irak devlet televizyonuna göre 30 nisan'daki seçimlerin ardından toplanan irak parlamentosunun salı günü yapılması planlanan oturumu 12 ağustos'a ertelendi.

reuters haber ajansına göre mevcut meclis başkanı mehdi hafid meclis oturumunun ertelenmesini doğrulasa da herhangi bir detay vermedi. hafid, parlamentonun yakında yazılı bir açıklama yapacağını söyledi.

8 temmuz'da bekleniyordu

milletvekillerinin toplu bir şekilde yemin ederek göreve başladığı 1 temmuz'daki ilk oturumda partiler meclis başkanlığı için bir aday belirlenmesi konusunda anlaşamamıştı. sünni milletvekillerinin büyük çoğunluğu meclisteki ilk oturumda yer almadı.

oturumun kaldığı yerden 8 temmuz tarihinde devam etmesi planlanıyordu. meclisin en yaşlı üyesi sıfatıyla geçici meclis başkanlığı koltuğunda oturan mehdi el hafız, siyasi partilerin oturuma devam etmeden önce meclis başkanı adayı konusunda anlaşmalarını istedi.

1 temmuz'daki oturuma 328 milletvekilinden 255'i katılmıştı.

sünnilerin ağırlıkta olduğu bölgelerin büyük bir bölümünün işid ve aşiretlere bağlı silahlı grupların eline geçmesinin ardından siyasi partilerin çoğunluğu başbakan nuri maliki’nin yeniden başbakan olmasına karşı çıkıyor.

parlamentodaki en büyük şii grup olan, mukteda sadr ve ammar hekim’in milli birlik hareketi, başbakanlık için maliki dışında bir ismin önerilmesini talep etti.

seçimlerde en yüksek oy oranını alan maliki ise koltuğunda kalmakta ısrarcı.

sadr'dan 'maliki'yi desteklemeyin' çağrısı

iraklı şii lider ve din adamı mukteda sadr, pazar günü başbakan nuri maliki liderliğindeki kanun devleti koalisyonu’na, başbakanlık için 'uygun bir aday' gösterme çağrısı yapmıştı.

sadr, "maliki her ne kadar kendisini ve bizi uzun güvenlik sorunları ve büyük siyasi krizlere sürüklediyse de ben kanun devleti koalisyonu'ndan başbakan adayının çıkması gerektiğine inanıyorum" ifadelerini kullandı.

sadr'in liderliğini yaptığı ahrar (özgürler) hareketi genel sekreteri dhiya asadi, reuters haber ajansına "maliki olmadığı sürece kanun devleti koalisyonu'nun başbakan adayı göstermesiyle ilgili bir sorunumuz yok" açıklamasında bulundu.

maliki vazgeçmiyor

işid'in ilerleyişi ile birlikte iç karışıklığın arttığı irak'ta mezhepçi politikalarla ülkeyi bölmekle suçlanan başbakan nuri maliki, üçüncü dönem başbakanlık iddiasından asla vazgeçmeyeceğini söylemişti.

irak devlet televizyonunda okunan yazılı açıklamaya göre maliki, "başbakanlık görevi için adaylığımdan asla vazgeçmeyeceğim. tereöristler ve onun işbirlikçilerine karşı irak'ın ve irak halkının çıkarlarını savunan bir asker olmaya devam edeceğim" dedi.

nuceyfi aday olmayacak

irak’ın en önemli sünni siyasetçilerinden usame nuceyfi, meclis başkanlığına yeniden aday olmayacağını açıkladı, “değişim diyorsak, fedakarlık yapmak durumundayız” dedi.

eski meclis başkanı nuceyfi düzenlediği bir basın toplantısında, şii liderler mukteda sadr ve ammar hekim’in bir araya geldiği ‘ulusal ittifak’ ve kürtlerle yaptığı görüşmenin ardından bu kararı aldığını söyledi.

nuceyfi görüşmedeki tüm tarafların maliki’nin yeniden başbakan olmaması konusunda hemfikir olduğunu söylerken, “ulusal ittifak bünyesindeki arkadaşlarımız, ben çekilmeden maliki’nin çekilmeyeceğini söylediler. madem değişim istiyoruz ben de bu kararı alıp adaylıktan çekiliyorum” ifadelerini kullandı.

hükümet hesapları

seçimlerde maliki’nin liderliğini yaptığı kanun devleti 92 milletvekili çıkardı. maliki’nin aday olduğu bağdat’ta aldığı kişisel oy sayısı da 721 bin. bu rakam irak’ta saddam hüseyin rejimi yıkıldıktan sonra yapılan seçimlerde herhangi bir politikacının bugüne kadar aldığı oylardan hatta maliki’nin 2010 yılında aldığı 622 bin oydan daha fazla.

irak’ta hükümet kurmak için 328 sandalyeli mecliste en az 163 ‘evet’ oyu gerekiyor. irak anayasası'na göre, seçimlere itiraz sonuçları da açıklandıktan sonra -ki bu henüz yapılmadı- meclisin toplanarak üçte iki çoğunlukla önce cumhurbaşkanını seçmesi gerekiyor. seçilen cumhurbaşkanı da en çok oy olan parti liderini hükümeti kurmakla görevlendiriyor.

irak’ta uzun süredir devam eden kaos, irak-şam islam devleti’nin (işid) 10 haziran salı günü ülkenin ikinci büyük kenti musul’u ele geçirmesi ve diğer bölgelere ilerlemesi sonrasında daha da şiddetlendi.

işid’in bölgeye düzenlediği saldırının ardından irak ordusunun askerleri bölgeden çekilmişti.

örgüt, güçlü bir direnişle karşılaşmadan kısa süre içinde ülkenin kuzeyinde geniş bir bölgeyi ele geçirmeyi başarmıştı.

işid 10 haziran’da musul’u ele geçirdikten sonra fırat ve dicle nehirleri çevresinde de etkinliğini büyük ölçüde artırdı ve suriye ile irak arasındaki sınırı fiilen ortadan kaldırdı.

kaynak: al jazeera ve reuters