki konferansın katılımcıları, irak’a yardım etme kararı aldı. toplantısının sonuç bildirgesinde “yeni irak hükümetine ihtiyaç duyulan her şekilde yardım edilecektir. bunun içinde uygun askeri yardım da var. yardım, uluslararası hukuk ve sivil güvenliğine uygun olarak iraklı yetkililerin bildirdiği ihtiyaçlar doğrultusunda yapılacaktır” ifadeleri kullanıldı.

bildiride, işid’in suçlarının cezasız kalmayacağı ve insan hakları yüksek komiserliği tarafından yürütülen soruşturmalara destek olunacağı belirtildi. birleşmiş milletler'in (bm) 2170 sayılı kararı kapsamınca, işid'e karşı savaşılacağı ve kaynaklarının kurutulacağı vurgulandı.

fransa dışişleri bakanı laurent fabius, işid'in mali kaynaklarının kurutulması için ilerleyen günlerde bahreyn'de uluslararası bir konferans düzenleneceğini açıkladı.

‘5 bin suriyeli muhalif eğitilecek’

washington times’ın haberine göre de abd savunma bakanlığı (pentagon) her yıl 5 bin suriyeli muhalifin suudi arabistan’daki amerikan üslerinde eğitilmesi kararını aldı. pentagon sözcüsü john kirby, yeterli olanakların sağlanması durumunda sayının aşamalı olarak arttırılabileceğini söyledi. suudi arabistan askerleri de eğitime bizzat katkıda bulunacak.

‘almanya askeri operasyona katılmayacak’

almanya dışişleri bakanlığı sözcü yardımcısı sawsan chebli, işid ile mücadelede diplomatik ve siyasi çabalara ağırlık verdiklerini belirtti. "almanya hiçbir askeri operasyona katılmayacak. diğer alanlarda rol oynuyoruz. iraklı kürtlere verdiğimiz destekle önemli bir katkı sağlıyoruz" dedi.

hükümet sözcüsü steffen seibert de almanya'nın işid'le mücadele konusunda üç alanda sorumluluk üstlendiğini belirtti:

"birinci olarak işid tarafından tehdit edilen insanlara yardımda bulunmak istiyoruz. bunu büyük şekilde yaptığımız insani yardımlarla gerçekleştiriyoruz. ikinci olarak bölgede işid'e karşı savaşanları destekliyoruz. bu yüzden peşmergeye askeri teçhizat ve silah yolluyoruz. üçüncü olarak siyasi ve diplomatik araçlarla irak hükümetinin ülkedeki tüm grupları temsil etmesi yönünde yardımcı olmaya çalışıyoruz."

ispanya dışişleri bakanı jose manuel garcia margallo, "irak'a yönelik olası bir uluslararası askeri harekât için önceliklerin başında irak hükümetinden bu yönde bir talep gelmesi gerekiyor" dedi.

margallo, irak'a yönelik olası bir uluslararası askeri göreve ispanya'nın olası katılımıyla ilgili sorulara "ispanya'nın irak'ı bombalaması henüz masa üzerinde değil" cevabını verdi.

'kaybedilecek vakit yok'

paris’teki konferansın açılışını fransa cumhurbaşkanı françois hollande ve irak cumhurbaşkanı fuad masum birlikte yapmıştı. hollande, açılış konuşmasında “işid küresel tepki vermeyi gerektiren küresel bir tehlike. kaybedilecek vakit yok. iraklıların terörizme karşı savaşı, bizim de savaşımızdır” dedi.

fransa cumhurbaşkanı, suriye’deki ılımlı isyancılar için “onları demokratik muhalifler olarak görüyoruz. muhakkak desteklenmeliler” ifadelerini kullandı.

irak cumhurbaşkanı fuad masum da işid’e karşı hemen harekete geçilmesi gerektiğini söyledi. işid’in katliam ve soykırım yaptığını belirten masum, “irak’a destek gecikirse, işid yeni bölgeler ele geçirebilir ve tehdit daha da büyür. hâlâ teröristlere düzenli olarak hava saldırısı yapılmasını istiyoruz. neredelerse onları takip etmeliyiz. para kaynaklarını kurutmalıyız” diye konuştu.

Masum ve Hollande, Élysée Sarayı’nda görüştü.

[[Fotoğraf: AP]]

françois hollande, 12 eylül cuma günü irak'a yaptığı ziyaret sırasında, 'konferansın amacının irak'ın bütünlüğünün sağlanması için işid ile mücadeleye yönelik ülkelerin vereceği destek ve yardımın koordine edilmesi olduğunu' söylemişti. 

cidde'deki zirvenin devamı niteliğindeki toplantıda, ciddi bildirisine imza atmayan türkiye, dışişleri bakanı mevlüt çavuşoğlu tarafından temsil edildi. 

"bazı arap ülkelerinden hava desteği teklifi"

abd dışişleri bakanı john kerry cbs televizyonu'na verdiği mülakatta işid’e karşı oluşturulan koalisyondaki bazı ülkelerin karadan asker göndermeyi teklif ettiğini ve bunun kendisini “oldukça yüreklendirdiğini” söyledi. “bölgede ve bölge dışında, gerekli olduğu takdirde hava saldırısına destek vermeye hazır ülkeler var. karadan asker göndermeyi düşünmüyoruz. bunu yapmayı teklif edenler var ama şu anda böyle bir şey zaten aramıyoruz” diyen kerry, hangi ülkelerin bu öneriyi teklif ettiğini söylemedi.

paris’teki işid zirvesi öncesinde gazetecilere konuşan üst düzey bir abd dışişleri bakanlığı yetkilisi de, bazı arap ülkelerinin abd’nin işid’e karşı düzenlediği hava saldırılarına katılmayı teklif ettiğini açıkladı. yetkililer ülkelerin ismini vermekten kaçınsa da, abd’nin işid’e karşı oluşturduğu koalisyonda bulunan ülkelerin oynayacağı rolleri belirlerken bunların da göz önünde bulundurulduğunu söyledi. hava saldırılarının irak’la sınırlı kalmayacağını da ekleyen yetkili “bazıları uzunca bir süre bu saldırıları başka yerlerde yapmayı teklif etti ancak bütün bunları düşünmeliyiz çünkü gidip de canınızın istediği şeyi bombalayamazsınız” diye konuştu.

abd başkanı barack obama, geçen hafta işid'e yönelik eylem planı çerçevesinde oluşturulacak ''çekirdek koalisyona'' katılacak ülkelerin, söz konusu örgüte yönelik askeri operasyonlarda yer alacağını duyurmuştu.

bir diplomatik kaynak al jazeera’ye, alınacak kararların tamamının konferans sonunda açıklanmayabileceğini ifade etti.

fransa dışişleri bakanlığı sözcüsü roman nadal, konferansın hedefinin, işid konusunda ortaya konulan askeri, insani ve mali planların geliştirilmesi olduğunu belirtti.

iran konferansa katılmadı

fransa dışişleri bakanı loran fabius, tahran’ın konferansa katılmasını arzuladığını ifade etmişti. amerika dışişleri bakanı kerry ise iran’ın katılımına itiraz etti.

iran bugünkü konferansa katılmadı. irak cumhurbaşkanı masum, iran'ın da bu konferansta yer alması gerektiğini belirtti.

iran’ın dini lideri ayetullah hamaney ise abd’nin işid stratejisini “saçma ve içi boş” olarak nitelendirdi. “abd, irak ve suriye’de farklı noktaları bombalamak için bahane arıyor. abd’liler böyle bir girişimde bulunurlarsa irak’ta son 10 yılda karşı karşıya kaldıkları sorunlarla bir kez daha yüzleşmek zorunda kalacaklarını bilmeliler” diye konuştu.

abd’nin kendilerine işbirliği teklif ettiğini ancak bu öneriyi reddettiklerini belirten hamaney, “abd’nin işid’e karşı işbirliği teklifini ben reddettim. abd’nin bu topluca gerçekleştirilecek yanlış ve kanunsuz işe iran’ın katılmasından umudunu kesmesi bizim için iftihardır. bundan daha fazla gurur duyamazdım” ifadelerini kullandı.

cidde zirvesi

işid'le mücadele kapsamında suudi arabistan'ın cidde kentinde perşembe günü abd, türkiye, mısır, ürdün ve körfez ülkelerinin katıldığı bir zirve düzenlenmişti. zirvenin sonuç bildirgesine türkiye imza koymadı. bildirgede, 'katılımcı ülkeler, uygun görülmesi halinde, işid'e karşı bir askeri harekata farklı yönleriyle katılma konusunda uzlaştı' ifadesi yer aldı.

kaynak: al jazeera, reuters, afp, dha ve aa